ΔΕΠΥ

Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας

Τι είναι;

Γενετική διαταραχή η οποία δυσκολεύει κάποια παιδιά να συγκεντρωθούν και να μείνουν ακίνητα.

Υπερευαισθησία / υποευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα όπως σε εικόνες, ήχους, γεύσεις, οσμές και υφές.

Ενδείξεις που ίσως παρατηρήσετε

·  Το παιδί συχνά ονειροπολεί και δείχνει μπερδεμένο.

·  Φαίνεται να μην ακούει.

·  Είναι επιρρεπές σε εκρήξεις θυμού και συναισθηματικές εντάσεις λόγω ελλιπούς ελέγχου των παρορμήσεών του.

·  Δυσκολεύεται στην οργάνωση και την διεκπεραίωση εργασιών.

·  Βαριέται εύκολα, εκτός εάν πρόκειται για μία ιδιαίτερα ευχάριστη δραστηριότητα.

·  Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες.

·   Δυσκολεύεται να παραμείνει ακίνητο κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων.

·   Είναι ανυπόμονο και δυσκολεύεται όταν χρειάζεται να περιμένει τη σειρά του.

·  Κινείται συνεχώς.

·   Κινείται νευρικά και πειράζει τα πάντα γύρω του.

·   Διακόπτει τους άλλους και αυτά που λέει, συχνά δεν αντιστοιχούν στις περιστάσεις.

·   Δεν συνειδητοποιεί τις επιπτώσεις των πράξεών του.

·   Παίζει βίαια και δεν φοβάται να ρισκάρει.

Υπερευαισθησία:

·  Το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και να αντισταθεί σε περισπασμούς.

·  Δεν του αρέσει να το αγγίζουν.

·  Παρατηρεί ήχους και μυρωδιές που οι άλλοι δεν παρατηρούν.

·  Βιώνει συναισθηματικές εντάσεις, έχει τάσεις φυγής και αναστατώνεται σε μέρη με πολύ κόσμο.

·  Φοβάται και νιώθει ανασφάλεια ακόμα και όταν δεν υπάρχει λόγος.

·  Δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε καινούριες συνήθειες, καινούρια μέρη και γενικά, σε οποιαδήποτε αλλαγή.

·  Αλλάζει θέση και μετακινείται διαρκώς επειδή δεν μπορεί να βολευτεί.

·  Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στα υφάσματα που ακουμπούν το δέρμα του.

Υποευαισθησία:

·   Θέλει συνεχώς να αγγίζει ανθρώπους και αντικείμενα.

·   Δυσκολεύεται να εκτιμήσει και να σεβαστεί τον προσωπικό χώρο των άλλων.

·   Κάνει αδέξιες και ασυντόνιστες κινήσεις.

·   Έχει υψηλή αντοχή στον πόνο.

·   Παίζει βίαια και δεν φοβάται να ρισκάρει.

Συναισθηματικές και κοινωνικές επιπτώσεις

Το γεγονός ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να ακολουθήσουν κανόνες δυσκολεύει τα παιδιά αυτά στο να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν φιλίες. Οι συχνές επιπλήξεις που δέχονται για τις πράξεις τους και την απροσεξία τους μπορεί να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην αυτοεκτίμησή τους και στα κίνητρά τους. Λόγω αυτών, ένα παιδί μπορεί να αισθανθεί ότι είναι «κακό» ή τουλάχιστον «όχι καλό».

Το γεγονός ότι αγχώνονται σε μέρη με πολύ θόρυβο και κόσμο και προτιμούν να τα αποφεύγουν δυσκολεύει τα παιδιά αυτά να κοινωνικοποιηθούν. Οι συνομήλικοί τους είναι πιθανό να τα αποφεύγουν και να τα περιθωριοποιούν επειδή παίζουν πολύ βίαια ή δεν σέβονται τον προσωπικό χώρο των υπολοίπων.

Βοήθεια από ειδικούς

·    Παιδίατροι, παιδίατροι-αναπτυξιολόγοι, νοσοκόμοι, παιδοψυχίατροι: κάνουν διάγνωση και αν χρειαστεί, συνταγογραφούν φαρμακευτική αγωγή για ΔΕΠΥ.

·    Κλινικοί παιδοψυχολόγοι: Παρέχουν θεραπείες συμπεριφοράς με σκοπό να διδαχθούν τα παιδιά πώς να χειρίζονται διάφορες καταστάσεις, καθώς και την αλληλεπίδραση με τους γύρω τους. Παρέχουν γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία για να διευκολύνουν τις συναισθηματικές δυσκολίες που συνδέονται με τη ΔΕΠΥ. Κάνουν διάγνωση για ΔΕΠΥ και θέματα ψυχικής υγείας που ίσως προκύψουν, όπως για παράδειγμα το άγχος. Επίσης μπορούν να αξιολογήσουν τα παιδιά για πιθανές μαθησιακές δυσκολίες.

·    Παιδίατροι-Νευροψυχολόγοι: Κάνουν διάγνωση για ΔΕΠΥ και συνηθισμένα θέματα ψυχικής υγείας που ίσως προκύψουν, όπως για παράδειγμα το άγχος. Επίσης μπορούν να αξιολογήσουν τα παιδιά για πιθανές μαθησιακές δυσκολίες.

·    Ειδικοί Παιδαγωγοί: ασχολούνται με τις δεξιότητες οργάνωσης και διαχείρισης χρόνου.

