Έναν χρήσιμο Οδηγό για το πώς μπορεί να επιτευχθεί το άνοιγμα των Πανεπιστημίων χωρίς αυτά να γίνουν χώροι πολλαπλασιασμού της πανδημίας για να μην αναγκαστούν να οδηγηθούν σε αναστολή της δια ζώσης λειτουργίας, συνέταξαν οι πανεπιστημιακοί κ.κ. Μανόλης Γουάλλες, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Γιώργος Παππάς, Παθολόγος, Διδάκτορας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο οδηγός κυκλοφόρησε από το Εργαστήριο Γνώσης και Αβεβαιότητας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Πρόκειται για ένα αναλυτικό πλάνο που βασίζεται στα τρέχοντα δεδομένα, περιέχει λεπτομέρειες πρακτικές και διαδικαστικές, και στοχεύει στο να ολοκληρωθεί δια ζώσης η ακαδημαϊκή χρονιά, ανεξάρτητα από τις εκπλήξεις που μπορεί να κρύβει ακόμη η πανδημία. Ακολούθως δημοσιεύουμε αποσπάσματα του οδηγού, τον οποίον μπορείτε να κατεβάσετε σε πλήρη έκδοση στο τέλος του κειμένου.

Safe University: Πλάνο ασφαλούς λειτουργίας Πανεπιστημίου

Τόσο το Υπουργείο όσο και η Σύνοδος των Πρυτάνεων εισηγούνται το άνοιγμα των Πανεπιστημίων για το ερχόμενο ακαδημαϊκό έτος. Είναι εξαιρετικό νέο γιατί όταν το Πανεπιστήμιο λειτουργεί εξ αποστάσεως η διδασκαλία υπολείπεται και η έρευνα πάσχει. Εάν πραγματικά επιθυμούμε τον Οκτώβριο να επιτύχουμε δια ζώσης λειτουργία των Πανεπιστημίων, και αυτή να έχει σοβαρές πιθανότητες να κρατήσει όλο το έτος και όχι για λίγες μόνο εβδομάδες και στη συνέχεια να κλείσουν ξανά, τότε χρειάζεται ήδη από σήμερα να ξεκινήσουν οι ανάλογες προετοιμασίες. Χρειάζεται στρατηγική, αναλυτικό πλάνο υλοποίησης, ικανές ομάδες εργασίας και πρωτίστως καλό συντονισμό, έγκαιρη αναγνώριση των αστοχιών και ανάλογη προσαρμογή της πορείας.

Διαπίστευση

Κάθε μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας εγγράφεται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα υποστήριξης της ασφαλούς λειτουργίας, η οποία μεταξύ άλλων καταγράφει την κατάσταση εμβολιασμού. Η δήλωση του εμβολιασμού είναι προαιρετική. Όλοι θεωρούνται καταρχήν ως μη εμβολιασμένοι. Η σχετική εγγραφή τροποποιείται για όσες και όσους το επιθυμούν, μετά από επιβεβαίωση της εμβολιαστικής τους κατάστασης. Για όλα τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας εκδίδεται κάρτα διαπίστευσης η οποία φέρει RFID, QR code ή άλλο μηχανισμό για αυτόματη ανάγνωση και είναι απαραίτητη για την πρόσβαση στους χώρους του Πανεπιστημίου. Η κάρτα διαπίστευσης δεν έχει χρωματική διαφοροποίηση που να αποκαλύπτει στοιχεία εμβολιασμού ή άλλα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Η έκδοση των καρτών διαπίστευσης γίνεται προκαταβολικά για το σύνολο των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας (μόνιμο προσωπικό, φοιτητές, συμβεβλημένο προσωπικό, προσωπικό αναδόχων που εργάζεται στο χώρο του πανεπιστημίου). Οι κάρτες τηρούνται με ασφάλεια (πχ σε κλειδωμένα ερμάρια με ευθύνη της υπηρεσίας φύλαξης) στην κεντρική είσοδο του ιδρύματος και παραδίδονται στους κατόχους τους κατά την πρώτη τους είσοδο στο χώρο. Για τους επισκέπτες εκδίδονται προσωρινές κάρτες διαπίστευσης οι οποίες επιστρέφονται κατά την έξοδο από το Πανεπιστήμιο.

Πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο

Ο συνολικός χώρος του Πανεπιστημίου θεωρείται χώρος ασφαλούς λειτουργίας. Ο έλεγχος της πρόσβασης γίνεται στο σημείο εισόδου στο χώρο ασφαλούς λειτουργίας, ενδεικτικά στις κεντρικές εισόδους στην περίπτωση που υπάρχει αυτόνομο campus ή στις εισόδους των κτηρίων για ανεξάρτητα κτήρια που είναι διασκορπισμένα στον αστικό ιστό. Ο έλεγχος συνίσταται σε σκανάρισμα της κάρτας διαπίστευσης. Το σύστημα απαντά δείχνοντας αν επιτρέπεται η είσοδος (πχ επιβεβαιωμένα εμβολιασμένο μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας), απαιτείται η επίδειξη βεβαίωσης αρνητικού τεστ ή εμβολιασμού (ανεμβολίαστο μέλος της κοινότητας) ή αν απαγορεύεται η είσοδος (πχ άτομο για το οποίο υπάρχει οδηγία isolation βάσει αποτελέσματος test ή tracing). Στο σύστημα καταγράφεται η είσοδος του συγκεκριμένου ατόμου στο εσωτερικό του συγκεκριμένου ασφαλούς χώρου. Πρόσθετοι έλεγχοι στο εσωτερικό του ασφαλούς χώρου δεν είναι απαραίτητοι και γίνονται μόνο ad hoc για τον δειγματοληπτικό έλεγχο της ακεραιότητας της διαδικασίας (πχ για την επιβεβαίωση πως δεν υπάρχει εναλλακτική θύρα εισόδου που δεν ελέγχεται). Στο χρονικό διάστημα της πανδημίας αναπόφευκτα θα πρέπει να τεθούν περιορισμοί στην είσοδο ατόμων εκτός ακαδημαϊκής κοινότητας στους χώρους του ιδρύματος. Τα άτομα αυτά μπορεί να επιθυμούν είσοδο στα πλαίσια επιστημονικών ή άλλων ακαδημαϊκών εκδηλώσεων (π.χ. συνέδρια, απονομές πτυχίων, ομιλίες, ημερίδες, εκδηλώσεις φοιτητικών συλλόγων όπως κινηματογραφικές προβολές) ή μπορεί να επιθυμούν την πρόσβαση σε υπηρεσίες του ιδρύματος (βιβλιοθήκη). Για τη μείωση τόσο του φόρτου για τον έλεγχο της διαπίστευσης στις εισόδους του Πανεπιστημίου όσο και του αριθμού των ατόμων που κινούνται στο εσωτερικό του, συνίσταται να αποφεύγεται η βραχυχρόνια είσοδος ατόμων εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας. Η είσοδος σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να εξατομικευτεί ανάλογα με το είδος της εκδήλωσης και τις τρέχουσες πολιτειακές οδηγίες περί κλειστών χώρων, σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να περιλαμβάνει πρόσφατο τεκμηριωμένο έλεγχο (με rapid test 24ωρου για παράδειγμα, αλλά όχι με αναφερόμενο self test) ή επίδειξη πιστοποιητικού ολοκλήρωσης εμβολιασμού, και ταυτόχρονη αυστηρή χρήση μέσων ατομικής προστασίας (ειδικά μάσκες). Προς αυτή την κατεύθυνση, τμήματα όπως το πρωτόκολλο, οι οικονομικές υπηρεσίες και άλλα που έχουν τακτικές συναλλαγές με κοινό εκτός του Πανεπιστημίου μπορούν να μεταφερθούν στις εισόδους ή να μείνουν εκτός του χώρου ασφαλούς λειτουργίας. Για την συναλλαγή σε αυτές τις υπηρεσίες, μπορεί να δημιουργηθεί, αν είναι εφικτό χωροταξικά, διαφορετική είσοδος, με λιγότερα προαπαιτούμενα (πλην των μέτρων ατομικής προστασίας) εφόσον η παρουσία των εξωπανεπιστημιακών ατόμων θα είναι βραχυχρόνια, και ταυτόχρονα να • επιταθούν τα μέτρα ανανέωσης του αέρα (βλέπε επόμενη ενότητα) στους κλειστούς χώρους των υπηρεσιών αυτών και • να μεγιστοποιηθεί η δυνατότητα εξ αποστάσεως ολοκλήρωσης των αλληλεπιδράσεων αυτών.Στις περιπτώσεις ή τις χρονικές περιόδους που δεν είναι εφικτό ή συμφέρον να υπάρχει μόνιμα προσωπικό σε κάποια είσοδο, αυτή παραμένει κλειστή ή λειτουργεί ad hoc (ενδεικτικά με χρήση κουδουνιού).

