Ο θεσμός των Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων (Π.ΕΠΑ.Λ.) ως καινοτόμος εκπαιδευτικός θεσμός στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση της πατρίδας μας, καλείται να συμβάλει σε σειρά δράσεων και ενεργειών, λειτουργώντας ως προπομπός καινοτόμων εκπαιδευτικών εφαρμογών και πρακτικών, οι οποίες στη συνέχεια θα εφαρμοστούν σε όλα τα ΕΠΑ.Λ. της χώρας. Ήδη, υπάρχει πρόσφατη εξαγγελία ότι από το επόμενο σχολικό έτος, 2024 – 2025, θεσμοί και λειτουργίες των Π.ΕΠΑ.Λ., όπως η πρακτική άσκηση των μαθητών, η εφαρμογή νέων προγραμμάτων σπουδών, η εναρμόνισή τους με τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, θα εφαρμοστούν σε όλα τα ΕΠΑ.Λ. της χώρας.
Σύμφωνα με τον Ν. 4763/2020, στις καινοτόμες ενέργειες και δράσεις που καλούνται να αναλάβουν τα Π.ΕΠΑ.Λ. είναι:
«α) Η ανάπτυξη ενός από τους κύριους πυλώνες στήριξης και εφαρμογής του κοινού στρατηγικού σχεδιασμού της επαγγελματικής εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, µε την ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στον σχεδιασμό τους.
β) Η ενίσχυση του βαθμού αυτονομίας των μονάδων επαγγελματικής εκπαίδευσης, με ενεργό ρόλο των εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας.
γ) Η προαγωγή της εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες σχολές και τμήματα των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής, στη διδακτική των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, καθώς και στην οργάνωση, διοίκηση, αξιολόγηση και διαχείριση σχέσεων στο επίπεδο της σχολικής μονάδας.
δ) Η ανάπτυξη ερευνητικών και εκπαιδευτικών, ευρωπαϊκών και διεθνών συνεργασιών.
ε) Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών των επαγγελματικών ειδικοτήτων στα αντικείμενα της διδασκαλίας τους. Την επιμόρφωση συνδράμουν ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και επιχειρήσεις της περιοχής.
στ) Η πιλοτική εφαρμογή:
στα) νέων προγραμμάτων σπουδών,
στβ) σύγχρονου εκπαιδευτικού υλικού,
στγ) καινοτόμων διδακτικών πρακτικών,
στδ) προγραμμάτων αξιολόγησης της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολικών μονάδων,
στε) νέων προτύπων διοίκησης και λειτουργίας του σχολείου και
στστ) καλών πρακτικών μεθόδων διδασκαλίας και πρακτικής άσκησης.
ζ) Η δοκιμαστική εισαγωγή νέων επαγγελματικών τομέων και ειδικοτήτων πριν την ευρεία εφαρμογή τους.
η) Η εναρμόνιση των επαγγελματικών τομέων και ειδικοτήτων με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας, με σκοπό την πρακτική άσκηση και την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων» […] (Άρθρο 16).
Ειδικότερα:
«3. Τα Π.ΕΠΑ.Λ., δύνανται να συνεργάζονται με επιχειρήσεις του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα και να εφαρμόζουν νέες εκπαιδευτικές μεθόδους με καινοτόμες προσεγγίσεις διδασκαλίας και πρακτικής άσκησης, σύμφωνα με την παρ. 4. Η Κ.Ε.Ε. (Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή του άρθρου 7 του παρόντος νόμου) προτείνει στο Ι.Ε.Π. τις απαραίτητες διαφοροποιήσεις στα εγκεκριμένα προγράμματα σπουδών των ΕΠΑ.Λ., όπως και ειδικά μαθήματα, εφόσον έχουν ιδιαίτερο οικονομικό - αναπτυξιακό χαρακτήρα για την περιοχή, όπως τεκμηριώνεται με γνώμη των οικείων Σ.Σ.Π.Α.Ε. (Συμβούλιο Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας του άρθρου 6 του παρόντος νόμου).
4. Στα Π.ΕΠΑ.Λ. καθιερώνεται πρακτική άσκηση κατά τη διάρκεια της φοίτησης μία (1) ημέρα της εβδομάδας και για έξι (6) ώρες, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα σπουδών των εργαστηριακών μαθημάτων, σε φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή επιχειρήσεις ιδιωτικού τομέα της περιοχής και σύμφωνα με τις προτάσεις των οικείων Σ.Σ.Π.Α.Ε. Αν δεν εξασφαλίζονται θέσεις πρακτικής άσκησης, εφαρμόζεται το συμβατικό πρόγραμμα σπουδών.
