Διαβάζω διάφορα post, γεμάτα ανησυχία και προβληματισμό αναφορικά με την πτώση των βάσεων στα Παιδαγωγικά Τμήματα, το "επίπεδο" των μελλοντικών εκπαιδευτικών, τους "αγράμματους" δασκάλους κλπ.

Από την πλευρά μου θα είχα να καταθέσω μία κάπως διαφορετική άποψη. Είναι αλήθεια ότι από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, λόγω του άμεσου διορισμού, τα Παιδαγωγικά Τμήματα είχαν προσελκύσει υποψήφιους με εξαιρετικά υψηλές βαθμολογίες. Επρόκειτο για άριστους μαθητές, οι οποίοι, όμως, αντιμετώπιζαν τη σχολή τους ως όχημα για γρήγορη και εύκολη επαγγελματική αποκατάσταση. Ίσως τα όνειρά τους να ήταν για κάποιες άλλες σπουδές. Ωστόσο, η πρόκληση του άμεσου και εύκολου διορισμού, σε συνδυασμό με τις ικανοποιητικές συνθήκες του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, οδηγούσε τους υποψήφιους αυτούς να βάλουν τα όνειρα στην άκρη και να επιλέξουν τα Παιδαγωγικά Τμήματα. Είναι το ίδιο περίπου κίνητρο που οδηγεί τους σημερινούς αριστούχους στις σχολές αστυφυλάκων ή τις σχολές υπαξιωματικών του στρατού. 

Σίγουρα, τα παιδιά αυτά ήταν άριστοι μαθητές και άριστοι φοιτητές. Ήταν χαρά μας να τους κάνουμε μάθημα. Τα γραπτά τους ήταν άψογα, συγκροτημένα, χωρίς κανένα ορθογραφικό λάθος και είχαν απαιτήσεις από μας, γεγονός που μας έκανε κι εμάς καλύτερους. Πάντα, όμως, αναρωτιόμουν: «είχαν την φλόγα» για το λειτούργημα αυτό; Ή το αντιμετώπιζαν ως μία επί πλέον «σχολική υποχρέωση», για την οποία, από μαθητές ακόμη, ήταν τόσο καλά προγραμματισμένοι; Πριν να πάρουν το πτυχίο τους, είχαν ήδη κανονίσει τα μεταπτυχιακά, τα διδακτορικά, τις υποτροφίες.... Η παθογένεια του ελληνικού λυκείου, με την συγκεκριμένη ύλη, τις προκάτ ερωτήσεις και τις φασόν απαντήσεις έριχνε τη σκιά της στον τρόπο με τον οποίο σκέφτονταν και λειτουργούσαν - όχι στο σύνολό τους, αλλά σε μεγάλο βαθμό – οι αριστούχοι φοιτητές μας, οι οποίοι έκαναν τις ματαιώσεις τους φιλοτιμία και αγωνίζονταν να διακριθούν στην στενόχωρη αρένα των Επιστημών της Αγωγής. Σε μια δουλειά την οποία δεν ονειρεύτηκαν, αλλά αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν.

Σήμερα, όμως, από τους υποψήφιους των 18.000 μορίων περάσαμε σ’ αυτούς των 10.000. Στους «παρίες» του ελληνικού λυκείου… Ή μήπως σ’ αυτούς που αμφισβητώντας ευθέως την προκρούστεια λογική του, αρνήθηκαν να απόσχουν από την μέθη της εφηβείας για χάρη κάποιων χιλιάδων μορίων παραπάνω στις εξετάσεις; Αυτά τα «κακά παιδιά», οι «κακοί μαθητές» του «καλού» ελληνικού Λυκείου θα είναι άραγε και «κακοί» δάσκαλοι στο μέλλον; Ή μήπως αυτά τα παιδιά ακριβώς έχουν την «φλόγα» για το δασκαλίκι;

Από πότε άραγε η εξετασιοκεντρική, λοβοτομική και αδυσώπητη λογική του Λυκείου ευνόησε την δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη των μαθητών του; Πόσες φορές η ανησυχία του πνεύματος, η αντίδραση, η επαναστατικότητα, η αμφισβήτηση δεν «ανταμείφθηκαν» με χαμηλές βαθμολογίες στους ελέγχους και τις εξετάσεις; 

Μήπως τελικά αυτό που φοβόμαστε ως «κατάρα» θα μπορούσε να είναι και «ευλογία» για το μέλλον του Δημοτικού Σχολείου; Γιατί, προσωπικά, από τους «γιάπηδες» δασκάλους προτιμώ τους εμπνευσμένους και αφιερωμένους δασκάλους. Αυτούς που αγαπούν την δουλειά τους και βγάζουν το περίσσευμα της ψυχής τους και της δημιουργικότητάς του μέσα στην τάξη. Αυτούς που πιστεύουν ότι «χρωστάνε» στον μαθητή και το σχολείο και όχι ότι το σχολείο και οι μαθητές και η κοινωνία ολόκληρη τους χρωστάει. 

Με τις σκέψεις αυτές, λοιπόν, δεν είμαι απαισιόδοξος. Ίσα – ίσα το αντίθετο. Αισθάνομαι μάλιστα την ευθύνη μου πιο βαριά, γιατί αυτή την φλόγα που καίει, αυτή την αμφισβήτηση που υπολανθάνει, αυτή την απαξίωση που ως στίγμα συνοδεύει τους φετινούς φοιτητές μου, θα πρέπει να τις μετουσιώσουμε σε ενθουσιασμό, φαντασία, δημιουργικότητα, γνώση, και αγάπη για την αποστολή που θα τους αναθέσει η κοινωνία. Δεν υπάρχει πιο μεγάλη και πιο ενδιαφέρουσα πρόκληση…

*          Ο Γιώργος Νικολάου είναι καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών

e-mesara.gr