Του Κωστα Δεληγιαννη

Αν εκατομμύρια εθελοντές εμπλουτίζουν συνεχώς τη Wikipedia, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη online εγκυκλοπαίδεια, γιατί να μη φτιαχτεί αντίστοιχα ένας ψηφιακός χάρτης της Γης, από γεωγραφικά δεδομένα που θα προσθέτουν οι ίδιοι οι χρήστες, ώστε να είναι ελεύθερος και δωρεάν; Αυτός ήταν ο στόχος που έθεσε το 2004 ο Βρετανός προγραμματιστής της Microsoft Steve Coast, όταν ίδρυσε το πρότζεκτ OpenStreetMap. Μέχρι σήμερα στον εθελοντικό χάρτη του πλανήτη στο OpenStreetMap έχουν συνεισφέρει περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι, γεγονός που εξηγεί γιατί σε αυτόν υπάρχουν τα περισσότερα κράτη της υφηλίου, άλλα καλύτερα και άλλα «μετρίως» χαρτογραφημένα.

Οπως και γιατί, κυρίως στο εξωτερικό, χρησιμοποιείται ήδη αρκετά συχνά, π.χ. από μη κυβερνητικές οργανώσεις σε φυσικές καταστροφές όπως στον σεισμό της Αϊτής το 2010, για να απεικονίζονται μέσα σε ελάχιστο χρόνο δρόμοι και κτίρια βοηθώντας έτσι τα σωστικά συνεργεία στο έργο τους. Επιπλέον, χιλιάδες ιδιοκτήτες συσκευών GPS «κατεβάζουν» τον χάρτη χωρίς κανένα αντίτιμο, ενώ αρκετοί προγραμματιστές που αναπτύσσουν γεωγραφικές εφαρμογές για «έξυπνα» κινητά βασίζονται στο OpenStreetMap, αφού αξιοποιούν τα δεδομένα του χωρίς κανέναν περιορισμό. Αλλωστε, παρόλο που δεν συγκρίνεται σε ακρίβεια με εμπορικά προϊόντα ή online πλατφόρμες όπως οι Google Maps, η «Wikipedia των χαρτών» έχει το πλεονέκτημα ότι δεν προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Ετσι, μπορεί να αξιοποιηθεί σε περιπτώσεις όπου για τις υπόλοιπες υπηρεσίες θα χρειαζόταν άδεια ή πληρωμή.

Οι πιο πολυάριθμες κοινότητες εθελοντών του OpenStreetMap βρίσκονται στη Γερμανία και την Αγγλία, με συνακόλουθο οι ψηφιακοί χάρτες των δύο χωρών να είναι από τους πιο ολοκληρωμένους. Οσον αφορά την Ελλάδα, στην πλατφόρμα θα βρει κανείς τμήματα που είναι καλά χαρτογραφημένα, ενώ άλλα τμήματα απουσιάζουν τελείως. «Ο πιο εύκολος τρόπος για να χαρτογραφήσει κανείς μια περιοχή είναι να συμπληρώσει τα διαθέσιμα δεδομένα πάνω σε αεροφωτογραφίες της, ωστόσο οι μόνες αεροφωτογραφίες που διατίθενται ελεύθερα και επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουμε είναι αυτές της υπηρεσίας Bing της Microsoft, οι οποίες μέχρι πρόσφατα κάλυπταν μόλις το 50% της ελληνικής επικράτειας», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Γιάννης Γυφτομήτρος, ένας από τους πρώτους ανθρώπους στη χώρα μας που ασχολήθηκε με το πρότζεκτ.

«Πάντως, για τις περιοχές που εμφανίζονται στο OpenStreetMap το αποτέλεσμα είναι ήδη αρκετά ικανοποιητικό – για παράδειγμα, οι χάρτες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είναι εφάμιλλοι των επαγγελματικών, ενώ σε νομούς όπως η Φθιώτιδα, η Αιτωλοακαρνανία ή η Ευρυτανία έχουμε προσθέσει τις πηγές με πόσιμο νερό, τις διαδρομές πεζοπορίας ή τα δάση, πέρα βέβαια από τα ονόματα των δρόμων ή των πλατειών», συμπληρώνει ο κ. Νίκος Σκουτέρης, ακόμη ένας εθελοντής. Ωστόσο οι Ελληνες οι οποίοι «ανεβάζουν» δεδομένα συστηματικά είναι σχετικά λίγοι, αφού δεν ξεπερνούν τους 150.