·    Εργοθεραπευτές: Βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες αντιμετώπισης απαιτητικών καταστάσεων. Παρέχουν θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, βοηθώντας έτσι τα παιδιά να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε διάφορα αισθητηριακά ερεθίσματα.

Παροχές σχολείου

Διευκολύνσεις όπως αυτές ορίζονται από το πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης (τμήμα ένταξης). Ακολουθούν κάποια παραδείγματα ενδεικτικών διευκολύνσεων:

·   Επιπλέον χρόνος στα διαγωνίσματα.

·   Θρανίο κοντά στον δάσκαλο και μακριά από τυχόν περισπασμούς.

·   Μεγαλύτερος και πιο «ιδιωτικός» χώρος εργασίας.

·   Χρήση οπτικών, μη λεκτικών μέσων, που θα τραβήξουν την προσοχή του παιδιού (π.χ. εικονοκάρτες).

·   Διαχωρισμός μεγάλων εργασιών σε επιμέρους τμήματα.

·   Φύλλα εργασίας με λιγότερες ερωτήσεις.

·   Γραπτά προγράμματα ή προγράμματα με εικόνες για τις καθημερινές δραστηριότητες.

·   Ένταξη σύντομων διαλειμμάτων που περιλαμβάνουν κίνηση στη διάρκεια του μαθήματος.

Διευκολύνσεις και/ή εργοθεραπεία όπως ορίζονται από το πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης. Ακολουθούν κάποια παραδείγματα ενδεικτικών διευκολύνσεων:

·   Θρανίο μακριά από τυχόν περισπασμούς και θορύβους.

·   Τακτικά διαλείμματα.

·   Σωματικές δραστηριότητες που αποσκοπούν στο να διευκολύνουν τα παιδιά στον έλεγχο των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς και της υπερκινητικότητάς τους.

·   Ακουστικά ακύρωσης θορύβου ή ωτοασπίδες προκειμένου να μειωθούν οι πιθανότητες για περισπασμούς σε μέρη με πολύ κόσμο.

·   Μία βολική για το παιδί καρέκλα, σε μέγεθος που να του επιτρέπει να ακουμπάει τα πόδια του στο έδαφος και παράλληλα, να μπορεί να ξεκουράσει τους αγκώνες του στο γραφείο.

·   Ένα μαξιλάρι προκειμένου να κάθεται άνετα στην καρέκλα του.

Τι μπορείτε να κάνετε στο σπίτι

·   Να θέσετε συγκεκριμένους κανόνες οι οποίοι θα βοηθούν το παιδί σας να σκέφτεται πριν προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια.

·   Να καθιερώσετε συγκεκριμένες καθημερινές συνήθειες προκειμένου το παιδί να αισθάνεται ότι βρίσκεται σ` ένα συγκροτημένο περιβάλλον.

·   Να χωρίζετε τις εργασίες σε επιμέρους τμήματα.

·   Να χρησιμοποιείτε οπτικά βοηθήματα όπως φύλλα ελέγχου, οπτικά προγράμματα και χαρτάκια σημειώσεων για να βοηθήσετε το παιδί σας να παραμένει συγκεντρωμένο και οργανωμένο, και να καταφέρνει να ολοκληρώνει τις εργασίες του.

·   Να επιτρέπετε στο παιδί να κάνει διαλείμματα κατά τη διάρκεια της μελέτης στο σπίτι.

·   Να δημιουργήσετε έναν οργανωμένο χώρο μελέτης.

·   Να βοηθάτε στην οργάνωση της σχολικής τσάντας και να βεβαιώνεστε ότι είναι τακτική και καθαρή.

·   Να ενημερώνετε το παιδί εκ των προτέρων για τυχόν αλλαγές στο πρόγραμμα και να του εξηγείτε τι θα πρέπει να αναμένει σε κάθε νέα κατάσταση που πρόκειται να βρεθεί.

·   Να εντοπίσετε τα επαναλαμβανόμενα είδη συμπεριφοράς του παιδιού, προκειμένου να μπορείτε να προβλέπετε καταστάσεις που πιθανόν να το δυσκολέψουν.

·   Να προετοιμάζετε το παιδί για επικείμενες κοινωνικές συγκεντρώσεις ή νέες καταστάσεις, ώστε να ξέρει τι να περιμένει.

·   Να έχετε εύκαιρα ακουστικά ή ωτοασπίδες.

·   Να εντάξετε στην καθημερινότητα του παιδιού δραστηριότητες όπου θα μπορεί να εκτονώνει την ενέργειά του (π.χ. συγκεκριμένες ασκήσεις, αθλητισμός, μουσική).

·   Να διδάξετε στο παιδί σας να αποφεύγει επικίνδυνες καταστάσεις τις οποίες ίσως να μην είναι σε θέση να αντιληφθεί από μόνο του, όπως τις πολύ χαμηλές ή τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες.

·   Αν ενοχλείται όταν μπερδεύονται διαφορετικά είδη φαγητού, να αγοράσετε πιάτα με χωρίσματα.

·   Να εγκαταστήσετε ρυθμιστές φωτεινότητας ή χρωματιστές λάμπες έτσι ώστε να υπάρχουν εναλλαγές στον φωτισμό.

·   Να πηγαίνετε για ψώνια μαζί με το παιδί σας, προκειμένου τα ρούχα που αγοράζετε να του είναι άνετα.

·   Να προτιμάτε ιδιαίτερα απαλά ρούχα χωρίς ετικέτες και ραφές.