Παρά τη δωρεάν δημόσια παιδεία, πολύ ακριβά πληρώνουν οι ελληνικές οικογένειες το όνειρο της μόρφωσης του παιδιού και των σπουδών του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών και προετοιμασίας για τις πανελλαδικές εξετάσεις, σε ιδιαίτερα μαθήματα, σε ωδεία, γυμναστήρια και άλλες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, οι Ελληνες γονείς δίνουν ετησίως περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ.

«Σκιώδης» βιομηχανία

Πρόκειται για μία «σκιώδη» βιομηχανία, που αναπτύσσεται παράλληλα με το εκπαιδευτικό σύστημα. Εάν στα 2 δισ. ευρώ προστεθούν τα δίδακτρα για ιδιωτικά σχολεία, τα έξοδα για σπουδές σε ΑΕΙ «εκτός έδρας» και τα δίδακτρα για τις -απαραίτητες πλέον- μεταπτυχιακές σπουδές, το ποσό εκτοξεύεται στα 5,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ουσιαστικά, σε υπηρεσίες που δεν παρέχει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα δίνεται σχεδόν το 40% της συνολικής ιδιωτικής εκπαιδευτικής δαπάνης. Αυτά προκύπτουν από την τελευταία (του 2011) έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ. Η μελέτη καταδεικνύει τη διαχρονική επένδυση που κάνουν οι ελληνικές οικογένειες για την εκπαίδευση των παιδιών, παίρνοντας πάντως στοιχεία από την κατανομή των οικογενειακών δαπανών από την, προ κρίσης, εποχή (τα στοιχεία αναφέρονται στο 2008). Ειδικότερα, τα 5,2 δισ. ευρώ κατανέμονται ως εξής:

- Τα 380,4 εκατ. δίνονται σε παιδικούς σταθμούς, μπέιμπι σίτερ και άλλες υπηρεσίες για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Τα 130,1 εκατ. ευρώ (το 34,2% του συνόλου) δίνονται σε υπηρεσίες που δεν προσφέρει η δημόσια εκπαίδευση.

- Συνολικά 775 εκατ. ευρώ δίνουν οι γονείς παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Από αυτά τα 433,6 εκατ. ευρώ σε δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, δηλαδή μια επιλογή των γονιών. Αντίθετα, 341,4 εκατ. ευρώ (το 44,1% του συνόλου) δίνονται για εκπαιδευτικές δραστηριότητες των παιδιών, οι οποίες δεν προσφέρονται -ή προσφέρονται ελλιπώς- στη δημόσια εκπαίδευση (π. χ. φροντιστήρια ξένων γλωσσών).

- Συνολικά 2,024 δισ. ευρώ δίνουν οι γονείς παιδιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Από αυτά τα περισσότερα - 1,459 δισ. (το 72,1% του συνόλου) πηγαίνουν στη «σκιώδη» εκπαίδευση (φροντιστήρια ξένων γλωσσών ή προετοιμασίας, ωδεία κ. ά.) που αναπτύσσεται λόγω των ελλείψεων της δημόσιας εκπαίδευσης. Τα 565 εκατ. ευρώ διατίθενται κυρίως σε δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων.

- Για τις σπουδές των παιδιών στο πανεπιστήμιο οι γονείς δίνουν 1,508 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα πηγαίνουν σε διαμονή και διατροφή όσων σπουδάζουν μακριά από το σπίτι τους και σε δίδακτρα μεταπτυχιακών σπουδών. Εξ αυτών οι «σκιώδεις» δαπάνες, κυρίως για πανεπιστημιακά φροντιστήρια, είναι 6,8 εκατ. ευρώ (0,5%).

- Περί τα 400 εκατ. υπολογίζονται οι δαπάνες για γενικές αγορές αγαθών που σχετίζονται με την εκπαίδευση (π. χ. βιβλία, γραφική ύλη) ή άλλες επιβαρύνσεις για σπουδές των παιδιών μακριά από το σπίτι.

- Τέλος, 184,1 εκατ. ευρώ δίνονται σε ιδιωτικά ΙΕΚ, Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών και Κολέγια.

«Στη μελέτη «The challenge of shadow education» του 2011 αναφέρεται ότι κάθε χρόνο νοικοκυριά στην Ευρώπη ξοδεύουν δισεκατομμύρια ευρώ προκειμένου να διασφαλίσουν, με εξωσχολική υποστήριξη, ότι τα παιδιά τους θα ανταποκριθούν με επάρκεια στις εξετάσεις, δουλειά που αποτελεί βασική ευθύνη του σχολείου. Η ενισχυτική υποστήριξη των μαθητών είναι γνωστή ως σκιώδης εκπαίδευση, επειδή οι μηχανισμοί εξωσχολικής υποστήριξης μιμούνται την εκπαίδευση. Ετσι, αν κάποια καινούργια δραστηριότητα ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα, τότε σύντομα εμφανίζεται και στη σκιώδη εκπαίδευση», αναφέρει στην «Κ» ο επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας κ. Νίκος Παΐζης. Και τονίζει: «Η σκιώδης εκπαίδευση, σύμπτωμα της παθογένειας του εκπαιδευτικού συστήματος, δοκιμάζει τους Ελληνες γονείς που προσπαθούν να ξεπεράσουν τις ανισότητες προσφέροντας στα παιδιά τους ένα καλύτερο μέλλον».

 Του Αποστολου Λακασα

Πηγή: