Από το προαύλιο του 3ου Λυκείου Βόλου η Μαρία Λαλιώτη έφτασε να ερευνά το ανθρώπινο DNA και να προσπαθεί να βρει θεραπείες για τη γυναικεία και ανδρική στειρότητα στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου του Yale. Η Βολιώτισσα ερευνήτρια συνεργάζεται με τους καλύτερους και διεθνώς καταξιωμένους καθηγητές και επιστήμονες, όμως η νοσταλγία για τη χώρα μας είναι βαθιά ριζωμένη στην καθημερινότητά της.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Βόλο. Η κ. Μαρία Λαλιώτη ολοκληρώνοντας την βασική της εκπαίδευση στην πόλη -3ο Δημοτικό Σχολείο, 3ο Γυμνάσιο, 3ο Λύκειο- πέρασε στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεγάλο της όνειρο ήταν η συνέχιση των σπουδών της, γι’ αυτό και με υποτροφία εισήχθη στο Πανεπιστήμιο της Γενεύη όπου ασχολήθηκε με τη γενετική. Τα φτερά της όμως δεν άργησαν να ανοίξουν και η Βολιώτισσα ερευνήτρια ….πέταξε στο Πανεπιστήμιο του Yale στην Αμερική, όπου και διαπρέπει.
Η κ. Λαλιώτη είναι παντρεμένη με τον ελληνικής καταγωγής Αυστραλό Διονύση Σακκά και οι δύο τους έχουν αποκτήσει τρία παιδιά, τον Ερωτόκριτο, τον Αλέξανδρο και την Κατερίνα.

Η έρευνα

Η κ. Λαλιώτη περνά πολλές ώρες της ημέρας της στα εργαστήρια. Η δουλειά της, όπως σημειώνει είναι συναρπαστική, καθώς έχει τη δυνατότητα να ερευνά τρόπους θεραπείας των πιο δύσκολων ασθενειών που αφορούν εκατομμύρια κόσμου.
Εργάζεται ως Επίκουρος καθηγήτρια στο Τμήμα Γυναικολογίας και Μαιευτικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Yale και έρχεται σε καθημερινή επαφή με το μεγάλο μυστήριο του ανθρώπινου DNA.
«Έχουμε να δούμε πολλά σε σχέση με το DNA του ανθρώπου. Αυτή τη στιγμή στο εργαστήριο ερευνούμε το θέμα της αναπαραγωγής και των δυσκολιών που υπάρχουν σε άνδρες και γυναίκες. Εξετάζουμε τη στειρότητα των γυναικών και πιστεύω πως στο μέλλον θα έχουμε τη δυνατότητα, χαρτογραφώντας το DNA κάθε ανθρώπου να δίνουμε την κατάλληλη θεραπεία για κάθε πρόβλημα», σημείωσε χαρακτηριστικά η ίδια.

Πριν από μερικά χρόνια στο εργαστήριο που εργάζεται η κ. Λαλιώτη βρήκαν κάποιες μεταλλαγές σε μία ανθρώπινη πρωτεΐνη που ο ρόλος της είναι να αλληλεπιδρά με μία απαραίτητη ορμόνη των γυναικών για να ωριμάζουν σωστά τα ωάρια τους. Αυτό είναι απαραίτητο για τη γονιμότητα. Αυτές οι μεταλλαγές βρέθηκαν σε γυναίκες που αντιμετώπιζαν προβλήματα στειρότητας και είχαν καταφύγει σε εξωσωματική γονιμοποίηση αλλά όχι σε γυναίκες που είχαν μείνει έγκυες χωρίς προβλήματα. Τώρα μελετούν τις αλλαγές που επιφέρουν αυτές οι μεταλλαγές στη σωστή λειτουργία της ωοθήκης σε επίπεδο κυττάρου, ώστε να δούν αν μπορούν να προσπεράσουν το πρόβλημα και να επιτύχουμε την ωρίμανση των ωαρίων με άλλο φάρμακο σε αυτές τις γυναίκες.
Μιλώντας όμως για τις θεραπείες και για το κατά πόσο προσιτές είναι στη μεγάλη μάζα των ανθρώπων, η κ. Λαλιώτη έθεσε τον προβληματισμό της.

