Η αυτοκτονία ενός δεκαπεντάχρονου αγοριού, που είχε συμβεί σχεδόν ένα μήνα πριν, είναι αδύνατο να μην μας συγκλόνισε και να μην σκεφθήκαμε ότι η ανάγκη συνεχούς εγρήγορσης από την πλευρά της Πολιτείας, του σχολείου, της οικογένειας για την αντιμετώπιση ενός τόσο επικίνδυνου κοινωνικού φαινομένου είναι επιβεβλημένη.

Ο εκφοβισμός ως γεγονός δεν είναι καινούργιος και δεν έχει αξιολογηθεί αναλόγως της σοβαρότητάς του. Η επανάληψη, καθώς και το ότι γίνεται με πρόθεση, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του. Οι μορφές που παίρνει είναι πολλές: σωματική (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), λεκτική (κοροϊδία, διακρίσεις, ντροπιαστικά σχόλια), κοινωνική (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα) και ηλεκτρονική (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο).

Δεν είναι άγνωστα τα περιστατικά όπου μικρά παιδιά στη γειτονιά ή στο σχολείο γελούν και κοροϊδεύουν ένα άλλο παιδί ή αρνούνται να παίξουν μαζί του απομονώνοντάς το και κάποιες φορές χειροδικούν. Αυτά όλα συμβαίνουν και δυστυχώς πολλές φορές τα αφήνουμε να περνάνε, ενώ τα βλέπουμε. Με άλλα χαρακτηριστικά, η ηλεκτρονική μορφή του εκφοβισμού, αφού δεν είναι ορατή από άλλους, πολλές φορές γίνεται πολύ πιο επικίνδυνη.

Αμφισβητεί κανείς ότι αυτή είναι η αρχή μιας βίαιης και επικίνδυνης συμπεριφοράς στο μέλλον; Εδώ ξεκινούν όλα και θα μπορούσαν και να σταματούν αν οι μεγαλύτεροι είχαν την παιδεία και την ευαισθησία και αν η κοινωνία μας γενικότερα ήταν τέτοια που να απομονώνει τέτοιες συμπεριφορές.

Πρώτος στόχος και προτεραιότητα της παιδείας του νέου ανθρώπου πρέπει να είναι ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής και γενικότερα η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αντί αυτού, συνηθίζεται η επιλεκτική ακοή και όραση και, όταν γίνει το «κακό» θυμόμαστε ότι «κάτι κάπου ακούσαμε», αλλά δεν του δώσαμε σημασία γιατί, ως συνήθως, δεν το αξιολογήσαμε σωστά.

Χρειάζεται να εντείνουμε τις προσπάθειές μας τόσο στον χώρο του σχολείου όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Στο πλαίσιο αυτό πιστεύω ότι η ένταξη στο υποχρεωτικό πρόγραμμα της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μαθημάτων γνώσης των δικαιωμάτων των παιδιών και αντιρατσιστικής αγωγής είναι αναγκαία και επιβεβλημένα.

Σε μια κοινωνία όπου δυστυχώς κυριαρχούν η ανταγωνιστικότητα και η ανθρωποφαγία, ασπίδα μας είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και η διασφάλισή τους. Οφείλουν οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και η κάθε κυβέρνηση να γνωρίζουν στα παιδιά τα δικαιώματά τους και να τα μάθουν να διεκδικούν και να μην παραμένουν παθητικά απέναντι σε αρρωστημένες συμπεριφορές.

Είμαι βέβαιη ότι όλα είναι θέμα παιδείας και νοοτροπίας και είναι στο χέρι μας να έχουμε μια κοινωνία υγιών ανθρώπων, αν θέλουμε να προχωρήσουμε και να αλλάξουμε αντιλήψεις, προκαταλήψεις και στερεότυπα που δημιούργησαν όλα τα προηγούμενα χρόνια οι συντηρητικές εκπαιδευτικές πολιτικές που αντιμετώπιζαν το παιδί ως «παπαγάλο» για να αντεπεξέρχεται σε ένα εξοντωτικό εκπαιδευτικό σύστημα με συνεχείς και άσκοπες εξετάσεις και από την άλλη δεν είχαν καμία μέριμνα και καμία έγνοια για την ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση του παιδιού – εφήβου.

* Η Ευαγγελία Μανιτσούδη είναι εκπαιδευτικός, μέλος της Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ Χίου