Του Ντέιβιντ Λάντσμαν*

Πρωτογνώρισα την Ελλάδα πριν από τριάντα περίπου χρόνια, πρώτα ως φοιτητής, αργότερα ως νεαρός διπλωμάτης και τώρα είμαι εδώ ως πρέσβης της Βρετανίας. Από τότε που πρωτοβρέθηκα εδώ, έχω ταξιδέψει σε πολλά μέρη και έχω υπηρετήσει σε αρκετές χώρες. Πουθενά δεν συνάντησα ανθρώπους με μεγαλύτερη αφοσίωση στην παιδεία, ανθρώπους που να κατανοούν καλύτερα τη σημασία της παιδείας για τους ίδιους αλλά και για την κοινωνία, ανθρώπους περισσότερο διατεθειμένους να υποστούν θυσίες ώστε τα παιδιά τους να έχουν την καλύτερη δυνατή ευκαιρία για γνώση. Από τις εμπειρίες που θα πάρω μαζί μου, όταν έρθει η στιγμή να φύγω από την Ελλάδα, αυτή θα είναι η πιο δυνατή και σίγουρα η πιο πολλά υποσχόμενη για το μέλλον. Και θα θυμάμαι ότι στις επαφές μου στην Αθήνα, αλλά και σε όλη την Ελλάδα, σχεδόν καθημερινά κάποιος μού έλεγε ότι είχε σπουδάσει στη Βρετανία ή ότι τα παιδιά του σπουδάζουν τώρα στην πατρίδα μου. Δεδομένης της μεγάλης σημασίας που αποδίδουν οι Ελληνες στην παιδεία, είναι φυσικό να νιώθω υπερήφανος.

Το γεγονός ότι, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα, αυτή η διαπίστωση εξακολουθεί να ισχύει όπως και τον Γενάρη του 2009 που ξεκίνησα τη θητεία μου, λέει πολλά για την προσήλωση των Ελλήνων σε ένα καλύτερο μέλλον. Θα ήμουν διπλά υπερήφανος, εάν η Βρετανία έχει συμβάλει με κάποιο τρόπο σ’ αυτό.

Ελληνική παρουσία στα βρετανικά πανεπιστήμια έχει καταγραφεί από πολύ παλιά, ήδη από τον 17ο αιώνα. Σήμερα περίπου 17.000 Ελληνες φοιτητές εγγράφονται κάθε χρόνο σε προγράμματα σπουδών στη Βρετανία. Στο σύνολο των 250.000 φοιτητών από όλο τον κόσμο που φοιτούν σε βρετανικά πανεπιστήμια, οι Ελληνες είναι ένατοι σε αριθμό, στοιχείο εντυπωσιακό, εάν το δει κανείς σε σχέση με τον ελληνικό πληθυσμό. Και παρ’ όλο που έχω την αίσθηση ότι συναντώ συνέχεια Ελληνες απόφοιτους βρετανικών πανεπιστημίων, προφανώς έχω γνωρίσει ένα μικρό μόνο ποσοστό τους, καθώς υπολογίζεται πως ο συνολικός τους αριθμός ανά τον κόσμο είναι περίπου 300.000.

Γιατί η βρετανική ανώτατη εκπαίδευση προσελκύει τόσους πολλούς φοιτητές; Κατά τη γνώμη μας, η αγγλική γλώσσα είναι ο αρχικός, αλλά όχι και ο κύριος λόγος. Ενας λόγος είναι η ποιότητα, τα πολύ αυστηρά κριτήρια και η συνεχής παρακολούθηση της ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών. Ακριβώς επειδή τα κριτήριά μας είναι αυστηρά, οι φοιτητές στη Βρετανία γνωρίζουν ότι θα σπουδάσουν μαζί με τους καλύτερους και ότι θα διδαχθούν από τους κορυφαίους ερευνητές και καθηγητές. Ενας άλλος λόγος είναι το ακαδημαϊκό ύφος και η ακαδημαϊκή κουλτούρα. Η δημιουργία επιστημόνων με ανεξάρτητη, δημιουργική και καινοτόμο σκέψη, με ολοκληρωμένη και πολύπλευρη εμπειρία σπουδών είναι συστατικό στοιχείο της βρετανικής παιδείας. Και βεβαίως οι διεθνώς αναγνωρισμένοι τίτλοι σπουδών, οι οποίοι αποδεικνύουν ότι ο κάτοχός τους διαθέτει τις ενεργητικές, δυναμικές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που απαιτούν σήμερα οι κορυφαίοι πολυεθνικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις.

Ομως δεν είναι μόνο τα πανεπιστήμια που έχουν να προσφέρουν τόσα πολλά στους φοιτητές τους. Με εξήντα εκατομμύρια κατοίκους με διαφορετική εθνική καταγωγή και θρήσκευμα, θα τολμούσα να πω πως η Βρετανία είναι μάλλον πιο πολύμορφη και ενδιαφέρουσα από την παραδοσιακή εικόνα της. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις διαφορές. Η Βρετανία σήμερα αποτελεί βάση για τις τεχνολογίες του μέλλοντος και για κλάδους, όπως η αεροδιαστημική βιομηχανία και η φαρμακοβιομηχανία, αλλά και η οπτοηλεκτρονική, η ανάπτυξη λογισμικού για υπολογιστές και υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας.

Ισως μερικοί αναγνώστες να έχουν θορυβηθεί από τα όσα ακούγονται για το κόστος των σπουδών στη Βρετανία, πράγμα απολύτως κατανοητό υπό τις παρούσες δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Ομως, τα δεδομένα είναι στην πραγματικότητα πιο θετικά από ό,τι φαίνονται. Καταρχάς, όλοι οι προπτυχιακοί φοιτητές από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορούν να πάρουν σπουδαστικό δάνειο που καλύπτει πλήρως το κόστος των σπουδών τους. Τα σπουδαστικά δάνεια επιδοτούνται από τη βρετανική κυβέρνηση και καταβάλλονται απευθείας στο πανεπιστήμιο. Το ποσό που μπορεί να δανειστεί ο κάθε φοιτητής εξαρτάται από τα δίδακτρα που ορίζει το πανεπιστήμιο και δεν συνδέεται με το οικογενειακό εισόδημα. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα προγράμματα σπουδών στη Βρετανία είναι εντατικά, και ως εκ τούτου μικρότερης διάρκειας από ό,τι σε άλλες χώρες, με αποτέλεσμα το συνολικό πραγματικό κόστος των σπουδών να είναι δυνητικά χαμηλότερο. Συνολικά, είναι μια επένδυση στο μέλλον.

Το Σαββατοκύριακο 5 και 6 Νοεμβρίου, το Βρετανικό Συμβούλιο διοργανώνει την ετήσια έκθεση βρετανικών πανεπιστημίων στο Ζάππειο (14.00-20.00, είσοδος ελεύθερη). Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά εκπροσώπους σαράντα και πλέον βρετανικών πανεπιστημίων και να μάθετε για τα προγράμματα σπουδών και τις επιλογές που προσφέρουν. Ο διευθυντής του Βρετανικού Συμβουλίου, Tony Buckby κι εγώ θα χαρούμε να σας συναντήσουμε.

*Ο δρ Ντέιβιντ Λάντσμαν είναι πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αθήνα.