«Είναι δύσκολο να πει κανείς εάν όλοι οι άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση στη θεραπεία. Εάν η θεραπεία θα είναι προσιτή σε όλους. Σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία και κυρίως οι Σκανδιναβικές χώρες το σύστημα Υγείας είναι άψογο και πιστεύω πως με το πέρας των ετών και την περαιτέρω ανάπτυξη της ιατρικής θα επωφεληθούν πολλοί άνθρωποι. Όμως η υγεία αποτελεί και πολιτικό θέμα. Στην Αμερική δεν υπάρχει δωρεάν και δημόσιο σύστημα Υγείας. Όλα είναι ιδιωτικά. Εμείς όμως από την πλευρά μας ως επιστήμονες προσπαθούμε, ερευνούμε και ευελπιστούμε πως τα αποτελέσματα των ερευνών μας θα είναι ωφέλιμα για όλη την κοινωνία», σχολίασε χαρακτηριστικά η κ. Λαλιώτη.

Η ζωή στα Πανεπιστήμια
του εξωτερικού

Η προσαρμογή στην καθημερινότητα της αμερικανικής ζωής ήταν πολύ εύκολη για την κ. Λαλιώτη, μιας και η ίδια σπούδασε και εργάστηκε τόσο στην Ελβετία όσο και τη Μεγάλη Βρετανία.
Το μεγάλο της σοκ ήταν η ζωή στην Ελβετία, που αποτέλεσε και τον πρώτο της σταθμό εκτός Ελλάδας. Εκεί κέρδισε υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης όμως οι καθηγητές της την κοιτούσαν …περίεργα.
«Ήταν δύσκολα αρχικά στην Ελβετία. Τόσο ο τρόπος ζωής τους όσο και η καθημερινότητά τους. Οι καθηγητές με κοιτούσαν με αμφιβολία και δεν πίστευαν πως ένα παιδί από την Ελλάδα, αυτή τη μικρή χώρα, είναι ικανό να ανταπεξέλθει στο υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά τα κατάφερα. Είχα σταθερά τους μεγαλύτερους βαθμούς σε όλα τα χρόνια των σπουδών μου», ανέφερε η Βολιώτισσα ερευνήτρια.
Έπειτα από έξι χρόνια στην Ελβετία, το δυνατό της βιογραφικό κατάφερε και της άνοιξε τις πόρτες ενός από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο, αυτό του Yale.
«Η ζωή μου στην Αμερική είναι πιο εύκολη απ’ ότι στην Ελβετία. Στο Yale αισθάνεσαι ότι είσαι περιζήτητος. Κανένας δεν σου έκανε τη χάρη να εισέλθεις στο χώρο. Εκεί συναντάς συνεχώς ανθρώπους με δυνατό μυαλό και η αξιοκρατία που επικρατεί σε κρατάει εκεί», είπε η κ. Λαλιώτη.
Μιλώντας για την καθημερινότητα του Yale ανέφερε πως επικρατεί απίστευτη οργάνωση. Υπάρχουν επιτροπές που εξετάζουν το παρόν αλλά κυρίως το μέλλον του Πανεπιστημίου. Υπάρχει σωστή διαχείριση των πόρων για κτήρια και υποδομές ενώ το πλάνο που ακολουθείται είναι μακροπρόθεσμο.
Οι ώρες εργασίας όμως είναι πολλές, ενώ στα αρνητικά ενός τέτοιου Ιδρύματος συγκαταλέγεται ο υπέρμετρος ανταγωνισμός.
«Οι περισσότερες γυναίκες Καθηγήτριες και ερευνήτριες δεν είναι μητέρες. Υπάρχουν ελάχιστες ευνοϊκές παροχές για τις γυναίκες. Όσες δε αποφασίσουν να γίνουν μητέρες, λαμβάνουν μόλις οχτώ εβδομάδες άδεια τοκετού. Είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθείς σε ένα τόσο μεγάλο Πανεπιστήμιο», υποστήριξε.