5. Στα Π.ΕΠΑ.Λ. καθιερώνεται σύστημα διοίκησης ποιότητας, που αναφέρεται: α) στο πλαίσιο παροχής εκπαίδευσης και κατάρτισης, β) στις εισροές, που περιλαμβάνουν το διδακτικό υλικό, τα προγράμματα και τους εκπαιδευτικούς, γ) στις διαδικασίες, που περιλαμβάνουν τις διδακτικές μεθόδους και την εφαρμογή τους, καθώς και δ) στις εκροές, που αφορούν στα μαθησιακά αποτελέσματα» (Άρθρο 18).
Είναι φανερό ότι, ενώ έχουν ήδη δρομολογηθεί σημαντικές αλλαγές, όπως αυτές στα ωρολόγια προγράμματα σπουδών της Α΄ Π.ΕΠΑ.Λ., καθώς και αυτή του θεσμού των Τομεαρχών των Π.ΕΠΑ.Λ., φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετά πεδία, στα οποία δεν έχουν συντελεστεί οι απαραίτητες ενέργειες, οι οποίες θα δώσουν την απαιτούμενη πνοή στα Π.ΕΠΑ.Λ., όπως, για παράδειγμα, στην δοκιμαστική εισαγωγή νέων επαγγελματικών Τομέων και Ειδικοτήτων, στην ένταξη καινοτόμων διδακτικών αντικειμένων στα ήδη υφιστάμενα Ωρολόγια Προγράμματα Σπουδών της Γ΄ Π.ΕΠΑ.Λ. (σύμφωνα και με τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί στο ΙΕΠ στο πλαίσιο της Πράξης με τίτλο: «Αναβάθμιση περιεχομένου σπουδών στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση και στο Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας»), στο σύγχρονο εκπαιδευτικό υλικό, στις καινοτόμες διδακτικές πρακτικές, στην ενίσχυση του βαθμού αυτονομίας, στην προαγωγή της εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, στη συνεργασία των Π.ΕΠΑ.Λ με αντίστοιχες σχολές και τμήματα των Α.Ε.Ι., στον τρόπο και στην διαδικασία της εναρμόνισης των επαγγελματικών τομέων και ειδικοτήτων με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Και, ακόμη, στην συνεργασία των Π.ΕΠΑ.Λ. με επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Καινοτόμες προβλέψεις του Ν. 4763/2020, όπως η πρακτική άσκηση κατά τη διάρκεια της φοίτησης μία (1) ημέρα της εβδομάδας και για έξι (6) ώρες, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα σπουδών των εργαστηριακών μαθημάτων, τόσο σε επίπεδο Τομέων όσο και σε επίπεδο Ειδικοτήτων, σε φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα της περιοχής, πρόβλεψη ιδιαίτερα σημαντική και ενδιαφέρουσα, δεν έχει οριοθετηθεί με τις απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις για την μετακίνηση και την απασχόληση των μαθητών και των συνοδών εκπαιδευτικών τους στους χώρους εργασίας, αλλά ούτε και με τον απαιτούμενο οργανωτικό σχεδιασμό για το πλαίσιο, στο οποίο θα κινηθεί η συνεργασία του Π.ΕΠΑ.Λ. με τον εργασιακό χώρο υποδοχής των εκπαιδευομένων, με αποτέλεσμα η υλοποίησή της να καθίσταται ανέφικτη.
