Πρόσφατα, είχα μάλλον τη διάθεση να αναπολήσω κάτι από τα σχολικά μου χρόνια και την αγωνία της αναμονής των βαθμών του τριμήνου. Δέχθηκα, λοιπόν, την πρόσκληση φίλης να τη συνοδεύσω στο Λύκειο της τελειόφοιτης κόρης της για να πάρουμε τους βαθμούς του παιδιού. Η Νίνα είναι άριστη μαθήτρια και όλοι ελπίζουν τα 20άρια που πήρε στα Αρχαία, τα Λατινικά, την Ιστορία και τη Λογοτεχνία να επαναληφθούν και στις πανελλαδικές εξετάσεις του Μαΐου. Αυτό που μου έκανε, βέβαια, εντύπωση ήταν ένα ιδιαίτερο «ευχαριστώ πολύ» της Νίνας προς τον καθηγητή της στη Φυσική. Ο λόγος; «Μου έβαλε 20 παρότι με έπιανε να αντιγράφω. Και στα Μαθηματικά πήρα 18 με τον ίδιο τρόπο. Οι καθηγητές ξέρουν ότι είμαι άσχετη, αλλά αφού ο βαθμός στα μαθήματά τους δεν μετρά είναι γενναιόδωροι. Το ίδιο κάνουν οι φιλόλογοι με τους μαθητές, οι οποίοι στις πανελλαδικές θα εξετασθούν στα φυσικομαθηματικά» παραδέχθηκε...

Η παραδοξότητα αυτή αποτυπώνει ένα ακόμη στρεβλό σημείο του εκπαιδευτικού συστήματος. Ολοι -υπουργείο Παιδείας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ΟΛΜΕ, καθηγητές, φροντιστές, γονείς, μαθητές- παραδέχονται ότι οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου ρίχνουν το βάρος στα έξι μαθήματα των πανελλαδικών εξετάσεων. Την ίδια στιγμή, όμως, στο σχολείο έχουν μαθήματα, που μπορεί να είναι συναρπαστικά, αλλά τούς είναι παντελώς αδιάφορα. Συγκεκριμένα, στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα υπάρχουν 16 ώρες για τα μαθήματα γενικής παιδείας, μεταξύ των οποίων η Νεοελληνική Γλώσσα, η Νεοελληνική Λογοτεχνία, η Ιστορία, τα Μαθηματικά, η ξένη γλώσσα και η Κοινωνιολογία, που διδάσκονται δύο ώρες, και τα Θρησκευτικά, η Γυμναστική, η Φυσική και η Βιολογία, που διδάσκονται μία ώρα. Από αυτά τα μαθήματα, οι μισοί υποψήφιοι αδιαφορούν για τα μισά, και οι άλλοι μισοί για τα υπόλοιπα. Πρόκειται για ευτελισμό, γελοιοποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, για την οποία όλοι κάνουν τα στραβά μάτια.

Η απάντηση στην εύλογη απορία γιατί δεν αναζητείται μια καλύτερη οργάνωση του αναλυτικού προγράμματος βρίσκεται, επί της ουσίας, στο ότι η εκπαιδευτική πολιτική ασκείται με μικροπολιτικούς όρους. Ενώ όλοι οι αρμόδιοι φορείς παραδέχονται την ουσιαστική απαξίωση του Λυκείου, το οποίο έχει μετατραπεί σε εξεταστικό προθάλαμο των ΑΕΙ, λύσεις δεν αναζητούνται. Και αυτό διότι το πρόβλημα είναι δύσκολο με αποτέλεσμα να απαιτείται μακροχρόνια δουλειά και μελέτη, που δεν συνάδουν με την πολιτική του «ράβε-ξήλωνε», την οποία υιοθετεί κάθε υπουργός, επιθυμώντας να υπογράψει μια εκπαιδευτική «μεταρρύθμιση» όσο διαρκεί η θητεία του. Από την άλλη, τίποτε δεν μπορεί να σχεδιαστεί σοβαρά, από τη στιγμή που για κάθε υπουργική απόφαση μετράει η συνδικαλιστική λογική να βολευτούν όσο το δυνατόν περισσότεροι εκπαιδευτικοί κλάδοι. Πρόοδος δεν μπορεί να υπάρξει όταν κάθε απόφαση είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών, και όχι υλοποίησης μιας εκπαιδευτικής στρατηγικής που περιμένει αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Οσο η ίδια η Πολιτεία ευτελίζει το Λύκειο, τόσο οι έφηβοι δικαιολογούνται να λένε κι ευχαριστώ που οι δάσκαλοί τους ανέχονται το χαβαλέ τους...

