Πρώτη φορά Αμερικανοί ερευνητές κατάφεραν να μετρήσουν με αντικειμενικό τρόπο πόσο πόνο νιώθει ένας άνθρωπος, όταν καίγεται το χέρι του, αναλύοντας το νευρωνικό «αποτύπωμα» του πόνου στον εγκέφαλο. Έως τώρα η εμπειρία του πόνου παρέμενε άκρως υποκειμενική, καθώς δεν υπήρχε τρόπος να εκτιμηθεί αντικειμενικά η ένταση του πόνου που βιώνει κάποιος.

Ανοίγει έτσι πλέον ο δρόμος για να υπάρξει στο μέλλον ένα πραγματικά αντικειμενικό τεστ του πόνου, μέσω εγκεφαλικής απεικόνισης, το οποίο θα χρησιμοποιείται από τους γιατρούς και τα νοσοκομεία, όπως το θερμόμετρο για τη μέτρηση του πυρετού. Κάτι τέτοιο, πάντως, θα πάρει αρκετό χρόνο ακόμα, έως ότου βελτιωθεί η σχετική μέθοδος για να καλύψει τις διάφορες περιπτώσεις πόνου (στο κεφάλι, στη μέση, από άλλη ασθένεια κ.α.).

To επίτευγμα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αξιόπιστων τεχνικών, που θα επιτρέψουν στους γιατρούς πια να ξέρουν με βεβαιότητα και να μην κάνουν απλώς εικασίες για το πόσο πονάει ο ασθενής τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιπτώσεις όπως τα μωρά, οι άνθρωποι με άνοια ή οι πλήρως παράλυτοι, που αδυνατούν να μιλήσουν για το τι νιώθουν. Ακόμα, πολλοί ασθενείς υποφέρουν από διάφορους χρόνιους πόνους, αλλά δεν γίνονται πάντα πιστευτοί, επειδή δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος να επιβεβαιωθεί ο ισχυρισμός τους.

Οι επιστήμονες από τα πανεπιστήμια του Κολοράντο, της Νέας Υόρκης, του Τζον Χόπκινς και του Μίσιγκαν, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχολογίας και νευροεπιστήμης Τορ Γουέιτζερ του πρώτου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο διεθνούς κύρους ιατρικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», σύμφωνα με το «Science».

Οι ερευνητές ανέλυσαν απεικονίσεις λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) του εγκεφάλου 114 υγιών εθελοντών, ενώ οι τελευταίοι πονούσαν όλο και περισσότερο, καθώς τα χέρια τους υποβάλλονταν σε διαφορετικές θερμοκρασίες (από λίγο ζεστή έως καυτή). Με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι ερευνητές μπόρεσαν να εντοπίσουν τη νευρωνική «υπογραφή» του πόνου ανάλογα με τις διαβαθμίσεις του και έτσι να δημιουργήσουν μια κλίμακα της έντασής του.

Μέχρι σήμερα, ο πόνος εκτιμάται με βάση μόνο την περιγραφή του ίδιου του ασθενούς. Μια αντικειμενική κλίμακα μέτρησης στο μέλλον μπορεί να επιβεβαιώνει -ή όχι- αυτή την υποκειμενική εμπειρία. Οι νευροεπιστήμονες ευελπιστούν ότι μελλοντικά ίσως δημιουργήσουν αντίστοιχες αντικειμενικές κλίμακες μέτρησης για άλλες υποκειμενικές εμπειρίες, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, ο θυμός και άλλα συναισθήματα.

«Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κανένας κλινικά αποδεκτός τρόπος να μετρηθεί ο πόνος και τα άλλα συναισθήματα, πέρα από το να ρωτήσει κανείς τον ασθενή πώς νιώθει. Βρήκαμε όμως πλέον έναν τρόπο εγκεφαλικής διάγνωσης για το πόσο πόνο νιώθουν οι άνθρωποι λόγω επώδυνης θερμότητας», δήλωσε ο Γουέιτζερ.

Μάλιστα, σύμφωνα με τους Αμερικανούς ερευνητές, διαπιστώθηκε από τα πειράματά τους ότι η «υπογραφή» του πόνου στον εγκέφαλο δεν είναι μοναδική για κάθε άνθρωπο, αλλά μοιάζει πολύ σε όλους τους ανθρώπους. Αυτό επιτρέπει, όπως είπαν, να κάνει κανείς προβλέψεις για την ένταση του πόνου με ακρίβεια 90% έως 100% για κάθε άνθρωπο.

Επιπλέον, η εγκεφαλική «υπογραφή» του πόνου είναι διακριτή για τον φυσικό πόνο, σε αντιδιαστολή με τον ψυχικό- κοινωνικό. Για παράδειγμα, το «αποτύπωμα» του πόνου από το κάψιμο στη φωτιά δεν είναι ίδιο με τον πόνο που προκαλεί ένας χωρισμός.

Ακόμα, τα πειράματα με τη λήψη αναλγητικών από τους εθελοντές έδειξαν ότι η νευρωνική «υπογραφή» καταγράφει την ορατή μείωση του φυσικού πόνου λόγω των φαρμάκων.