Πρόσβαση στις αίθουσες

Για τον κάθε επιμέρους χώρο στο εσωτερικό του Πανεπιστημίου (πχ αμφιθέατρο, αίθουσα, εργαστήριο κλπ) ορίζεται η χωρητικότητα ασφαλούς λειτουργίας ως μέγιστος επιτρεπτός αριθμός παρόντων ατόμων. Πριν από την έναρξη μιας περιόδου χρήσης (πχ μιας διάλεξης) δεν υπάρχει κανένα άτομο στο χώρο. Κατά την είσοδο στο χώρο κάθε άτομο σκανάρει την κάρτα διαπίστευσης και το σύστημα ελέγχει αν η χωρητικότητα επιτρέπει την είσοδο του συγκεκριμένου ατόμου και επιτρέπει ή απαγορεύει την είσοδο. Στην περίπτωση που επιτρέπεται η είσοδος καταγράφεται στο σύστημα η παρουσία του συγκεκριμένου ατόμου στο συγκεκριμένο χώρο για τη συγκεκριμένη περίοδο χρήσης. Για την καταμέτρηση των παρόντων ατόμων κάθε πιστοποιημένα εμβολιασμένο άτομο μετρά ως ένα άτομο, ενώ κάθε άτομο για το οποίο δεν έχει καταγραφεί εμβολιασμός προσμετράται ως 3 άτομα. Η αναλογία του 3:1 βασίζεται στην τρέχουσα εκτίμηση του CDC περί ελάττωσης κατά 3 φορές του κινδύνου μόλυνσης από τον ιο στους εμβολιασμένους και αποσκοπεί στην εξισορρόπηση των δυνητικά μολυσματικών μονάδων-ατόμων που βρίσκονται σε έναν χώρο εφόσον 3 εμβολιασμένοι έχουν την ίδια αδρά πιθανότητα με 1 ανεμβολίαστο να εμφανίσουν 1 μεταδίδοντα τη νόσο. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται αυτόματη προσαρμογή του τρόπου λειτουργίας στα εκάστοτε δεδομένα εμβολιασμού. Το σύστημα δεσμεύει θέσεις για τους δηλωμένους διδάσκοντες κάθε περιόδου, ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να καλυφθεί η χωρητικότητα του χώρου από φοιτητές και να μην μπορούν να εισέλθουν οι διδάσκοντες.