Tου Aποστολου Λακασα

Ένας έφηβος από τις Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθεί μαθήματα στο σχολείο με τη βοήθεια ενός ειδικού ρομπότ, αφού το ανοσοποιητικό του σύστημα δεν του επιτρέπει να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους.

Ο Λίντον Μπέιτι από το Τέξας, παρότι ζει σε κατάσταση απομόνωσης στο σπίτι του, μπορεί να πηγαίνει στο σχολείο και να κάνει παρέα με τους συμμαθητές του χρησιμοποιώντας ένα ρομπότ από χρωμιοχάλυβα το οποίο στην κορυφή φέρει μία οθόνη, όπου προβάλλεται το πρόσωπο του μικρού μαθητή. Το πρωτοποριακό «ρομπότ - άβαταρ» έχει ύψος 120 εκατοστά και κινείται με ευκολία στο σχολείο, συλλέγοντας πληροφορίες τις οποίες στέλνει στο σπίτι του Λίντον μέσω ενός λογισμικού βιντεο - διάσκεψης.

Πρόκειται για την πρώτη φορά που η συγκεκριμένη τεχνολογία χρησιμοποιείται σε σχολείο. Ο Λίντον που πάσχει από την πολυκυστική νόσο των νεφρών, δεν έχει τη δυνατότητα να βγαίνει καθόλου από το σπίτι του, καθώς το ανοσοποιητικό του σύστημα δεν μπορεί να καταπολεμήσει τα μικρόβια που προσβάλλουν τον οργανισμό.

«Πλέον έχει λόγο για να σηκώνεται το πρωί. Παίρνει τα φάρμακά του, τρώει και περιμένει το κουδούνι του σχολείου να χτυπήσει», είπε η μητέρα του αγοριού, Σέρι. Το ρομπότ κοστίζει περίπου 3,5 χιλιάδες ευρώ και διαθέτει κάμερα, ηχεία και μικρόφωνο και ο Λίντον συνδέεται σε αυτό από τον προσωπικό του υπολογιστή στο σπίτι.

 Σύμφωνα με όσα σχεδιάζονται, ο σημερινός τρόπος διδασκαλίας, θα αλλάξει πλήρως. Σε δύο μήνες θα θεωρείται πλέον ξεπερασμένος και οι μαθητές, μέσω του νέου τύπου σχολείου, θα μυούνται σε ουσιαστικότερους τρόπους απόκτησης γνώσεων, που περιορίζουν την αποστήθιση και προάγουν την κριτική τους ικανότητα.

Στο μοντέλο, που από τον Σεπτέμβριο θα αποτελέσει το «νέο λύκειο» αναμένεται να έχουν καταλήξει σε δύο μήνες τα αρμόδια στελέχη του Υπουργείου Παιδείας. Ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Κλ. Ναυρίδης, ο οποίος σε ειδική εκδήλωση έκανε γνωστό ότι τον Απρίλιο θα είναι όλα έτοιμα για την ανακοίνωση του πλαισίου του νέου λυκείου, αναφέρθηκε στη φιλοσοφία των αλλαγών και μίλησε για τους στόχους του νέου τύπου λυκείου.

Στην τελική ευθεία έχει μπει ο διάλογος για τη μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση. Όπως αναφέρουν στην «HτΣ» στελέχη του υπουργείου Παιδείας, μέχρι τώρα έχουν «κλειδώσει» οι αλλαγές που αφορούν: α) Στο νέο μοντέλο οργάνωσης των σπουδών, με τη Σχολή αντί του Tμήματος να αποτελεί τη βασική ακαδημαϊκή μονάδα, και β) στην ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα των Πανεπιστημίων με τη διοργάνωση, για παράδειγμα, προγραμμάτων στην αγγλική γλώσσα. Στον αντίποδα, σε εκκρεμότητα παραμένει το μείζον θέμα του νέου συστήματος διοίκησης των Πανεπιστημίων. Tο υπουργείο Παιδείας εμφανίζεται διατεθειμένο να εξαντλήσει κάθε περιθώριο διαλόγου για το θέμα, συνεχίζοντας τις «διαπραγματεύσεις» στη σύνοδο των πρυτάνεων που έχει προγραμματιστεί για τις 18 - 20 Φεβρουαρίου στο Nαύπλιο.

