Πότε (δεν) βάζω τόνο;

 Πολύ συχνά είναι τα λάθη στον τονισμό των λέξεων, ιδίως σε μονοσύλλαβες λέξεις και αντωνυμίες όπως ποιος, που, μια κ.α.

 Υπάρχουν, φυσικά, και περιπτώσεις όπου απαντώνται λέξεις με ή χωρίς τόνο, στις οποίες αλλάζει πλήρως είτε ο φυσικός τονισμός είτε ο γραμματικός-συντακτικός ρόλος σε μια πρόταση.

 Ως γενικός κανόνας, ισχύει ότι οι μονοσύλλαβες λέξεις ΔΕΝ παίρνουν ποτέ τονικό σημάδι, ενώ ως μονοσύλλαβοι θεωρούνται οι λεγόμενοι συνιζημένοι τύποι όπως οι λέξεις: μια, για, γεια, πια, ποιος, ποια, ποιο.

 Διαφορά υπάρχει ανάμεσα στο δύο-δυο, το βιος-ο βίος, μία-μια. Όταν τονίζονται, οι παραπάνω λέξεις είναι δισύλλαβες και έχουν τον αντίστοιχο τονισμό.

 Εξαίρεση αποτελεί φυσικά ο διαζευκτικός σύνδεσμος «ή».

 Μπορείς να δουλέψεις ή το πρωί ή το βράδυ

  Ειδική αναφορά χρειάζεται για τις λέξεις πού/που και πως/πώς στις οποίες γίνονται και τα συχνότερα λάθη.

 Με τόνο γράφονται οι συγκεκριμένες λέξεις όταν βρίσκονται σε ευθεία ή σε πλάγια ερώτηση (πού/πώς). Αντίθετα, δεν τονίζονται όταν λειτουργούν ως αναφορικές αντωνυμίες (που) ή σύνδεσμοι (πως).

 Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

 Πού πας;

 Δεν μου είπε πού πάει.

 Πώς πέρασες στις γιορτές;

 Δεν κατάλαβα πώς πέρασε η ώρα.

 Για παράδειγμα:Τόνο επίσης παίρνουν οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών (μου, σου, του, της, τον, την, το, μας, σας, τους, τα) όταν κατά την ανάγνωση υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικές λέξεις.

•  Ο πατέρας μου είπε να διαβάσω. (Ο δικός μου πατέρας μου είπε να διαβάσω).
•  Ο πατέρας μού είπε να διαβάσω. (Ο πατέρας είπε σε εμένα να διαβάσω).

 Επιπλέον, λάθη γίνονται στους τονισμούς λέξεων/προτάσεων όπου παρατηρείται το φαινόμενο της έκθλιψης, της αποκοπής και της αφαίρεσης.