Όταν ο Θόδωρος Μαραγκός γυρίζει το 1981 την καυστική κωμωδία «Μάθε παιδί μου γράμματα» η Ελλάδα, και μαζί και το εκπαιδευτικό της σύστημα, ταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο εποχές: ενώ βρισκόμαστε στην καρδιά της Μεταπολίτευσης κράτος και θεσμοί προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην αισθητική κληρονομιά της Απριλιανής δικτατορίας και στον ριζοσπαστισμό της νέας εποχής.
Η ταινία που αναπαριστά τον απόηχο των μετεμφυλιακών τραυμάτων σε ένα μικρό χωριό της Αρκαδίας με αφορμή την ανέγερση ενός μνημείου πεσόντων της Κατοχής, θα προβληθεί τελικά την επαύριο της πυρετικής ανόδου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Μέσα σε λίγους μήνες όλα θα είναι αλλιώς.
Σε αυτό το πρωτόγνωρο και ελαφρώς σουρεαλιστικό κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον μπορεί να αποτυπωθεί και η εξέλιξη του τρόπου που το Πολυτεχνείο γιορτάζεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι μια μακρά αλλά όχι πάντα ευθύγραμμη περίοδος με τις δικές της ιδιαιτερότητες και αντιφάσεις, καθώς όπως εύστοχα σημειώνει ο καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Βαγγέλης Καραμανωλάκης, ο εορτασμός του Πολυτεχνείου, αντίθετα με τις δύο εθνικές επετείους (την 25η Μαρτίου και την 28η Οκτωβρίου), συγκροτήθηκε «από τα κάτω»: «Ο εορτασμός της επετείου δεν καθιερώθηκε με κανένα επίσημο διάταγμα και η επιτέλεσή της δεν απέκτησε ποτέ ένα πρωτόκολλο, δοξολογία ή παρέλαση, η οποία θα έδινε έναν κυριαρχικό ρόλο στην πολιτική ηγεσία».
Το Πολυτεχνείο καθιερώνεται για πρώτη φορά ως επίσημη σχολική αργία και γιορτή λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ. Η σχετική εγκύκλιος μάλιστα, επισημαίνει ο νομικός Κωνσταντίνος Ρήγος, εκδίδεται από τον υπουργό Παιδείας Λευτέρη Βερυβάκη στις 12 Νοεμβρίου του 1981, πριν ακόμα η νέα κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Η σπουδή αποδίδεται στον διακαή πόθο του ΠΑΣΟΚ να αποτυπωθεί η πολύ πρόσφατη πολιτική αλλαγή της 18ης Οκτωβρίου και στον εορτασμό του Πολυτεχνείου.
Αλλά τι συνέβαινε πριν από το 1981;
Σε αντίστοιχη εγκύκλιο του τότε υπουργού Παιδείας Παναγιώτη Ζέπου (17.11.1975) οριζόταν ότι «τα σχολεία Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης δεν πρόκειται να αργήσουν», ενώ επιτρέπεται μόνο ομιλία μιας διδακτικής ώρας από τον καθηγητή της τάξης στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης. «Οι μαθητές από την άλλη», τονίζει ο κ. Κωνσταντίνος Ρήγος και η συνεργάτις του Αφροδίτη Γεωργοπούλου, «θέλουν να δώσουν τη δική τους διάσταση σε μια επέτειο που θεωρούν δικαίωμά τους να γιορτάσουν και που τους συγκινεί περισσότερο και τη νιώθουν πιο κοντά τους σε σχέση με τις εθνικές γιορτές, τις οποίες θεωρούν ξεπερασμένες, δυσφορώντας για τον τυπικό εορτασμό του Πολυτεχνείου που αποτελείται από ενός λεπτού σιγή και έναν πανηγυρικό λόγο. Τις τυπικές ομιλίες ή γιορτές μισής σχολικής μέρας που περιλαμβάνει το πρόγραμμα του υπουργείου, τις μετατρέπουν σε εκδηλώσεις, συζητήσεις, αποχές από τα μαθήματά τους και συμμετοχή στον εορτασμό της ΕΦΕΕ». Στην πράξη, δηλαδή, για πολλά Γυμνάσια και, κυρίως, Λύκεια των μεγάλων πόλεων η σχολική αργία έρχεται πριν από την επίσημη θεσμοθέτησή της.
Πάντως οι πιέσεις για την καθιέρωση μαθητικής αργίας είναι συνεχείς. Τον Νοέμβριο του 1975 ο Ανδρέας Παπανδρέου ζητεί από την κυβέρνηση να νομοθετήσει την καθιέρωση της 17ης Νοεμβρίου ως πανσχολικής και παμφοιτητικής ημέρας. Η θεσμοθέτηση της σχολικής αργίας από την πρώτη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό. Σύμφωνα με τον κ. Ρήγο, ο Τύπος της εποχής σημειώνει ότι για πρώτη φορά το Πολυτεχνείο γιορτάστηκε ελεύθερα και με το σωστό περιεχόμενο σε αρκετά σχολεία, αναφέροντας όμως ότι δεν έλειψαν οι παραφωνίες, η μη ευθυγράμμιση με τις κυβερνητικές εντολές, τα κρούσματα παρεμπόδισης των εκδηλώσεων και φαινόμενα λογοκρισίας. Πάντως το νέο περιεχόμενο της γιορτής αποδοκιμάζεται από τις εφημερίδες που πρόσκεινται στη Νέα Δημοκρατία αλλά και από τη νεολαία της (ΟΝΝΕΔ), καθώς καταλογίζουν στην κυβέρνηση αλλά και στους εκπαιδευτικούς που εκφωνούν λόγους στα σχολεία, κομματικοποίηση της γιορτής και σύνδεσή της με συγκεκριμένο ιδεολογικό πλαίσιο.
Πηγή:www.alfavita.gr