Η εκπαίδευση εξακολουθεί να είναι μια υπόθεση ακριβή για την ελληνική οικογένεια.

Μπορεί να έκοψε στο μισό τις δαπάνες για σπουδές είτε εντός είτε εκτός των συνόρων και στο ένα τρίτο για τα φροντιστήρια, αλλά εξακολουθεί να πληρώνει ακριβά το μερίδιο της χρηματοδότησης της εκπαίδευσης, αφού της αναλογεί το 40% των δαπανών.

Σύμφωνα με την «Ετήσια έκθεση για την Εκπαίδευση 2016», που παρουσίασε χθες το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ, έχοντας καταγράψει τα βασικά μεγέθη της εκπαίδευσης την περίοδο 2001-2014 (ολοκληρώνοντας το β’ μέρος που αφορά την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια), το 2014 οι συνολικές δαπάνες για την εκπαίδευση ανήλθαν στα 9.387,4 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 5,3% του ΑΕΠ.

Εξ αυτών, τα 5.614 εκατ. ευρώ (59,8%) αφορούν τις δημόσιες δαπάνες και τα 3.772,6 εκατ. ευρώ (40,2%) τις ιδιωτικές.

Περίπου 1,5 δισ. πήγε στα φροντιστήρια και τις ξένες γλώσσες, σχεδόν 700 εκατ. για σπουδές στο εσωτερικό και 150 εκατ. στο εξωτερικό, ενώ περίπου 300 εκατ. ευρώ διατέθηκαν για βιβλία, γραφική ύλη και παιδοκόμους.

Το χειρότερο όμως είναι πως τα 9,4 δισ. ευρώ αφορούν όχι μόνον τις υπηρεσίες αλλά και τις παθογένειες, τις ανισότητες, τη διαχρονική έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού.

Διοχετεύτηκαν και εξακολουθούν να διοχετεύονται σ’ ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου:

◼ Η επάρκεια υποδομών αποδεικνύεται κατώτερη των προαπαιτούμενων και εξαντλείται κυρίως στα εργαστήρια φυσικών επιστημών και πληροφορικής.

◼ Οι οικονομικοί πόροι έχουν εξαντληθεί στην περίοδο μετά το 2010 και πολλές ανάγκες καλύπτονται από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.

◼ Η γήρανση του διδακτικού προσωπικού καταγράφεται όλο και υψηλότερη. Ο μέσος όρος ηλικίας είναι από 42,2 (Δημοτικό) έως 47,5 (Λύκειο). Το 2002 ξεκινούσε από 39,8.

◼ Οι εκπαιδευτικές ανισότητες έχουν έντονα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, ενώ οι υψηλές επιδόσεις εμφανίζονται σε περιφερειακές ενότητες με υψηλό δείκτη μορφωτικού επιπέδου πληθυσμού.

◼ Δεν υπάρχει καμία συνέπεια σε δομή, στόχους και στρατηγική. Για παράδειγμα, η επάρκεια διαφοροποιείται από βαθμίδα σε βαθμίδα.

Το Γυμνάσιο είναι το δυνατό σημείο της Δευτεροβάθμιας σε όλους τους δείκτες, το Λύκειο ως προς την επάρκεια αιθουσών, το ΕΠΑΛ ως προς το διδακτικό προσωπικό με πρόσθετα ακαδημαϊκά προσόντα (σε όλα τα άλλα τελευταίο) κ.ά.

◼ Ο μαθητικός πληθυσμός συρρικνώνεται και υπολογίζεται ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία θα έχει μειωθεί κατά το ένα τρίτο (περίπου 55.000 μαθητές) όχι λόγω διαρροής αλλά εξαιτίας της αυξανόμενης υπογεννητικότητας.

◼ Υπάρχουν εντελώς διαφορετικές στρατηγικές μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τον πρώτο να επενδύει στο διδακτικό προσωπικό και τον δεύτερο στις υποδομές.

◼ Οι ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής όλων των μεγεθών της εκπαίδευσης από έτος σε έτος είναι μικροί. Δηλαδή, πρόκειται για ρυθμούς συντήρησης και όχι δομικής αλλαγής του συστήματος.