Αλλά και οι σημαντικές αλλαγές στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα Σπουδών της Α΄ Π.ΕΠΑ.Λ., ενώ, πράγματι, φαίνεται να κινούνται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου προγράμματος σπουδών για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, έχοντας ενσωματώσει σε αυτό τα Μαθήματα Επαγγελματικής Κατεύθυνσης Προσανατολιστικού Χαρακτήρα, η διάρκεια των οποίων καλύπτει περισσότερο από το 1/3 των συνολικών διδακτικών ωρών για την Α΄ Λυκείου, η λειτουργικότητά τους στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία εκτιμάται ως προβληματική, αφού ο σχεδιασμός της εναλλασσόμενης συνδιδασκαλίας με διαφορετικής Ειδικότητας εκπαιδευτικούς δημιουργεί πρακτικά προβλήματα στην διαμόρφωση του Ωρολογίου Προγράμματος της σχολικής μονάδας. Είναι δεδομένο ότι δεν είναι λειτουργική η συνεχής, εκ περιτροπής, εναλλαγή του εκπαιδευτικού προσωπικού εντός της σχολικής μονάδας, αφού θα πρέπει στους εκπαιδευτικούς του σχολείου να δοθούν συγκεκριμένα διδακτικά αντικείμενα, τα οποία, συνήθως, διαχέονται σε όλες τις τάξεις του Π.ΕΠΑ.Λ.
Επιπρόσθετα, δεν φαίνεται να έχει δρομολογηθεί η διαδικασία της ενίσχυσης των Π.ΕΠΑΛ. με εκπαιδευτικό προσωπικό αυξημένων προσόντων (ΦΕΚ 2180 Β΄/2021/Άρθρο 5, παρ. 1), με αναφορά, κατά κύριο λόγο, στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, καθώς και στους νεοδιοριζόμενους, αφού το μόνιμο προσωπικό προβλέπεται να επιμορφωθεί κατάλληλα εντός της σχολικής μονάδας στα σχεδιαζόμενα Κέντρα Επιμόρφωσης, τα οποία, όμως, ακόμη δεν έχουν συσταθεί.
Δυστυχώς, δεν έχει, ακόμη, ξεκινήσει η ίδρυση των προβλεπόμενων Κέντρων Επιμόρφωσης εντός των Π.ΕΠΑ.Λ (ΦΕΚ 254 Α΄/2020/Άρθρο 20), για την περιοδική επιμόρφωση του μόνιμου προσωπικού τους σε θέματα που άπτονται των εξελίξεων της επιστήμης τους και της διδακτικής των αντικειμένων τους, καθώς και για την απόκτηση των απαιτούμενων δεξιοτήτων για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση του εκπαιδευτικού τους έργου, ώστε να επιτευχθεί η απαραίτητη εναρμόνιση και η αποτελεσματική ανταπόκριση στις αυξημένες απαιτήσεις ενός σύγχρονου και καινοτόμου περιβάλλοντος επαγγελματικής εκπαίδευσης, συντονιζόμενου με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Τα πρώτα έξι (6) Π.ΕΠΑ.Λ. της πατρίδας μας έχουν, ήδη, τεθεί από το τρέχον σχολικό έτος 2023 – 2024 σε πλήρη ανάπτυξη, με την λειτουργία και των τριών τάξεων τους, ενώ από τη σχολική χρονιά 2024 – 2025 θα λειτουργήσουν σε πλήρη μορφή ακόμη δεκαεννέα (19) Πρότυπα ΕΠΑ.Λ.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός ίδρυσής τους και να υπηρετηθεί με αποτελεσματικότητα ο ρόλος που η Πολιτεία έχει αναθέσει στα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια, θα πρέπει να επιταχυνθεί η προσπάθεια της εύρυθμης λειτουργίας τους σε όλα τα επίπεδα, με την άμεση και συντονισμένη ενεργοποίηση όλων των προβλεπόμενων από την σχετική νομοθεσία ρυθμίσεων, όπως αυτές περιγράφηκαν παραπάνω. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η αντιμετώπιση όλων των παραγόντων που οδηγούν σε δυσλειτουργία των Π.ΕΠΑ.Λ. με την εφαρμογή διορθωτικών παρεμβάσεων.
Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, βρίσκεται σε κομβικό σημείο, καλούμενη να δώσει αποτελεσματικές απαντήσεις στις απαιτήσεις μιας, συνεχώς, εξελισσόμενης αγοράς εργασίας. Η έγκαιρη και έγκυρη ανταπόκρισή της στις απαιτήσεις αυτές, θα καθορίσουν τον ίδιο τον ρόλο της στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι. Το νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο θα πρέπει να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες καινοτόμες αλλαγές, έχει ήδη διαμορφωθεί. Μένει, αυτές οι καινοτομίες να υλοποιηθούν. Και αυτό θα πρέπει να γίνει άμεσα, προς όφελος της κοινωνίας, της οικονομίας και, εντέλει, της χώρας μας.
Πηγή:www.alfavita.gr