Στη σύνοδο θα οριστικοποιηθεί, επίσης, ο νέος τρόπος χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων, με το υπουργείο να θέτει ως «κόκκινη» γραμμή τη σύνδεση μέρους των κονδυλίων και συγκεκριμένα ποσοστού 5% με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ιδρυμάτων. H διαβούλευση θα κλείσει οριστικά στο τέλος Φεβρουαρίου, ώστε μέσα στο Mάρτιο να ψηφιστεί ο νέος νόμος για τη λειτουργία των Πανεπιστημίων...

«Kλείδωσαν»
Aκαδημαϊκή οργάνωση και διεθνοποίηση AEI

Aνυποχώρητο στην πρότασή του για κατάργηση του Tμήματος από βασική ακαδημαϊκή μονάδα και αντικατάστασή του από τη Σχολή εμφανίζεται το υπουργείο Παιδείας. H πρόταση αυτή, άλλωστε, αποτελεί το βασικό άξονα του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από το 2013-2014, βάσει του οποίου οι φοιτητές θα εισάγονται σε Σχολή και όχι στο Tμήμα όπως σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Παιδείας θα ορίσει μεταβατικό διάστημα δύο ετών προκειμένου τα Πανεπιστήμια να προχωρήσουν σε ανακατανομή των Σχολών τους, που ενδεχομένως να οδηγήσει και σε συμπτύξεις ομοειδών Tμημάτων. Bασικά κριτήρια για τη συγκρότηση κάθε Σχολής θα είναι η συνάφεια του επιστημονικού αντικειμένου των τμημάτων, το μέγεθός τους, αλλά και η γεωγραφική τους εγγύτητα. Aντίθετα, φαίνεται πως η αλλαγή της οργάνωσης των προγραμμάτων σπουδών μπορεί να προχωρήσει στις Aνθρωπιστικές, Kοινωνικές και Oικονομικές Eπιστήμες, όπου ο βασικός κορμός των μαθημάτων είναι ίδιος. Aκόμη, οι πανεπιστημιακοί υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη από τη Σχολή ενιαίου προγράμματος σπουδών στο πρώτο έτος θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα συντονισμού που δεν θα μπορούν να ξεπεραστούν χωρίς επαρκή διοικητική και τεχνική υποστήριξη. Eκτός από τις προπτυχιακές σπουδές, αλλαγές προωθούνται και στον τρόπο οργάνωσης των μεταπτυχιακών.

Διεθνοποίηση
H πρόταση για «διεθνοποίηση» των Πανεπιστημίων συγκέντρωσε ίσως τη μεγαλύτερη αποδοχή. H πλειονότητα των πανεπιστημιακών εκφράστηκε θετικά σχεδόν για το σύνολο των προτάσεων του υπουργείου Παιδείας, που, μεταξύ των άλλων, προβλέπουν τα εξής: Διοργάνωση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών και σε άλλη γλώσσα (συνήθως στην αγγλική), ώστε να προσελκύουν φοιτητές και προσωπικό από άλλες χώρες, εφαρμογή του Eυρωπαϊκού Συστήματος Πιστωτικών Mονάδων στα ιδρύματα για τη διευκόλυνση της αναγνώρισης των σπουδών σε διεθνές επίπεδο, αλλά και χρηματοδότηση κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού. Aκόμα, προβλέπεται η δυνατότητα ταυτόχρονης κατοχής θέσης διδακτικού προσωπικού σε ελληνικό ίδρυμα και σε ίδρυμα του εξωτερικού.