Η Ελλάδα και η εκπαίδευση

Η κ. Λαλιώτη μίλησε και για το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, όπως και για τις ελλείψεις που υπάρχουν στα Ελληνικά Πανεπιστήμια.
Σημείωσε πως οι Έλληνες φοιτητές που φοιτούν σε ξένα Πανεπιστήμια έχουν καλή φήμη, όμως οι περισσότεροι Έλληνες ερευνητές των τοπικών Ιδρυμάτων δεν έχουν διεθνή κλάση. Λίγοι είναι αυτοί που αποτελούν εξαιρέσεις και κυρίως τα Πανεπιστήμια των Πατρών και της Κρήτης ακούγονται στο εξωτερικό.
Από την Ελλάδα λείπει η αξιοκρατία και η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των Πανεπιστημίων. Η έρευνα χρειάζεται στήριξη.
«Οι λίγοι καλοί ερευνητές που υπάρχουν στην Ελλάδα βρίσκονται σε ένα σύστημα που δεν δουλεύει», είπε χαρακτηριστικά η κ. Λαλιώτη.
Αναφερόμενη στις αλλαγές που προωθούνται από το Υπουργείο Παιδείας στα ΑΕΙ η ίδια δεν είχε άποψη, καθώς δεν έχει μελετήσει το νομοσχέδιο και τις προτάσεις. Πιστεύει όμως πως το Ελληνικό Πανεπιστήμιο χρειάζεται ριζική αναβάθμιση, μεγάλες αλλαγές και στήριξη στην έρευνα, μέσω χρηματοδοτήσεων.

Η νοσταλγία και η σημερινή εικόνα για την Ελλάδα

Αν και η κ. Λαλιώτη είναι πλήρως ικανοποιημένη με τη δουλειά της, η νοσταλγία για την Ελλάδα είναι καθημερινή.
«Μου αρέσει η Ελλάδα και φυσικά ο Βόλος. Εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα και εδώ είναι οι ρίζες μου. Ο τρόπος ζωής στην Ελλάδα είναι πιο ευχάριστος, όμως τώρα τα πράγματα με την οικονομική κρίση γίνονται χειρότερα. Με ενοχλεί που υπάρχει αναξιοκρατία, γραφειοκρατία που η πολιτική είναι συνυφασμένη με τρομερή διαφθορά. Με ενοχλεί το υψηλό κόστος ζωής στην Ελλάδα. Η ΔΕΗ για παράδειγμα κοστίζει πολύ γι’ αυτό που προσφέρει. Ωστόσο θα ήθελα να γυρίσω πίσω, αν και στα μεγάλα Πανεπιστήμια υπάρχει οικογενειοκρατία», τόνισε η ίδια.
Η οικογένειά της απολαμβάνει τη ζωή στην Ελλάδα και κυρίως τα παιδιά της, τα οποία μπορούν να παίξουν ανέμελα με τα υπόλοιπα παιδιά. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν θέματα της καθημερινής ζωής που ενοχλούν και την ίδια και την οικογένειά της.
«Πλέον βλέπω ότι με την οικονομική κρίση ο κόσμος είναι συνεχώς εκνευρισμένος. Ο σύζυγός μου για παράδειγμα εκνευρίζεται με την αυθάδεια και την αγένεια πολλών επαγγελματιών, καθώς το θεωρεί αδιανόητο να ασκείς ένα επάγγελμα και να είσαι αγενής προς τον πελάτη. Υπάρχουν ακόμη πράγματα που πρέπει να αλλάξουν στην χώρα μας», δηλώνει η κ. Λαλιώτη.