Πότε (δεν) βάζω τόνο; Πολύ συχνά είναι τα λάθη στον τονισμό των λέξεων, ιδίως σε μονοσύλλαβες λέξεις και αντωνυμίες όπως ποιος, που, μια κ.α. Υπάρχουν, φυσικά, και περιπτώσεις όπου απαντώνται λέξεις με ή χωρίς τόνο, στις οποίες αλλάζει πλήρως είτε ο φυσικός τονισμός είτε ο γραμματικός-συντακτικός ρόλος σε μια πρόταση. Ως γενικός κανόνας, ισχύει ότι οι μονοσύλλαβες λέξεις ΔΕΝ παίρνουν ποτέ τονικό σημάδι, ενώ ως μονοσύλλαβοι θεωρούνται οι λεγόμενοι συνιζημένοι τύποι όπως οι λέξεις: μια, για, γεια, πια, ποιος, ποια, ποιο. Διαφορά υπάρχει ανάμεσα στο δύο-δυο, το βιος-ο βίος, μία-μια. Όταν τονίζονται, οι παραπάνω λέξεις είναι δισύλλαβες και έχουν τον αντίστοιχο τονισμό. Εξαίρεση αποτελεί φυσικά ο διαζευκτικός σύνδεσμος «ή». Μπορείς να δουλέψεις ή το πρωί ή το βράδυ Ειδική αναφορά χρειάζεται για τις λέξεις πού/που και πως/πώς στις οποίες γίνονται και τα συχνότερα λάθη. Με τόνο γράφονται οι συγκεκριμένες λέξεις όταν βρίσκονται σε ευθεία ή σε πλάγια ερώτηση (πού/πώς). Αντίθετα, δεν τονίζονται όταν λειτουργούν ως αναφορικές αντωνυμίες (που) ή σύνδεσμοι (πως). Ας δούμε μερικά παραδείγματα: Πού πας; Δεν μου είπε πού πάει. Πώς πέρασες στις γιορτές; Δεν κατάλαβα πώς πέρασε η ώρα. Για παράδειγμα:Τόνο επίσης παίρνουν οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών (μου, σου, του, της, τον, την, το, μας, σας, τους, τα) όταν κατά την ανάγνωση υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικές λέξεις. - Ο πατέρας μου είπε να διαβάσω. (Ο δικός μου πατέρας μου είπε να διαβάσω).
- Ο πατέρας μού είπε να διαβάσω. (Ο πατέρας είπε σε εμένα να διαβάσω).
Επιπλέον, λάθη γίνονται στους τονισμούς λέξεων/προτάσεων όπου παρατηρείται το φαινόμενο της έκθλιψης, της αποκοπής και της αφαίρεσης. Τόνος μπαίνει στις λέξεις μετά από αποκοπή και έκθλιψη. Για παράδειγμα: - Φέρ' το τηλέφωνο (αποκοπή)
- Ούτε ο αδερφός σου μήτ' εσύ μπορείς να καταλάβεις (έκθλιψη)
Όμως, οι ρηματικοί τύποι μετά από αποκοπή ΔΕΝ τονίζονται. Πιο απλά, ο τόνος δεν γίνεται να «ανέβει» στην προηγούμενη λέξη. - Θα'θελα ένα παγωτό.
- Έφερε τα τετράδια και τα΄δειξε στη δασκάλα.
Τέλος, ο τόνος του εγκλιτικού ο οποίος ακούγεται στη λήγουσα των προπαροξύτονων λέξεων σημειώνεται. Για παράδειγμα: - Ο δάσκαλός μας, κράτησέ μου κτλ.
- Το ίδιο γίνεται στο πρώτο από δύο εγκλιτικά, όταν προηγείται παροξύτονη λέξη, π.χ.: δώσε μού το, φέρε μάς τους.
Σχόλια (
)
|