Τι δείχνουν τα ευρήματα

Αναλυτικότερα:

● Τα νοικοκυριά δαπάνησαν το 2014:

► 834,3 εκατ. για σπουδές στο εσωτερικό (683,4) και στο εξωτερικό (150,9 εκατ.).

► 1,4 δισ. ευρώ για δίδακτρα σε φροντιστήρια, ιδιαίτερα, ξένες γλώσσες (500,8 εκατ., 271 εκατ. και 660 αντιστοίχως).

► Σχεδόν ένα δισ. ευρώ για ιδιωτική εκπαίδευση (973,3 εκατ. ευρώ).

► 66,5 εκατ. ευρώ για προσχολικές υπηρεσίες (παιδαγωγοί, μπέιμπι σίτερ, παιδοκόμοι).

► 253 εκατ. ευρώ για αγορά βιβλίων, βοηθημάτων, γραφικής ύλης.

► 26,3 εκατ. για εκπαιδευτικές εκδρομές.

● Η διαφορά των δεικτών προ κρίσης και εντός κρίσης είναι συντριπτική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι δαπάνες για σπουδές.

Προ κρίσης οι δαπάνες για σπουδές στο εξωτερικό από το 2004 έως το 2007 αυξήθηκαν κατά 12,7% (κατά 43,3 εκατ.) και έφτασαν στα 385,5 εκατ. ευρώ.

Από το 2007 έως το 2013 μειώθηκαν κατά 69,3% (267,2 εκατ.), ενώ παρατηρήθηκε μια αύξηση το 2014 και από τα 118,3 που είχαν φτάσει, ανέβηκαν στα 150,9 εκατ.

Και πάλι φυσικά πρόκειται για πολύ μικρότερο αριθμό σε σχέση με τα χρόνια προ κρίσης.

Ανάλογη και η εικόνα για τις δαπάνες στο εσωτερικό. Στο 1,3 δισ. ευρώ οι δαπάνες το 2009 (αυξημένες κατά 27% από το 2004), σχεδόν στα μισά, για την ακρίβεια στα 683,4 εκατ. ευρώ το 2014 (μείωση κατά 47,7%, δηλαδή κατά 615,5 εκατ. ευρω) το 2014.

● Εκτός από τα εργαστήρια φυσικών επιστημών και πληροφορικής, με τα οποία έχει πλέον εξοπλιστεί η πλειονότητα των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εμφανίζονται σημαντικές ελλείψεις σε εργαστήρια ξένων γλωσσών και τεχνολογίας, καθώς και σε άλλες βασικές υποδομές μιας σχολικής μονάδας, όπως η βιβλιοθήκη, το γυμναστήριο και οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων.

● Η μέση ηλικία διδακτικού προσωπικού ανά βαθμίδα την περίοδο 2002-2014 κυμάνθηκε ως εξής:

► Νηπιαγωγείο: 2014 41,4 από 39,2 το 2002.

► Δημοτικό 42,2 από 39,8.

► Γυμνάσιο 46,3 από 45.

► Λύκειο 47,5 από 46,6.

► ΕΠΑΛ 45,7 από 44,4.

● Από το 2004 έως το 2014 είχαμε μείωση 4,5% του μαθητικού πληθυσμού στα Δημοτικά, δηλαδή 29.615, ενώ αύξηση την τριετία 2001-2004 κατά 2,3% (25.568).

Δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Η υπογεννητικότητα έχει ξεκινήσει να καταγράφεται από το 1990, αλλά πλέον αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς.

Οπως επισήμανε ο αναλυτής του ΚΑΝΕΠ, Ν. Παΐζης, σύμφωνα με τις ενδείξεις, μέσα στην επόμενη δεκαετία (μέχρι το 2025) εκτιμάται ότι θα χαθεί το 1/3 του μαθητικού πληθυσμού, ήτοι 55.000 μαθητές.

● Την περίοδο 2002-2010 το διδακτικό προσωπικό συνολικά της Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αυξήθηκε κατά 40.893 εκπαιδευτικούς, ενώ την περίοδο 2010-2014 μειώθηκε κατά 32.717 εκπαιδευτικούς.

efsyn.gr