Eκκρεμούν
Nέο σύστημα διοίκησης και χρηματοδότησης

«Aγκάθια» στο διάλογο αποτελούν το σύστημα διοίκησης των Πανεπιστημίων, αλλά και ο τρόπος επιλογής του πρύτανη. Tο θέμα, μάλιστα, ήρθε ξανά στο προσκήνιο με την κατάληψη της Nομικής Σχολής από τους μετανάστες και την ανάγκη εφαρμογής του νόμου για το άσυλο. Όπως έχει διευκρινιστεί από το υπουργείο Παιδείας, με το νέο σύστημα διοίκησης η δυνατότητα διαχείρισης του ασύλου περνά από τους πρυτάνεις στο Συμβούλιο του ιδρύματος. Aκόμη, όμως, μένουν πολλά να ξεκαθαριστούν. Πόσα και ποια θα είναι τα εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου; Kαι με ποιον τρόπο θα επιλέγονται; Σύμφωνα με τους πανεπιστημιακούς, το Συμβούλιο θα πρέπει να αποτελείται τουλάχιστον κατά τα 2/3 από εκλεγμένα μέλη του AEI. Mεταξύ των μελών του Συμβουλίου θα είναι το πρυτανικό συμβούλιο και εκλεγμένοι εκπρόσωποι των φοιτητών και των διοικητικών υπαλλήλων. Tα εξωτερικά μέλη θα είναι το πολύ το 1/3 του Συμβουλίου και θα επιλέγονται από τα εκλεγμένα μέλη. H παραπάνω πρόταση εξετάζεται θετικά από το υπουργείο Παιδείας, ενώ ο αρμόδιος υφυπουργός Γιάννης Πανάρετος έχει ρίξει στο τραπέζι του διαλόγου και άλλες ιδέες, όπως: στη διοίκηση να συμμετέχουν οι απόφοιτοι και οι ευεργέτες του Πανεπιστημίου και να εφαρμόζεται η πρακτική της κλήρωσης -αντί της εκλογής- για την επιλογή των εκπροσώπων φοιτητών και καθηγητών. Tην ίδια ώρα, το υπουργείο προτείνει η επιλογή πρύτανη να γίνεται μετά από πρόσκληση διεθνούς ενδιαφέροντος. Ωστόσο, οι πανεπιστημιακοί ζητούν το πρυτανικό συμβούλιο να αναδεικνύεται μέσα από εκλογές, όπως σήμερα, με τη μόνη διαφορά η βαρύτητα της ψήφου κάθε εκλεκτορικού σώματος να σταθμίζεται με βάση τη συμμετοχή του.

Διαβούλευση
H διαβούλευση συνεχίζεται και για το νέο σύστημα χρηματοδότησης των AEI. Tο υπουργείο ζητά μέρος της χρηματοδότησης -συγκεκριμένα ποσοστό 5%- να συνδέεται με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ιδρυμάτων. Tο ποσοστό αυτό θα κατανέμεται με βάση ποσοτικούς δείκτες, όπως η αναλογία φοιτητών/πτυχιούχων και η απορρόφηση πτυχιούχων την αγορά εργασίας, ενώ ήδη από φέτος για την κατανομή της τακτικής επιχορήγησης λαμβάνονται υπόψη ο αριθμός των ενεργών φοιτητών κάθε τμήματος, αλλά και ο συνολικός φοιτητικός πληθυσμός τους όπως διαμορφώνεται με τις μετεγγραφές.

Της Χαράς Καλημέρη

Απέναντι στον Εμμανουήλ Κριαρά, δέος μόνον αισθάνεται κανείς. Δεν είναι η μακρά ηλικία ενός ανθρώπου που έχει διανύσει 105 χρόνια ζωής, η ζωντανή ιστορία ολόκληρου αιώνα. Είναι το πρότυπο ενός επιστήμονα που συνεχίζει να εργάζεται και να μάχεται, το ανάστημα που υψώνει για να υπερασπιστεί τις ιδέες του, η πνευματική και ψυχική υγεία που εκπέμπει. «Δεν ξέρω αν ωφελούν τα χρόνια τα πολλά. Καμιά φορά γίνεται το αντίθετο. Για την ώρα, το πνευματικό σώζεται κι αυτό είναι παρηγοριά στη μακροβιότητά μου».

Πράγματι. Κάθε συνάντηση με τον ομότιμο καθηγητή είναι εμπειρία μοναδική. Μάθημα ζωής. Ανοιχτό όπως πάντα σε όλους, στο σπίτι του στην οδό Αγγελάκη. Με χαμόγελο, έμφυτη ευγένεια και διάθεση για μακροσκελή συζήτηση. Μ’ έναν άνθρωπο που, πατώντας τα 106 χρόνια, διηγείται και σχολιάζει με κάθε λεπτομέρεια πρόσωπα και καταστάσεις από το πέρασμά του στον 20ό αιώνα σαν να ήταν χθες.

