Εγκύκλιο σχετικά με την ευθύνη για την εποπτεία, τον έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης όλων των ιδιωτικών και ξένων σχολείων σε περιπτώσεις που αποκλείουν εμμέσως ή άμεσα από τη φοίτηση μαθητές με αναπηρία ή με χαμηλές επιδόσεις, θα εκδώσει σύντομα το Υπουργείο Παιδείας.

Παράλληλα, θα  ζητηθεί επανέλεγχος των εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας των ιδιωτικών και ξένων σχολείων και αναπομπή τους σε περίπτωση αντίθεσης συγκεκριμένο όρου προς ρητή διάταξη νόμου.

Η εγκύκλιος ετοιμάζεται μετά από την επιστολή-κόλαφο για ορισμένα ιδιωτικά σχολεία που απέστειλε στο Υπουργείο Παιδείας ο Συνήγορος του Πολίτη, σχετικά περιπτώσεις μαθητών που αποκλείονται από την εγγραφή σε ιδιωτικά σχολεία λόγω της κατάστασής τους (παιδιά με αναπηρίες) ή δεν γίνεται δεκτή η συνέχιση της φοίτησης και της επανεγγραφής τους ή αποπέμπονται, ιδίως, σε περιπτώσεις χαμηλής επίδοσης με άμεσους ή έμμεσους τρόπους.

Ο Συνήγορος στην επιστολή του ζητά από το Υπουργείο να λάβει 11 συγκεκριμένα μέτρα [δείτε τα ακολούθως] για το ζήτημα, ενώ χθες ανάρτησε στην ιστοσελίδα του τη σύνοψη της διαμεσολάβησης που έκανε για τη φοίτηση παιδιών με αναπηρίες σε ιδιωτικά σχολεία. 

Για το ζήτημα αυτό  έχει κάνει καταγγελίες και η ΟΙΕΛΕ, ενώ γονείς παιδιού που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού προσέφυγαν πρόσφατα στη δικαιοσύνη έτσι ώστε να κρατήσουν το γιο τους στο (ιδιωτικό) σχολείο στο οποίο ήδη φοιτούσε. Και αυτό γιατί το σχολείο χαρακτήριζε ανέφικτη την παρουσία του παιδιού στις γυμνασιακές τάξεις γεγονός που οι γονείς αμφισβήτησαν, επιτυχημένα, στην πράξη.

Η σύνοψη της διαμεσολάβησης του Συνήγορου

Στον Συνήγορο του Πολίτη υποβλήθηκαν αναφορές από γονείς παιδιών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ε.ε.α) τα οποία δεν έγιναν δεκτά για εγγραφή σε ιδιωτικά σχολεία, ή δεν έγινε δεκτή η επανεγγραφή ή η συνέχιση φοίτησης ή αποπέμφθηκαν από ιδιωτικό σχολείο κατά την αλλαγή της βαθμίδας εκπαίδευσης.

Η Αρχή πέρα από τη διαμεσολάβηση για κάθε ατομική υπόθεση ξεχωριστά, στο πλαίσιο της οποίας ενημέρωσε τις αρμόδιες διευθύνσεις εκπαίδευσης ως εποπτεύουσες υπηρεσίες, διερεύνησε το συστημικό ζήτημα. Από τη διερεύνηση προέκυψε ότι ιδιωτικά σχολεία με διάφορους έμμεσους τρόπους δεν αποδέχονται ή αποπέμπουν παιδιά με αναπηρίες ή/και ε.ε.α, παρά την αντίθετη ρητή πρόβλεψη στη νομοθεσία.

Συγκεκριμένα, η νομοθεσία ορίζει ότι έχουν την ίδια οργάνωση με τα αντίστοιχα δημόσια σχολεία, ότι δεν μπορούν πλέον να αρνηθούν εγγραφή μαθητών λόγω της αναπηρίας ή των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους, ότι η φοίτησή τους γίνεται με τους ίδιους όρους, προϋποθέσεις και προσαρμογές που ισχύουν για τα δημόσια σχολεία της γενικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και ότι η παράβαση της διάταξης αυτής επισύρει πειθαρχικό παράπτωμα για το ιδιωτικό σχολείο.

Πειθαρχικό παράπτωμα

Η μη επανεγγραφή ή η απομάκρυνση μαθητή λόγω χαμηλής επίδοσης επίσης, εκ του νόμου, θεωρείται πειθαρχικό παράπτωμα.

Η Αρχή έστειλε έγγραφο προς το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με επισήμανση των συνταγματικών και των διατάξεων αυξημένης τυπικής ισχύος καθώς και της ειδικής νομοθεσίας με τα οποία πρέπει να ευθυγραμμίζονται οι εσωτερικοί κανονισμοί καθώς και οι πρακτικές των ιδιωτικών σχολείων και ζήτησε τη σχετική έκδοση εγκυκλίου προς ενημέρωσή τους καθώς και των αρμόδιων για την εποπτεία τους Διευθύνσεων Εκπαίδευσης.

Υπέβαλε προτάσεις για την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, την αναθεώρηση και τον επανέλεγχο των κανονισμών εσωτερικής λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων γενικής εκπαίδευσης, τη βελτίωση της εποπτείας τους, την εφαρμογή των προβλεπόμενων κυρώσεων σε περίπτωση μη εφαρμογής και την έκδοση της προβλεπόμενης υπουργικής απόφασης για τον καθορισμό των γενικών αρχών κατά τη σύνταξη των εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας σε συμφωνία με το εθνικό δίκαιο. Σε σχέση με τα ξένα σχολεία ζητήθηκε να επανεξεταστεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προκειμένου τα σχολεία που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια να σέβονται το εθνικό δίκαιο και να τεθεί εγγράφως το ζήτημα προς το Υπουργείο Εξωτερικών.

Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού ανταποκρίθηκε θετικά. Ενημέρωσε την Αρχή ότι έχουν υποβληθεί προτάσεις αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου των ξένων σχολείων και θεωρεί απαραίτητη τη συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών.

Επίσης πληροφόρησε την Αρχή ότι προτίθεται να εκδώσει εγκύκλιο προσεχώς επισημαίνοντας την ευθύνη κατά δέσμια αρμοδιότητα για την εποπτεία, τον έλεγχο και την επιβολή κυρώσεων από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, τον επανέλεγχο των εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας όλων των ιδιωτικών και ξένων σχολείων και την αναπομπή τους σε περίπτωση αντίθεσης συγκεκριμένο όρου προς ρητή διάταξη νόμου.

Επεσήμανε την έμφαση στην εφαρμογή των διατάξεων της ειδικής νομοθεσίας για την ιδιωτική εκπαίδευση, για την εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία και ε.ε.α, για την εφαρμογή της ΔΣΔΠ και της ΣΔΑΑ ώστε να αποκλείονται περιπτώσεις διάκρισης παιδιών με αναπηρίες ή/και ε.ε.α από την ιδιωτική εκπαίδευση. Τέλος, θα εξεταστεί η έκδοση Υ.Α σε σχέση με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων ώστε να συνάδει με το εθνικό δίκαιο.

Οι 11 προτάσεις του Συνήγορου του Πολίτη προς το Υπουργείο Παιδείας

1. να υιοθετηθεί και να εφαρμόζεται πλήρως η ισχύουσα νομοθεσία, η οποία αφορά στην ιδιωτική εκπαίδευση, εκ μέρους όλων των ιδιωτικών σχολείων,
2. να εκλείψουν παρόμοια περιστατικά και αμφίβολες πρακτικές ή εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας ιδιωτικών σχολείων τα οποία υποκρύπτουν αποκλεισμό και διάκριση των παιδιών με αναπηρίες ή / και ε.ε.α από την ιδιωτική εκπαίδευση
3. να εκδοθεί και να προωθηθεί ηλεκτρονικά υπενθυμιστική εγκύκλιος προς όλα τα ιδιωτικά σχολεία και τις αρμόδιες για την εποπτεία τους διευθύνσεις εκπαίδευσης
4. με την ίδια εγκύκλιο να ζητηθεί αναθεώρηση και να γίνει επανέλεγχος των κανονισμών εσωτερικής λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία
5. εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας οι οποίοι αντιτίθενται σε ρητές διατάξεις νόμου συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων υπερνομοθετικής ισχύος για τα δικαιώματα του παιδιού και τα δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες να μην εγκρίνονται
6. σε περίπτωση διαπίστωσης μη εφαρμογής της νομοθεσίας, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, να εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία κυρώσεις
7. να βελτιωθεί η ουσιαστική εποπτεία των ιδιωτικών σχολείων
8. να εκδοθεί απόφαση, εάν δεν υφίσταται, η οποία να καθορίζει τις γενικές αρχές κατά τη σύνταξη των εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας των ιδιωτικών σχολείων με σκοπό να γίνεται σεβαστό το εθνικό δίκαιο σε σχέση με τα δικαιώματα του παιδιού και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες
9. να υλοποιείται στην πράξη η εποπτεία των ξένων σχολείων και να συγκεκριμενοποιηθεί με κανονιστικό πλαίσιο
10. να επανεξεταστεί ο νόμος 4862/1931 για τα ξένα σχολεία ο οποίος λόγω παλαιότητας αδυνατεί να ανταποκριθεί στα σύγχρονα δεδομένα και να προωθηθούν συγκεκριμένες προτάσεις προκειμένου σχολεία που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια να σέβονται τις διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος και τη νομοθεσία
11.  να τεθεί εγγράφως το θέμα σε σχέση με τα ξένα σχολεία, αφενός, στα τυχόν σωματεία, τα οποία έχουν εγκριθεί στη βάση του ΑΚ και έχουν την ευθύνη για τη λειτουργία τους, αφετέρου, προς το Υπουργείο Εξωτερικών προκειμένου να το επικοινωνήσει με κατάλληλο τρόπο σε αντίστοιχες υπηρεσίες ελέγχου των ξένων σχολείων λαμβανομένου υπόψη ότι παράλληλα με διατάξεις του κοινού ευρωπαϊκού δικαίου για την προστασία του παιδιού, η ΔΣΔΠ (05.09.1991) 34 όπως και η ΣΔΑΑ (15.05.2009)35 έχουν επικυρωθεί από άλλα κράτη τα οποία, όπως η Ελλάδα, αποτελούν κράτη-μέλη στις προαναφερθείσες συμβάσεις με εθνικές και διεθνείς υποχρεώσεις σε σχέση με τη διαφύλαξη, την προστασία και την πραγμάτωση των δικαιωμάτων των παιδιών με αναπηρίες σε κάθε πεδίο όπως και στην εκπαίδευση