Χωρητικότητα ασφαλούς λειτουργίας

Για τον καθορισμό της χωρητικότητας ασφαλούς λειτουργίας λαμβάνονται υπόψη τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της αίθουσας (εμβαδό και όγκος), η παρουσία, το εμβαδό και ο τύπος των παραθύρων (η ποσότητα της εισροής ατμοσφαιρικού αέρα που επιτρέπουν, η παρουσία επικλινών παραθύρων που επιτρέπουν μερικό άνοιγμα, το ύψος αυτών των επικλινών παραθύρων), η προϋπάρχουσα παρουσία συστημάτων θέρμανσης/ αερισμού (HVAC- heating. Ventilation, air-conditioning) και η δυνατότητα τοποθέτησης σε αυτά φίλτρων HEPA για «εξυγίανση» του αέρα του χώρου, το μέγεθος της πόρτας εισόδου και η δυνατότητα διατήρησής της ανοιχτής κατά το μάθημα (εξαρτώμενο από τους γειτονικούς χώρους, τον αερισμό τυχόν διαδρόμων – βλέπε “χώροι εκτόνωσης” ακολούθως, και τα αποδεκτά επίπεδα του επαγόμενου θορύβου του μαθήματος για τις διπλανές αίθουσες). Ο αδρός στόχος επαρκούς/ασφαλούς αερισμού υπολογίζεται από τις περισσότερες διεθνείς αρμόδιες αρχές στις 6 αλλαγές αέρα ανά ώρα. Κάθε ακαδημαϊκό ίδρυμα, θα πρέπει να εκτιμήσει τους διδακτικούς του χώρους σχετικά με την δυνατότητα αμιγώς φυσικού αερισμού καθώς και για την αντίστοιχη επάρκεια εναλλακτικών διδακτικών χώρων. Η εκτίμηση αυτή μπορεί να γίνει από το ακαδημαϊκό προσωπικό σχετικών επιστημονικών τομέων αν υπάρχουν (ιδρύματα με τμήματα σχετιζόμενα με αρχιτεκτονική, τμήματα μηχανικών αλλά και τμήματα φυσικής) ή σε αντίθετη περίπτωση να ζητηθεί αντίστοιχη βοήθεια από άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή ούτε αυτή η προσέγγιση, η εκτίμηση μπορεί να γίνει κατά παραγγελία/ανάθεση από ιδιώτες με εξειδίκευση στο θέμα ή από στελέχη του ιδρύματος (τεχνική υπηρεσία, ακαδημαϊκοί με παρεμφερείς ειδικότητες) με την βοήθεια για παράδειγμα μετρητών CO2 και με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία για την χρήση τους και την εκτίμηση των μετρήσεων για κάθε χώρο καθώς και τις πειραματικές συνθήκες υπό τις οποίες γίνεται η μέτρηση – ώστε να εξομοιώνεται με τις συνθήκες, αριθμού ατόμων, του μαθήματος). Η εκτίμηση της ασφάλειας του αερισμού κάθε χώρου διαφέρει ανάλογα με τον χώρο. Έτσι, τα γραφεία του ακαδημαϊκού προσωπικού, ως χώρος στον οποίο δεν εναλλάσσονται συνεχώς πολλά διαφορετικά άτομα, μπορεί να θεωρηθούν ως ασφαλή αν ο κάθε επισκέπτης χρησιμοποιεί αυξημένα μέτρα ατομικής προστασίας (π.χ. μάσκα Ν95), αν ο χρόνος επίσκεψης περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό και σε κάθε περίπτωση κάτω των 15 λεπτών, και αν η επίσκεψη γίνεται με ανοιχτά παράθυρα. Αντίστοιχα, οι βιβλιοθήκες είναι χώροι ελάχιστης αποβολής ιικών σωματιδίων μέσω ομιλίας, οπότε η απλή χρήση μάσκας και ο περιορισμός του αριθμού των ταυτόχρονα παρόντων επαρκεί, πέραν του κατάλληλου φυσικού αερισμού. Το αντίθετο ισχύει για χώρους άσκησης ή έντονης φώνησης, όπως για παράδειγμα γυμναστήρια ή χώρους μουσικής διδασκαλίας, όπου οφείλει να επιδιώκεται μέγιστη ανανέωση αέρα, με μεγιστοποίηση του φυσικού αερισμού και προσθήκη τεχνητού καθαρισμού αν κρίνεται απαραίτητο. Η αντισηψία επιφανειών, παρά το γεγονός της μικρής συμμετοχής της επαφής στην μετάδοση του ιου, συνεχίζεται βάσει των ισχυόντων πρωτοκόλλων, με επίταση σε αντικείμενα κοινής χρήσης (π.χ. πληκτρολόγια κοινόχρηστων υπολογιστών) δίπλα στα οποία τοποθετούνται υλικά απολύμανσης. Η απολύμανση κοινόχρηστων τουαλετών γίνεται τρις ημερησίως

Χώροι εκτόνωσης

Μεταξύ διαδοχικών χρήσεων οι αίθουσες θα χρειάζεται να παραμένουν ανοιχτές και κενές για κάποιο χρονικό διάστημα. Η εύρυθμη λειτουργία του Πανεπιστημίου απαιτεί οι διδακτικές περίοδοι να είναι συγχρονισμένες και κατά προέκταση να είναι συγχρονισμένες και οι περίοδοι κατά τις οποίες οι αίθουσες μένουν κενές. Βέβαια δεν έχει νόημα να υπάρχει πρόνοια για τη διατήρηση των τμημάτων σταθερών και αυτά να αναμειγνύονται σε κάθε διάλειμμα. Συνεπώς χρειάζεται πρόνοια για κατά το δυνατό διακριτούς χώρους εκτόνωσης για την κάθε αίθουσα, ώστε κάθε τμήμα να κάνει το διάλειμμά του σε διαφορετικό χώρο.

Τυχόν νεώτερες εκδόσεις θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα  http://gav.uop.gr/docs/safe-university/  

Πηγή: alfavita.gr