Είναι αλήθεια πως για όλους εμάς τους κάπως μεγαλύτερους που έχουμε τελειώσει το σχολείο αρκετά χρόνια πριν, οι εκδρομές είναι από τα πιο σημαντικά γεγονότα που νοσταλγούμε από την σχολική μας ζωή.

Οι φωτογραφίες με τους συμμαθητές και τους δασκάλους μας από τις ημερήσιες και την μία και μοναδική που πηγαίναμε τότε πενθήμερη της γ' λυκείου, μας φέρνουν στο νου τις στιγμές ξεγνοιασιάς και το παρεΐστικο κλίμα αλλά και ζωηρές εντυπώσεις από τα μέρη που επισκεφτήκαμε.

Με την ίδια λαχτάρα και τώρα, όλα τα παιδιά περιμένουν την στιγμή που θα επιβιβαστούν στο πούλμαν για να περάσουν κάποιες από τις πιο όμορφες και ωφέλιμες στιγμές της μαθητικής τους ζωής.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες που συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές απολαμβάνουν πολλαπλά οφέλη σχετικά με την παιδαγωγική και εκπαιδευτική τους πρόοδο, την κοινωνικοποίησή τους, καθώς και την ψυχαγωγία τους.

Ιδιαίτερα αναγκαία όμως είναι η συμμετοχή για μαθητές και οι μαθήτριες που προερχόμενοι από αδύναμα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα μόνο μέσω των σχολικών εκδρομών έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με μνημεία του πολιτισμού, να παρακολουθήσουν θεατρικές παραστάσεις, να ταξιδέψουν και να περιηγηθούν σε πόλεις που με την οικογένειά τους δεν θα είχαν την δυνατότητα και γενικά να αντλήσουν εικόνες και ερεθίσματα που θα συμπληρώσουν τις γνώσεις τους βοηθήσουν στην ανάπτυξή τους.

Ακόμη, για τα παιδιά της περιφέρειας η ανάγκη πολυήμερων εκδρομών είναι ακόμα πιο επιτακτική αφού τα παιδιά αυτά διαμένουν σε πόλεις και χωριά όπου δεν υπάρχουν θέατρα, πινακοθήκες, μουσεία κλπ και η επίσκεψη σε κάποιο από αυτά απαιτεί μετακίνηση εκατοντάδων χιλιομέτρων και τουλάχιστον μία διανυκτέρευση.

Παρόλα τα οφέλη που υπάρχουν και αναγνωρίζονται από όλους για τους μαθητές από τις πολυήμερες εκδρομές και τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, δυστυχώς το υψηλό κόστος συμμετοχής είναι παράγοντας αποκλεισμού των πιο αδύναμων οικονομικά μαθητών οι οποίοι όμως έχουν και την μεγαλύτερη ανάγκη συμμετοχής σε αυτές.

Στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς όπου πολλές οικογένειες αγωνιούν να επιβιώσουν στην σκληρή καθημερινότητα και οι γονείς υποβάλλονται σε μεγάλες θυσίες προκειμένου να μην λείψει τίποτα από τα παιδιά τους, ένα έξοδο διόλου ευκαταφρόνητο έρχεται να προστεθεί και να τινάξει τον οικογενειακό προϋπολογισμό στον αέρα, αυτό της συμμετοχής σε σχολική εκδρομή.

Η δαπάνη αυτή, ιδιαίτερα αν αφορά πολυήμερη εκδρομή είναι βάρος δυσβάσταχτο και αποτελεί βραχνά για τον γονιό ο οποίος μοχθεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της οικογένειάς του και εντούτοις εμφανίζεται άδικα ανεπαρκής στα μάτια των παιδιών του όταν αδυνατεί να καλύψει το κόστος συμμετοχής σε μία εκδρομή που για το κάθε ένα παιδί μπορεί και να υπερβαίνει τα 1000 ευρώ.

Ο “εκπαιδευτικός στόχος” χάνεται οριστικά και το σημαντικό μάθημα που διδάσκεται και εμπεδώνεται σε όλη την σχολική κοινότητα και κατ’ επέκταση στην κοινωνία είναι ότι δικαίωμα στην μόρφωση και την ανάπτυξη έχουν μόνο οι οικονομικά εύρωστοι ενώ όσοι αδυνατούν απλώς αποκλείονται.

