Tο πολυετές πάγωμα μόνιμων διορισμών στην εκπαίδευση και το άκρως προβληματικό σύστημα των προσλήψεων αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών έχουν αφυπνίσει διάφορες μορφές κοινωνικού αυτοματισμού, στα όρια της ανθρωποφαγίας, μεταξύ ομάδων με παρόμοια χαρακτηριστικά και κοινά συμφέροντα. 

 Από τη μία είναι η Πανελλήνια Ένωση Αναπληρωτών Δευτεροβάθμιας (ΠΕΑΔ) και από την άλλη οι εκπαιδευτικοί που υπάγονται στους πίνακες αναπληρωτών μηδενικής προϋπηρεσίας.  

  Οι μεν θεωρούν το ενδεχόμενο της πρόσληψης νέων σε ηλικία πτυχιούχων με υψηλό ποσοστό επί των επικείμενων μελλοντικών διορισμών «ανήθικη και ανοίκεια συμπεριφορά» και οι δε διαμαρτύρονται για τον «κοινωνικό και οικονομικό αποκλεισμό» που υφίστανται. 

 Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, η ΠΕΑΔ αναγνωρίζει το δικαίωμα των νεότερων σε ηλικία συναδέλφων τους να έχουν πρόσβαση στη δημόσια εκπαίδευση, ωστόσο την ίδια ώρα εκφράζει την ανησυχία της για τη συζήτηση που έχει ανοίξει περί ισοτιμίας παλαιών και νέων εκπαιδευτικών. 

 «Στην παρούσα συγκυρία, στην ελληνική εκπαίδευση, αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει κατά προτεραιότητα είναι το είδος παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου - μαθητή που θέλουμε να ασκείται στο ελληνικό σχολείο: θέλουμε αυτή να ασκείται από έμπειρους διδακτικά και παιδαγωγικά καταρτισμένους με ασφαλή σχέση εργασίας και με διαμορφωμένη επαγγελματική ταυτότητα εκπαιδευτικούς; Και δεν το λέμε αυτό κινούμενοι από συντεχνιακή, ποταπή λογική και συμφέρον αλλά με καθαρώς παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά κριτήρια. Και απαντούμε σε όλους αυτούς που ευφυολογούν μιλώντας για συντεχνιακά αιτήματα: η διδασκαλία είναι και εργασία. Είναι βιβλιογραφικά τεκμηριωμένο ότι εκπαιδευτικοί διαμορφώνονται από την εργασία που κάνουν και τη διαμορφώνουν με τις παιδαγωγικές και διδακτικές παρεμβάσεις τους που επί τόσα χρόνια έχουν προσφέρει στα σχολεία της χώρας» αναφέρει η ανακοίνωση της ΠΕΑΔ. 

 Η πρόταση 

 Η Πανελλήνια Ένωση Αναπληρωτών Δευτεροβάθμιας σε συνεννόηση με άλλες δύο ακόμη συλλογικότητες αναπληρωτών εκπαιδευτικών, τον Σύλλογο Αναπληρωτών Νηπιαγωγών (ΣΑΝ) και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Αναπληρωτών Δασκάλων (ΠΑΣΑΔ), εν όψει της ανακοίνωσης του υπουργείου Παιδείας, την ερχόμενη εβδομάδα, του συστήματος των μόνιμων διορισμών, προτείνει: 

 1. Δημόσια προϋπηρεσία (ένα μόριο για κάθε μήνα εργασίας). 

 2. Πτυχίο (ημερομηνία κτήσης του βασικού πτυχίου/βαθμός σε περίπτωση που τα προηγούμενα στοιχεία ισοσταθμίζονται).

 3. Μοριοδότηση τελευταίου ΑΣΕΠ (2008), σε όποιον κλάδο υπάρχουν επιτυχόντες. 

 Από την άλλη, με επιστολή που απέστειλαν στον υπουργό Παιδείας, και την οποία υπογράφουν πάνω από 1.000 εκπαιδευτικοί που υπάγονται στους πίνακες αναπληρωτών μηδενικής προϋπηρεσίας, εκφράζουν την έντονη αγανάκτησή τους για τον συστηματικό αποκλεισμό τους από τη διαδικασία προσλήψεων, ζητώντας να εφαρμοστεί ένα σύγχρονο και αξιοκρατικό σύστημα διορισμών αναπληρωτών, που θα δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους ανεξαιρέτως τους πτυχιούχους εκπαιδευτικούς. 

 «Κάθε χρόνο διαπιστώνουμε με θλίψη ότι οι προσλήψεις αναπληρωτών γίνονται μόνο από τον πίνακα αναπληρωτών με προϋπηρεσία, γεγονός που εκμηδενίζει την αξία των πτυχίων μας και ωθεί ένα μεγάλο μέρος από εμάς στο περιθώριο. Αντιλαμβανόμαστε πλήρως τη δυσκολία στην οποία βρίσκεται η χώρα μας λόγω των δεσμεύσεών της στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ωστόσο, γνωρίζουμε εδώ και χρόνια – συγκεκριμένα από το 2009 κι έπειτα– ότι δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια να βρεθεί ουσιαστική λύση από καμία κυβέρνηση, ούτε φυσικά από τη δική σας, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Διαρκώς, νιώθουμε να υποτιμάται η νοημοσύνη μας, καθώς ούτε μέσω γραπτών εξετάσεων στον ΑΣΕΠ, ούτε μέσω διορισμών από τους πίνακες αναπληρωτών μηδενικής προϋπηρεσίας δε μας δίδεται η ευκαιρία του αναφαίρετου δικαιώματός μας στην εργασία» αναφέρει η επιστολή, η οποία καταλήγει: «Δώστε μας κίνητρα. Δώστε μας την ευκαιρία».

Το κριτήριο
Το ζήτημα δεν είναι καθόλου απλό. Τουναντίον. Από τη μία έχουμε τους επί χρόνια αναπληρωτές, που κάθε Σεπτέμβρη φτιάχνουν βαλίτσες και όπου λάχει, οργώνοντας απ’ άκρη σ’ άκρη ολόκληρη την Ελλάδα, με τον μισθό του αναπληρωτή να μη φτάνει συχνά να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες τους. 

 Και από την άλλη είναι νέοι επιστήμονες, που ζητούν το αυτονόητο, μια ευκαιρία να εργαστούν στον κλάδο που επέλεξαν να ακολουθήσουν, με όρους αξιοκρατίας, ισονομίας και ισοπολιτείας, ένα δικαίωμα που πηγάζει άλλωστε και από το Σύνταγμα της χώρας (άρθρο 22, παρ. 1), όπου δηλώνεται ρητά: «Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών…». 

 Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, πάντως, το βασικό κριτήριο στο οποίο θα βασιστούν οι προσλήψεις είναι η προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών, η διαδικασία του ΑΣΕΠ και, τέλος, τα αντικειμενικά προσόντα και τα κοινωνικά κριτήρια, αφήνοντας εκτός διορισμών τους νέους εκπαιδευτικούς.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που δεν πρέπει να ξεχνά κανείς είναι ότι σκοπός δεν πρέπει να είναι η με οποιονδήποτε τρόπο συνέχιση του συστήματος των αναπληρωτών εκπαιδευτικών, αλλά η διεκδίκηση μόνιμων διορισμών και σταθερής, αξιοπρεπούς εργασίας.

Συντάκτης: Διαλεχτή Αγγελή