Οπως είναι φυσικό, η μεγαλύτερη συμμετοχή χρηστών θα βελτίωνε κατά πολύ τον ελληνικό χάρτη. «Ακόμη κι όποιος έχει ελάχιστες γνώσεις υπολογιστή, μπορεί να γραφτεί στο OpenStreetMap και μέσα από τον browser να διορθώσει τυχόν λάθη στη γειτονιά του ή στον τόπο καταγωγής του», σημειώνει ο κ. Σκουτέρης. Επίσης το JOSM, ένα απλό στη χρήση πρόγραμμα, επιτρέπει κάθε είδους τροποποίηση του χάρτη ή προσθήκη δεδομένων. «Στο Ιντερνετ υπάρχει ένας απίστευτος πλούτος από πληροφορίες έτοιμες να “ανεβούν” στην πλατφόρμα, αρκεί να βρεθούν εθελοντές με χρόνο και μεράκι – π.χ. μόνο στο σάιτ της Geodata, είναι αναρτημένα δεδομένα για τις παραλίες με γαλάζια σημαία ή για τις θέσεις των δημόσιων δικτύων Wi-Fi», συμπληρώνει.

Βέβαια, για να συμπληρωθεί ο ελληνικός ψηφιακός χάρτης, προϋπόθεση είναι να υπάρξουν αεροφωτογραφίες για ολόκληρη τη χώρα. «Πρόσφατα η Microsoft “ανέβασε” εναέριες φωτογραφίες για νέες περιοχές», λέει ο κ. Γυφτομήτρος, «ενώ περιμένουμε να δούμε ποια πολιτική θα ακολουθήσει τελικά η Κτηματολόγιο Α.Ε. για τις δικές της αεροφωτογραφίες, που καλύπτουν όλη την Ελλάδα. Αν αποφασίσει να επιτρέψει την ελεύθερη και δωρεάν αξιοποίησή τους –κάτι που κατά τη γνώμη μας είναι αυτονόητο, από τη στιγμή που οι αεροφωτογραφήσεις έγιναν με κοινοτική και εθνική χρηματοδότηση– τότε πραγματικά θα μας λυθούν τα χέρια».

Βελτιώσεις

Εκτός από την καλύτερη χαρτογράφηση κάθε χώρας, οι διαχειριστές του OpenStreetMap σχεδιάζουν να βελτιώσουν σύντομα την ίδια την πλατφόρμα.

«Πιο συγκεκριμένα, μέσα στους επόμενους μήνες θα αυξηθούν τα μοντέλα των συσκευών GPS στα οποία θα μπορεί κανείς να εγκαταστήσει τον χάρτη, ενώ θα τροποποιηθεί η ιστοσελίδα του πρότζεκτ ώστε στην online έκδοση να φαίνονται και οι πληροφορίες που σήμερα εμφανίζονται μόνο στις συσκευές GPS», τονίζει ο κ. Νίκος Σκουτέρης, εκ των εθελοντών. Βέβαια, όπως συμβαίνει και με τα υπόλοιπα εθελοντικά ιντερνετικά πρότζεκτ, το μειονέκτημα του χάρτη είναι ότι δεν θα πάψει ποτέ να έχει λάθη, είτε εσκεμμένα είτε απλώς λόγω απειρίας. «Οι διορθώσεις γίνονται αρκετά εύκολα» επισημαίνει ο κ. Γιάννης Γυφτομήτρος, «υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι υπάρχουν πολλοί εθελοντές για να επισημάνουν τα όποια λάθη».

Εστω και έμμεσα, πάντως, οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τους χάρτες του OpenStreetMap θα αυξηθούν κατά πολύ τους επόμενους μήνες.

Ο λόγος είναι ότι η Google ανακοίνωσε στις αρχές του χρόνου ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει να χρεώνει τη χρήση των Google Maps στις περιπτώσεις όπου οι προβολές των χαρτών της ξεπερνούν ημερησίως τις 25.000.

kathimerini.gr