Και για τους συνοδούς καθηγητές όμως τα πράγματα δεν είναι καθόλου ρόδινα. Πέρα από τις πρόσφατες ειδήσεις που αφορούσαν σε προσαγωγές στην αστυνομία εκπαιδευτικών-συνοδών για πλημμελή εποπτεία ανηλίκου, όσοι έχουμε ικανό χρόνο στην εκπαίδευση και έχουμε συνοδεύσει εκδρομές ημερήσιες και πολυήμερες, γνωρίζουμε την ταλαιπωρία και την τεράστια ευθύνη που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί που συνοδεύουν εκδρομές για διάφορα θέματα όπως η ασφάλεια της μετακίνησης, το πρόγραμμα εκδρομής, ασθένειες, προβλήματα με το ξενοδοχείο και τα εστιατόρια, προβλήματα συμπεριφοράς μαθητών και πλήθος άλλα.

Για τις ημέρες που οι εκπαιδευτικοί συνοδεύουν, δεν λαμβάνουν καμία αποζημίωση για τις παραπάνω ώρες απασχόλησης ούτε καν καλύπτεται το κόστος διατροφής τους. Έτσι, όποιος εκπαιδευτικός συνοδεύει εκδρομή θα πρέπει να αναλάβει και το κόστος διατροφής του, δεν θα λάβει οποιαδήποτε επιπλέον αμοιβή για τις επιπλέον ώρες απασχόλησης και αυξημένης ευθύνης ενώ πολύ πιθανό θα βρεθεί να εκτελεί χρέη νοσηλευτή σε περίπτωση ασθένειας μαθητή ή πολλών μαζί μαθητών, θαλαμοφύλακα -φρουρού ολόκληρο το βράδυ, ακόμη και να προσαχθεί στο αστυνομικό τμήμα και να δεχτεί δικαστικές διώξεις για παραβατική συμπεριφορά των μαθητών.

Το ότι συνοδεύουν οι εκπαιδευτικοί στις εκδρομές είναι αποτέλεσμα καλής πρόθεσης για συνεισφορά στην κάλυψη των αναγκών του μαθητικού πληθυσμού με ταυτόχρονη υποεκτίμηση του κινδύνου και άλλοτε οφείλεται στις πιέσεις που δέχονται από μαθητές και γονείς να μην χαθεί η εκδρομή. Τελευταία έχει προστεθεί και ο ζήλος να εμφανίσει το σχολείο και ο εκπαιδευτικός δράσεις χάριν μίας “αξιολόγησης” που αγνοεί τα πραγματικά αποτελέσματα και φείδεται πόρων και ουσιαστικής στήριξης.

Η πραγματοποίηση εκδρομών με εκπαιδευτικό και μορφωτικό χαρακτήρα ασφαλώς πρέπει να συνεχιστεί εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι και εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, μαθητών και εκπαιδευτικών.

Για το σκοπό αυτό θα πρέπει τα σωματεία των εκπαιδευτικών, οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων και οι μαθητικές κοινότητες να διεκδικήσουν από το Υπουργείο Παιδείας την υιοθέτηση άμεσων μέτρων όπως:

• Για τους μαθητές και τις μαθήτριες ύπαρξη κονδυλίου από τον κρατικό προϋπολογισμό για την κάλυψη του κόστους συμμετοχής ώστε να μην υπάρχει κωλυμα συμμετοχής για οικονομικούς λόγους.
• Για τους εκπαιδευτικούς την χρηματική αποζημίωση για τις επιπλέον ώρες απασχόλησης και κάλυψη της δαπάνης διανυκτέρευσης και διατροφής για όλες τις ημέρες που διαρκεί η δράση. Επιπλέον νομική κάλυψη για τυχόν θέματα προκύψουν και για τα οποία δεν υπάρχει άμεση υπαιτιότητα των συνοδών.
• Ύπαρξη ειδικού κονδυλίου για την κάλυψη έκτακτων δαπανών που μπορεί να προκύψουν σε μία πολυήμερη εκδρομή όπως για παράδειγμα βραχεία νοσηλεία και φροντίδα κάποιου μαθητή ή συνοδού.
• Διάθεση πόρων για την υλοποίηση προγραμμάτων όπου λόγω του περιορισμένου αριθμού συμμετεχόντων (έως 30 ανά πρόγραμμα βάσει του νόμου) το κόστος μετακίνησης ανά άτομο είναι ιδιαίτερα υψηλό και γι' αυτό οι επισκέψεις ιδιαίτερα από τα μικρά σχολεία της περιφέρειας είναι σχεδόν αδύνατες.

*Εκπαιδευτικός, Οικονομολόγος

ΠΗΓΗ:www.alfavita.gr