Στον αέρα του Διαδικτύου βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες το πρώτο πανελληνίως Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας Αέρα (ΣΔΠΑ) του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης (ΟΡΘΕ). Πρόκειται για ένα σύστημα εκτίμησης ρύπων και πρόγνωσης της ποιότητας αέρα για τη μητροπολιτική περιοχή Θεσσαλονίκης, που υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μετάδοσης θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Πριν από 10 μέρες ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία και στο τέλος του μήνα θα γίνει η επίσημη ανάρτηση, στις ιστοσελίδες www.orth.gr και www.oset.gr του Οργανισμού Ρυθμιστικού και του Παρατηρητηρίου Αειφορίας και Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης (ΠΑΠΘ).

Το ΣΔΠΑ στοχεύει στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, στην έγκαιρη λήψη μέτρων και στη χάραξη μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη λύση του προβλήματος που ονομάζεται ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι ρυπαντές Παρέχει ωριαίες εκτιμήσεις της ποιότητας αέρα για την περιοχή της Θεσσαλονίκης σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή για την επόμενη ώρα, και πραγματοποιεί προγνώσεις για την ποιότητα αέρα του επόμενου 24ώρου. Μετά το πέρας των υπολογισμών, πραγματοποιείται αυτόματη επεξεργασία των αποτελεσμάτων, με ταυτόχρονη παραγωγή χαρτών, ημερήσιων διακυμάνσεων και στατιστικών δεικτών που αφορούν τα προβλεπόμενα επίπεδα συγκεντρώσεων πέντε βασικών ατμοσφαιρικών ρύπων.

Πιο συγκεκριμένα, του διοξειδίου του αζώτου (Ν02), του όζοντος (03), των αιωρούμενων σωματιδίων με διάμετρο μικρότερη από 10 μικρόμετρα (ΡΜ10), των αιωρούμενων σωματιδίων με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (ΡΜ2.5) και του βενζολίου. Οι ρύποι προέρχονται από τα καυσαέρια των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων, την καύση ξύλων και πετρελαίου θέρμανσης. Το όζον χρειάζεται ήλιο.

Παράγεται δευτερογενώς με φωτοχημική αντίδραση και εμφανίζει μεγαλύτερες τιμές εκτός πόλης , αναφέρει ο Κώστας Νικολάου, επιβλέπων του προγράμματος ατμοσφαιρικής ρύπανσης και επιστημονικός υπεύθυνος του παρατηρητηρίου. Το σύστημα παρέχει στον ΟΡΘΕ τη δυνατότητα διεξαγωγής προσομοιώσεων διασποράς σε περιοχές ειδικού ενδιαφέροντος, όπως είναι το κέντρο της πόλης, η βιομηχανική περιοχή Θεσσαλονίκης και το ημιαστικό Πανόραμα. Χρησιμοποιούνται τα σενάρια εκπομπών ρύπων που έχουν δημιουργηθεί με τη χρήση Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS). Μια άλλη λειτουργία μάς δίνει τη δυνατότητα να δημιουργούμε σενάρια εργασίας.

Π.χ. αν τα νοικοκυριά θερμαίνονται μόνο με ξύλα ή φυσικό αέριο ή κατά 50% με πετρέλαιο, τι θα γίνει του χρόνου Αν παρατήσουμε όλοι τα αυτοκίνητα, τι θα συμβεί Βοηθάει να γίνει σχεδιασμός και να πάρουν μέτρα οι αρμόδιες υπηρεσίες (περιφέρεια, δήμοι κ.ά.) εξηγεί ο κ. Νικολάου, επισημαίνοντας ότι χρειάστηκαν δύο χρόνια επεξεργασίας για να τροφοδοτηθούν με στοιχεία τα υπάρχοντα προγνωστικά μοντέλα και να γίνει φιλικό το σύστημα στο χρήστη του Ιντερνετ. Οι προαναφερθείσες λειτουργίες υλοποιούνται μέσω ενός αυτοματοποιημένου συστήματος που βασίζεται σε σύγχρονα προγνωστικά μοντέλα που έχουν αναπτυχθεί από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και πιο συγκεκριμένα το προγνωστικό μετεωρολογικό μοντέλο μεσοκλίμακας MEMO και το μοντέλο διασποράς και χημικού μετασχηματισμού MARS aero.

Για τη διεξαγωγή των υπολογισμών αξιοποιούνται επίσης δεδομένα μετεωρολογίας και συγκεντρώσεων από μοντέλα μεγαλύτερης κλίμακας. Κάνουμε πρόγνωση κίνησης αερίων μαζών, έχοντας υπόψη την επίσημη απογραφή των πηγών ρύπανσης από τον ΟΡΘΕ. Οι ρύποι διασπείρονται ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου. Υπάρχουν παράγοντες που εμποδίζουν την κατακόρυφη διάχυσή τους φαινόμενο "αναστροφής" και κάνουν πιο επικίνδυνη την κατάσταση. Π.χ. στην άπνοια δεν έχουμε κατακόρυφη διάχυση όπως επίσης και στην καλοκαιρία. Το βράδυ υπάρχει έντονη ψύξη του εδάφους και συγκεντρώνονται κρύες αέριες μάζες χαμηλά και θερμές πάνω, στα όρια της ευσταθούς ατμόσφαιρας.

Ετσι δημιουργείται ένας νέφος, ένας κονιορτός με υψηλές μετρήσεις σε ρύπους, ειδικά σε σωματίδια που είναι το πρόβλημα , επισημαίνει ο καθηγητής του ΑΠΘ Νίκος Μουσιόπουλος, επιστημονικός υπεύθυνος του Εργαστηρίου Μετάδοσης θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής της Πολυτεχνικής Σχολής. Ενδιαφέρον για Αθήνα Ακόμη συμπλήρωσε ότι το σύστημα διαχείρισης ποιότητας αέρα, μέσω Ιντερνετ, εγκαταστάθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία πριν από 3 4 χρόνια, ενώ εφαρμόστηκε δοκιμαστικά σε Λιθουανία, Γερμανία. Το πρόγραμμα του ΑΠΘ επικράτησε έναντι ανταγωνιστικών προγραμμάτων σε διεθνείς διαγωνισμούς. Μετά την επιτυχή εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη υπήρξε ενδιαφέρον και από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), για εφαρμογή του και στην Αθήνα.

Στη Θεσσαλονίκη είναι λίγο χειρότερο το πρόβλημα της εμφάνισης σωματιδίων από καύση βιομάζας, επειδή επικρατούν χαμηλότερες θερμοκρασίες και οι πηγές ρύπανσης είναι μεγαλύτερες. Η υλοποίηση του ΣΔΠΑ εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις τπς Κοινοτικής Οδηγίας για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στην Ευρώπη (2008 50 EC), στην οποία ενθαρρύνεται η χρήση μαθηματικών μοντέλων ως εργαλείων εκτίμησης και διαχείρισης της ποιότητας αέρα, με σκοπό την έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση του κοινού σε ό,τι αφορά τα επίπεδα συγκεντρώσεων των ατμοσφαιρικών ρύπων, που καθορίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. 

Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