Στις αρχές του 15ου αιώνα, η πάλαι ποτέ κραταιά Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν ένα μικρό κράτος σε παρακμή. Τον 14ο αιώνα διάφοροι εμφύλιοι πόλεμοι συντάραξαν το βυζαντινό κράτος. Παράλληλα, έκανε αισθητή την παρουσία του ο κυριότερος αντίπαλος που απείλησε σε διάφορες περιστάσεις την ίδια την ύπαρξη της αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί Τούρκοι. Οι Οθωμανοί πέρασαν στην Ευρώπη το 1354 και στη συνέχεια κατέκτησαν εδάφη τα οποία αποτελούσαν τμήματα είτε του Βυζαντίου είτε των διάφορων χριστιανικών ηγεμονιών της Βαλκανικής. Σιγά σιγά περικύκλωσαν την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, Κωνσταντινούπολη, αναγκάζοντας τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο να αναζητήσει βοήθεια από τη Δύση, επιδιώκοντας τη διενέργεια μιας νέας σταυροφορίας.

 Η ήττα του σουλτάνου Βαγιαζήτ Α΄ από τον Ταμερλάνο τον Ιούλιο του 1402 έδωσε την ευκαιρία στο Βυζάντιο να ανασυνταχθεί έως έναν βαθμό και να ανακαταλάβει μερικά εδάφη στον Εύξεινο Πόντο, στα Βαλκάνια και στο Αιγαίο. Με το πέρασμα των χρόνων, ο γιος του αυτοκράτορα Ιωάννης, μετέπειτα Ιωάννης Η΄, συμμετείχε ολοένα και πιο ενεργά στη διοίκηση της αυτοκρατορίας. Στα τέλη του 1424 πραγματοποίησε ταξίδι στη Δύση προκειμένου να πείσει τους χριστιανούς ηγεμόνες της Ευρώπης να συνδράμουν στον αγώνα κατά των Οθωμανών, οι οποίοι υπό την ηγεσία του Μουράτ Β΄ πίεζαν ασφυκτικά το Βυζάντιο. Έναν χρόνο αργότερα, ο Ιωάννης επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη με άδεια χέρια. Τον Ιούλιο του 1425 ο Μανουήλ Β΄ παραιτήθηκε από τον θρόνο και τα ηνία της αυτοκρατορίας ανέλαβε επίσημα ο Ιωάννης Η΄. 

 Ο Ιωάννης Η΄ ανέβηκε στον θρόνο σε μια περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη για το μέλλον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το κράτος εκτεινόταν στην Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της. Η οικονομία ήταν τόσο αδύναμη, ώστε ο νέος αυτοκράτορας δεν κατάφερε να κόψει στη διάρκεια της αρχής του δικό του χρυσό νόμισμα. Το 1438-1439 συμμετείχε στη Σύνοδο της Φλωρεντίας-Φεράρα, η οποία κατέληξε στην ένωση της Δυτικής και της Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας. Η ένωση, βέβαια, δεν απέδωσε τους αναμενόμενους καρπούς και οι σταυροφορικές εκστρατείες που πραγματοποιήθηκαν,απέτυχαν παταγωδώς. Το 1448 ο Ιωάννης Η΄ πέθανε και στον θρόνο ανέβηκε ο μικρότερος αδερφός του, Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος-Δραγάσης, ο οποίος έμελλε να είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

 Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ γεννήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1405. Γονείς του ήταν ο Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος και η Ελένη Δραγάση, κόρη του Σέρβου ηγεμόνα Κωνσταντίν Ντραγκάς Ντεγιάνοβιτς. Μετά την επίσημη στέψη του Ιωάννη Η΄, το 1425, ο Κωνσταντίνος ανέλαβε, όπως και τα υπόλοιπα αδέρφια του, διοικητική θέση στην Πελοπόννησο. Το 1428 παντρεύτηκε την ανιψιά του κόμη της Κεφαλληνίας και Δεσπότη της Ηπείρου Καρόλου Τόκκου, Μανταλένα-Θεοδώρα. Από τον γάμο του αποκόμισε ως προίκα τις πελοποννησιακές κτήσεις των Τόκκων. Ο Κωνσταντίνος και τα αδέρφια του ακολούθησαν συνετή πολιτική στην Πελοπόννησο, επεκτείνοντας τις βυζαντινές κτήσεις του Δεσποτάτου. Κατέλυσε σχεδόν όλες τις λατινικές κτήσεις στην Πελοπόννησο και, επηρεασμένος από τις ιδέες του φιλοσόφου της εποχής του Πλήθωνα Γεμιστού, ονειρεύτηκε την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στον ελλαδικό χώρο. Οι ελπίδες του, όμως, εξανεμίστηκαν έπειτα από την εκστρατεία του Μουράτ Β΄. Το 1446 υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει την επικυριαρχία των Οθωμανών στο Δεσποτάτο του Μυστρά.

 Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ στέφθηκε αυτοκράτορας στον Μυστρά τον Ιανουάριο του 1449. Όπως και ο αδερφός του Ιωάννης Η΄, ανέλαβε τα ηνία της αυτοκρατορίας σε περίοδο προχωρημένης παρακμής. Το βυζαντινός κράτος σπαραζόταν από τη διαμάχη των φιλενωτικών και των ανθενωτικών, δεν διέθετε αρκετούς πόρους για να χρηματοδοτήσει τις πολεμικές του επιχειρήσεις εναντίον των Οθωμανών και η Δύση δεν φαινόταν ικανή να διεξάγει μια επιτυχημένη σταυροφορία για τη σωτηρία της Κωνσταντινούπολης. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄ έπεσε στα τείχη της Κωνσταντινούπολης μαζί με τους τελευταίους υπερασπιστές της στις 29 Μαΐου 1453. Διάφοροι θρύλοι διαδόθηκαν στο διάβα του χρόνου για τον θάνατο και την ταφή του. 

 Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

Πηγή:www.kathimerini.gr