Του Ευθυμιου Χαροκοπου*

Πέρασαν 8 χρόνια από τότε που δημοσιεύθηκαν δύο άρθρα μου στην «Κ» («Τεχνολογία και ανακατανομή πλούτου στο νέο περιβάλλον», 18-3-2005 και «Προκλήσεις για την Ελλάδα στο νέο οικονομικό περιβάλλον», 30-1-2005). Η κεντρική ιδέα των άρθρων αυτών ήταν ότι η παγκοσμιοποίηση, αναπόφευκτη λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης, δρα ως μηχανισμός μεταφοράς πλούτου απ’ όσους καταναλώνουν προς αυτούς που καινοτομούν και εξάγουν. Τα άρθρα αυτά ήταν μια προσπάθεια αφύπνισης των πολιτικών. Δυστυχώς οι πολιτικοί δεν μπόρεσαν να δώσουν λύση ούτε η κοινωνία αντέδρασε. Αποτέλεσμα, η πτώχευση και η υποταγή σε δανειστές με παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας, οικονομικής κ.ο.κ.

Δεν μου αρέσει να είμαι προάγγελος κακών νέων, αλλά έρχονται χειρότερες μέρες γι’ αυτούς που δεν έχουν προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Μετά το πρώτο σοκ της παγκοσμιοποίησης έρχεται και δεύτερο, αυτό της ρομποτικής τεχνολογίας. Η παγκοσμιοποίηση έφερε φθηνά προϊόντα από την Ασία και ουσιαστικά διέλυσε την παραγωγή και μεταποίηση σε χώρες όπως η Ελλάδα. Ταυτόχρονα, η τεχνολογική εξέλιξη έφερε προϊόντα και υπηρεσίες που διευκολύνουν τη μεταφορά πλούτου από τους χρήστες στους δημιουργούς της. Το πρόβλημα μεγιστοποιήθηκε όταν ο πλούτος που μεταφέρθηκε στην Ασία και ειδικά στην Κίνα γύρισε πίσω υπό τη μορφή δανεισμού μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων. Αυτό επηρέασε πρωτίστως την Αμερική. Επειδή όλα αυτά τα κεφάλαια δεν ήταν δυνατόν να επενδυθούν στην πρωτογενή παραγωγή διοχετεύθηκαν στην αγορά κατοικίας. Το ξαφνικό σπάσιμο της φούσκας και η τραπεζική καθίζηση μεταφέρθηκαν και στην Ευρώπη. Και ενώ η Αμερική τύπωσε χρήμα διατηρώντας την τεχνολογική της υποδομή ανέπαφη, χώρες όπως η Ελλάδα, με μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα, πτώχευσαν. Η Ελλάδα ήταν, δηλαδή, ένα από τα πρώτα θύματα της παγκοσμιοποίησης λόγω εσφαλμένων πολιτικών χειρισμών. Η Ελλάδα λόγω της αποβιομηχανοποίησης μέχρι τώρα δεν έχει υποστεί το πρώτο σοκ από τη ραγδαία αναπτυσσόμενη ρομποτική τεχνολογία όπως άλλες χώρες, κάτι που συνέβη τη δεκαετία του ’80 και δημιούργησε στρατιές ανέργων. Η επόμενη φάση της ρομποτικής τεχνολογίας είναι η εκτόπιση εργαζομένων από τις υπηρεσίες, όχι μόνο από τα εργοστάσια όπως στην αρχή. Η καινούργια πραγματικότητα που θα εισέλθει πιο δυναμικά στη ζωή του ανθρώπου τα επόμενα χρόνια θα είναι ένα ακόμα πλήγμα στην εργασία και η ανεργία θα ανέβει στο 50% αν δεν γίνουν αυτά που πρέπει να γίνουν για να αποφευχθεί αυτό. Οι μηχανές αυτές, βασισμένες στην ψηφιακή τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, θα παράγονται στην Ασία με πνευματικά δικαιώματα κυρίως από την Αμερική και τη Βόρεια Ευρώπη. Θα αποτελέσουν δε τον πιο αποτελεσματικό μηχανισμό μεταφοράς πλούτου που εφευρέθηκε και εφαρμόσθηκε ποτέ σε καιρό ειρήνης.

Η Ελλάδα μπορεί να αντισταθεί στο νέο αυτό τσουνάμι μεταφοράς πλούτου που θα εκδηλωθεί στο κοντινό μέλλον; Είναι η παραγωγή υδρογονανθράκων μία διέξοδος; Αν και δεν γνωρίζω το αντικείμενο αυτό σε βάθος και άλλοι είναι ειδικοί σε αυτό, αυτό που γνωρίζω είναι ότι αυτοί που παράγουν ήδη υδρογονάνθρακες δεν θα περιμένουν να χάσουν μερίδιο αγοράς και πιθανώς θα ελαττώσουν τις τιμές σε επίπεδο κάτω από το κόστος παραγωγής ώστε να αποθαρρύνουν τις ανταγωνιστικές επενδύσεις. Το μέγιστο που θα μπορέσει ίσως να κερδίσει η Ελλάδα θα είναι η απεξάρτηση από εισαγωγές. Αυτό, όμως, δεν θα έχει μεγάλη επίπτωση στην ανεργία που είναι και το ζητούμενο. Αν δεν γίνουν εξαιρετικές παρεμβάσεις, τότε το βιοτικό επίπεδο συνεχώς θα πέφτει και ισχύουν αυτά που έγραψα τον Μάρτιο του 2005: «Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας δημιουργεί ερωτήματα για τη βιωσιμότητα των οικονομιών που επικεντρώνονται στην παροχή υπηρεσιών. Οι συγκεκριμένες οικονομίες, στις οποίες κατατάσσεται και η Ελλάδα, είναι αμφίβολο ότι θα διατηρήσουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο ανεξάρτητα απ’ όποιες διορθωτικές αλλαγές συντελεστούν σε αυτές».

*Ο κ. Ευθύμιος Χαροκόπος είναι σύμβουλος χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

Πηγή:kathimerini.gr