Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι ένας ασθενής με σοβαρό τραυματισμό του εγκεφάλου ο οποίος δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις που αφορούν την κλινική του κατάσταση.

Ο Σκοτ Ρούτλεϊ μπόρεσε να επικοινωνήσει με τους γιατρούς του ενόσω εκείνοι τον υπέβαλλαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου. Οι ειδικοί που τον παρακολουθούν αναφέρουν ότι η περίπτωση του κυρίου Ρούτλεϊ σημαίνει πως τα ιατρικά εγχειρίδια πρέπει να ξαναγραφτούν.

Οι ασθενείς που βρίσκονται σε κατάσταση «φυτού» αναδύονται από κώμα και περνούν περιόδους που φαίνονται ξυπνητοί έχοντας τα μάτια τους ανοιχτά, χωρίς όμως να έχουν συναίσθηση του εαυτού τους ή του περίγυρού τους.

Ο κύριος Ρούτλεϊ υπέστη σοβαρό τραυματισμό στον εγκέφαλο σε ένα αυτοκινητικό ατύχημα πριν από 12 χρόνια. Όλες οι εξετάσεις που του έγιναν από τότε δεν έδειξαν σημάδια ικανότητας επικοινωνίας.

Ωστόσο ο Βρετανός νευροεπιστήμονας καθηγητής Αντριαν Όουεν ο οποίος ήταν επικεφαλής ομάδας γιατρών από το Ινστιτούτο για τον Εγκέφαλο και τον Νου στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο, εξέτασε τον 39χρονο και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν βρίσκεται σε καμία περίπτωση σε κατάσταση «φυτού». Ο Δρ Όουεν θεωρείται ειδήμονας στο συγκεκριμένο πεδίο: το 2010 είχε δημοσιεύσει μελέτη στην επιθεώρηση «New England Journal of Medicine», σύμφωνα με την οποία ένας στους πέντε ασθενείς που θεωρείται ότι βρίσκονται σε κατάσταση «φυτού» έχει συνείδηση και ικανότητα επικοινωνίας.

H λειτουργική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου αποκάλυψε τα όσα ήθελε να «πει» ο 39χρονος ασθενής

Απόδειξη συνείδησης και ικανότητας σκέψης

«Ο Σκοτ μας έδειξε ότι είχε συνείδηση, ότι ήταν σε θέση να σκεφτεί. Τον υποβάλαμε σε απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου αρκετές φορές και τα μοτίβα της εγκεφαλικής δραστηριότητάς του απέδειξαν ότι επέλεγε σαφώς να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Πιστεύουμε ότι γνωρίζει καλά ποιος είναι και πού είναι» είπε ο ειδικός.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η στιγμή αυτής της ανακάλυψης αποτελεί «ορόσημο». «Στόχος μας επί έτη ήταν να ρωτήσουμε τους ασθενείς μας που βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση πράγματα σημαντικά σχετικά με την περίθαλψή τους. Μελλοντικά θα μπορούσαμε να τους ρωτήσουμε τι θα έπρεπε να κάνουμε ώστε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής τους. Πράγματα απλά όπως το είδος της ψυχαγωγίας που θα τους άρεσε να τους παρέχουμε ή τις ώρες της ημέρας που θα επιθυμούσαν να τους πλένουμε και να τους ταΐζουμε».

Οι γονείς του κυρίου Ρούτλεϊ ανέφεραν ότι πάντα πίστευαν πως ο γιος τους είχε συνείδηση και πως μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί τους σηκώνοντας τον αντίχειρά του ή κουνώντας τα μάτια του. Ωστόσο οι αναφορές τους αυτές δεν έγιναν ποτέ αποδεκτές από το ιατρικό προσωπικό που φρόντιζε τον ασθενή.

Ανατροπή των δεδομένων

Ο καθηγητής Μπράιαν Γιανγκ από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Λονδίνου ο οποίος παρακολουθούσε τον ασθενή επί μια δεκαετία σημείωσε ότι τα νέα αποτελέσματα της ομάδας του καθηγητή Όουεν ανατρέπουν τα όσα πίστευαν ως σήμερα οι ειδικοί. «Έμεινα έκπληκτος που ο ασθενής μπόρεσε να έχει αυτές τις γνωστικές αποκρίσεις. Παρουσίαζε επί έτη την τυπική κλινική εικόνα ενός ασθενούς που βρισκόταν σε κατάσταση «φυτού» και δεν έκανε αυθόρμητες κινήσεις οι οποίες να φαίνεται ότι έχουν κάποιο ιδιαίτερο νόημα».

Υπογραμμίζεται ότι οι αξιολογήσεις της κατάστασης του ασθενούς μέσω παρατήρησης συνεχίζουν να δείχνουν ότι βρίσκεται σε κατάσταση «φυτού». Ο καθηγητής Γιανγκ τονίζει ότι τα ιατρικά βιβλία πρέπει να ξαναγραφτούν ώστε να περιλαμβάνουν και τις τεχνικές του καθηγητή Όουεν.

Καταγραφή νέων αναμνήσεων

Η ιστορία του κυρίου Ρούτλεϊ παρουσιάζεται στο πρόγραμμα Panorama του BBC το οποίο περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις άλλων ασθενών που βρίσκονται σε κατάσταση «φυτού» στη Βρετανία και στον Καναδά.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση ενός άλλου Καναδού ασθενούς, του Στίβεν Γκράχαμ, ο οποίος φάνηκε μέσα από απεικονιστικές εξετάσεις ότι είναι σε θέση να καταγράφει νέες αναμνήσεις μετά τον σοβαρό τραυματισμό του σε αυτοκινητικό ατύχημα πριν από πέντε χρόνια, το οποίο οδήγησε τους γιατρούς να διαγνώσουν ότι βρίσκεται σε κατάσταση «φυτού». Ο ασθενής κατά τη διάρκεια απεικονιστικής εξέτασης απάντησε θετικά όταν ρωτήθηκε εάν η αδελφή του έχει μια κόρη – η ανιψιά του γεννήθηκε μετά το ατύχημά του!