Ανακοίνωση του Δικτύου για το Πανεπιστημιακό Κίνημα 

 Με τον νόμο που ψηφίστηκε 18/1/2019 και αφορά τη συγχώνευση του ΤΕΙ Θεσσαλίας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τον διαμοιρασμό του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας ανάμεσα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών κορυφώνεται ουσιαστικά η διαδικασία κατάργησης των ΤΕΙ διαμέσου των συγχωνεύσεων πανεπιστημίων με ΤΕΙ, την οποία η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ολοκληρώνει επιτυχώς και «χωρίς πεζοδρόμιο».

 Προηγήθηκε η συγκέντρωση των ΤΕΙ Αθήνας στην ομπρέλα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, προηγήθηκαν οι συγχωνεύσεις του ΤΕΙ Ηπείρου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ενώ είναι εν εξελίξει οι συγχωνεύσεις των ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με το Διεθνές Πανεπιστήμιο.

 Οι συγχωνεύσεις των πανεπιστημίων και ΤΕΙ υπηρετούν πρωταρχικά τον στόχο για τη μείωση των δομών της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα, στόχο που είχε τεθεί ήδη από τα πρώτα μνημόνια και τον οποίο είχαν επιχειρήσει να υλοποιήσουν και οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις («σχέδιο Αθηνά», 2013), σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ΟΟΣΑ. Οι απόπειρες εκείνες είχαν συναντήσει ισχυρό ρεύμα αντίστασης, το οποίο απέτρεψε τις συγχωνεύσεις και την περαιτέρω διάλυση της ανώτατης εκπαίδευσης. 

 Η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ακολούθησε διαφορετική τακτική για την επίτευξη του ίδιου στόχου. Έτσι δεν εμφανίστηκε ποτέ κάποιο «σχέδιο συγχωνεύσεων». Όλα παρουσιάστηκαν ότι έγιναν δήθεν με «πρωτοβουλία» και συνεργασία των «πρόθυμων» διοικήσεων των πανεπιστημίων και ΤΕΙ αλλά και ομάδων πανεπιστημιακών και καθηγητών των ΤΕΙ.  Οι μεν βέβαια έλαβαν προίκα τα περιουσιακά στοιχεία και το προσωπικό των ΤΕΙ, τα διετή προγράμματα κατάρτισης με δίδακτρα, οι δε την «πανεπιστημιοποίηση». Όλα προς δόξα της ακαδημαϊκότητας!

 Τόσα χρόνια διατυμπάνιζαν την ανάγκη δημιουργίας Τμημάτων με περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο στα ΤΕΙ με την αιτιολογία ότι αυτά τα αντικείμενα ζητά η αγορά και ότι αυτή η μέθοδος είναι η καταλληλότερη για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν ότι το μοντέλο αυτό χρεωκόπησε και, ω του θαύματος, εφαρμόζουν αυτό το χρεωκοπημένο μοντέλο στα πανεπιστήμια. 

 Έτσι, λοιπόν, στα πανεπιστήμια που στενάζουν από τις περικοπές των προϋπολογισμών και τη μείωση του διδακτικού προσωπικού προστίθενται καινούργια Τμήματα, συνήθως με πολύ περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο, και Σχολές.  Επόμενο είναι ότι μια τέτοια πολιτική αδιαφορεί για το πώς θα λειτουργήσουν τα Ιδρύματα με περισσότερους φοιτητές, με το ίδιο προσωπικό, με μεγαλύτερη διασπορά (μιας και κάποιοι τοπικοί παράγοντες έπρεπε να ανεμίζουν το λάβαρο της δημιουργίας ή της «πανεπιστημιοποίησης» κάποιου Τμήματος στην πόλη τους).  Άλλωστε, εάν οι κυβερνητικοί ενδιαφέρονταν για τη λειτουργία των πανεπιστημίων, θα φρόντιζαν οι δημόσιες δαπάνες να καλύπτουν τουλάχιστον τα έξοδα θέρμανσης και συντήρησης των υποδομών!

 Με τον τρόπο αυτό η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ως κεντροαριστερή διάδοχος του ΠΑΣΟΚ, εξαφάνισε από τον χάρτη την πολυτραγουδισμένη και ανωτατοποιημένη τεχνολογική εκπαίδευση της εποχής του ΠΑΣΟΚ.  Σε αυτήν την πορεία δεν απέφυγε ακόμα και τα «δωράκια» στους «ημέτερους» ή στους πειθήνιους συνεργάτες, ιδρύοντας τα Τμήματα της αρεσκείας τους, π.χ. ακόμα ένα Τμήμα Κοινωνιολογίας στο λεκανοπέδιο Αττικής στη Σχολή Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του ΕΚΠΑ ή Σχολή Εφηρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Γεωπονικό Παν/μιο με πέντε τμήματα!

 Αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι η μετατροπή μεγάλου μέρους της εκπαίδευσης σε  ταχύρρυθμη κατάρτιση που θα οδηγεί σε εργασία με άθλιους μισθούς και λειψά δικαιώματα ή –το πιο πιθανό– στη μακρόχρονη ανεργία και τη συνεχιζόμενη επανακατάρτιση των αποφοίτων. Αργά ή γρήγορα θα τεθεί το ζήτημα με ωμό τρόπο «βρείτε τρόπους για να επιβιώσετε αλλιώς θα κλείσετε». Για να μπορέσουν να επιζήσουν τα ΑΕΙ μέσα σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση θα είναι υποχρεωμένα να προσφύγουν αργά ή γρήγορα σε περαιτέρω εμπορευματοποίηση και επιχειρηματική λειτουργία του Πανεπιστημίου, σε αναζήτηση χορηγών, σε επιβολή διδάκτρων κ.λπ. Μέσα σε αυτήν την πολτοποιημένη κατάσταση θα διαμορφωθούν κάποια μικρά κομμάτια (Τμήματα ή συστάδες εργαστηρίων) στο πλαίσιο των ΑΕΙ, τα οποία θα στηριχτούν οικονομικά αλλά και με προσωπικό, για να πραγματοποιούν έρευνα κυρίως προς όφελος των διάφορων επιχειρήσεων.

 Κανένας σχεδιασμός επιβίωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επαγγελματικής προοπτικής για τη νεολαία, κάλυψης των κοινωνικών αναγκών της χώρας και στήριξης της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας που συμπιέζεται για την εξυπηρέτηση του χρέους, δεν υπάρχει. Ο μόνος «σχεδιασμός» που υπήρξε για την εφαρμογή της μνημονιακής επιταγής ήταν:

 · οι συγχωνεύσεις πανεπιστημίων με ΤΕΙ,

 · η προώθηση της οικονομικής αυτοτέλειας, δηλαδή σταδιακή απαλλαγή του κράτους από τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων και ΤΕΙ,

 · η σταδιακή ένταξη σε ένα κοινό εκπαιδευτικό δίκτυο στο οποίο συμπλέουν και διασυνδέονται όλες οι μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης, τυπικές (προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές) με μη τυπικές μορφές (ΔιαΒίου κατάρτιση, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και εξειδίκευση διαφόρων τύπων, όπως τα διετή προγράμματα κ.ά.),

 · η εξυπηρέτηση των πανεπιστημιακών λόμπυ και η διατήρηση κάποιων υπουργικών, πρυτανικών ή παρεμφερών θώκων.

 Η συνειδητή αποδοχή και συμμετοχή –ή έστω η ανοχή– πολλών πανεπιστημιακών σε αυτές τις εξελίξεις για την ανώτατη εκπαίδευση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Τέτοια φιλοκυβερνητική στάση είχε χρόνια να επιδειχθεί από τον χώρο! Κάποιες αντιδράσεις από τους φοιτητές (ΤΕΙ Αθήνας και Γεωπονικό Πανεπιστήμιο) έμειναν χωρίς ενίσχυση και προοπτική.

 Η λαλίστατη κατά τα άλλα ΠΟΣΔΕΠ, η οποία μπορεί για περιθωριακά ζητήματα των πανεπιστημίων να βγάζει δεκάδες ανακοινώσεις και να πραγματοποιεί συναντήσεις, για αυτό το κορυφαίο ζήτημα στάθηκε ουσιαστικά στο πλάι της κυβέρνησης και του υπουργείου. Η στάση της αυτή είναι δικαιολογημένη, αφού η βασική κατεύθυνση των αλλαγών που γίνονται ήταν πάντα η επιδιωκόμενη από την ΠΟΣΔΕΠ.

 Στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς όλα μοιάζουν σιωπηλά στα πανεπιστήμια. Αυτό ίσως οδηγήσει την κυβέρνηση στη λανθασμένη εκτίμηση ότι έχει επιβληθεί ή ηγεμονεύσει. Ο μαζικός αγώνας των αδιόριστων εκπαιδευτικών, ωστόσο, έδειξε ότι στον χώρο της εκπαίδευσης έχει σωρευτεί μεγάλος θυμός, πολλή απόγνωση, ενώ τα αποθέματα αγωνιστικότητας δεν έχουν εξαντληθεί.

 Όσοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι θεωρούμε ότι ο ρόλος μας δεν είναι να είμαστε χειροκροτητές των υπουργικών πρωτοβουλιών, όσοι δεν παζαρέψαμε θέσεις, Τμήματα και δημόσιες σχέσεις «για το καλό της χώρας και της αριστεράς», έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι οι νέοι κι οι νέες θα διεκδικήσουν μόρφωση, εργασία και μια καλύτερη ζωή. Και είναι γνωστό ότι και οι πιο σιωπηλοί φοιτητές θυμούνται πολύ καλά ποιοι δάσκαλοι στάθηκαν δίπλα τους και ποιοι απέναντί τους!