Εχει γράψει και έχει αφηγηθεί σχεδόν όλα τα κεφάλαια της υπεραιωνόβιας ζωής του. Τα βιώματά του από το Πανεπιστήμιο τα περιέγραψε την περασμένη Κυριακή στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ, προκαλώντας συγκίνηση, αλλά πάντα αποζητάς –ειδικά στις μέρες μας– το καταστάλαγμα της σοφίας, από τον λόγιο που έζησε όλα τα πολιτικά γεγονότα της ανθρωπότητας τον περασμένο αιώνα κι όλες τις γλωσσοεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις της νεοελληνικής εκπαίδευσης ώς το στέριωμα της δημοτικής.

Με καθαρότητα στη ζωή, προσανατολισμένος στον σοσιαλισμό και στον δημοτικισμό, αγωνίστηκε και εξακολουθεί να μάχεται για την Παιδεία, ενημερώνεται και ενδιαφέρεται για τα κοινά, εύχεται στον Γιάννη Μπουτάρη, που «δεν είναι κατ’ εξοχήν πολιτικός, αλλά άνθρωπος της κοινωνικής ζωής» να πετύχει την ανόρθωση της Θεσσαλονίκης. Πάνω απ’ όλα αγωνιά για την «άσχημη εποχή» που διανύει η χώρα, η Ευρώπη κι ολόκληρος ο κόσμος.

Πέρασαν εκατό χρόνια από την παιδική ζωή του στη Μήλο, ογδόντα έξι από την αποφοίτηση του στο γυμνάσιο Χανίων (1924), ογδόντα από τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1924-1929) και τις σπουδές του στο Μόναχο (1930), εξήντα από τη χρονιά που εξελέγη καθηγητής της Μεσαιωνικής Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (1950) και σαράντα δύο από τη χρονιά που τον απέλυσε η Χούντα (1968).

Και θυμάται όσα διδάχθηκε στο πρώτο αναγνωστικό, τα ία και τα ώα. «Ασύλληπτο!», σχολιάζει. Επίσης θυμάται λεπτομέρειες από τη διδασκαλία του, χρόνια αργότερα, στο Πανεπιστήμιο. «Κάποτε έλεγα στους φοιτητές μου. Εσείς θα ζήσετε τον επόμενο αιώνα και θα δείτε ότι οδηγούμαστε σε χάος. Και φθάσαμε στο χάος όχι μόνο στην Ελλάδα. Παντού».

Δεν προέβλεπε όμως ότι θα ζούσε ο ίδιος την είσοδο του νέου αιώνα για να δει όπως λέει «την προσπάθεια που καταβάλλει η λεγόμενη Ενωμένη Ευρώπη να ενωθεί να πάρει υπόσταση, απέναντι στο κατασκεύασμα που υπάρχει στον κόσμο». Ούτε φαντάστηκε ποτέ ότι η «Ελλάδα θα περιέλθει σ’ αυτήν την απελπιστική κατάσταση».

Φύσει αισιόδοξος και σοσιαλιστής –πάντα πίστευε ότι «το μέλλον της ανθρωπότητας είναι ο σοσιαλισμός, η κοινωνική πρόνοια και η πολιτική δραστηριότητα»– θεωρεί ότι τα μέτρα «αντισοσιαλιστικά αλλά αναγκαστικά» που λαμβάνει ο Γ. Παπανδρέου θα αποδώσουν.

Από τα φλέγοντα ζητήματα, οικονομικά, κοινωνικά, πρωταρχικό σημείο εκκίνησης προς την ανόρθωση θεωρεί την Παιδεία. «Τα πάντα εκεί στηρίζονται. Στη γλώσσα που μιλάμε και γράφουμε, στη σκέψη μας».

Επανέρχεται στους αγώνες της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, στην αναγνώριση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας, στις προσπάθειες επαναφοράς της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής στο γυμνάσιο, υπενθυμίζοντας τα λάθη του παρελθόντος στην παιδεία, που «χωλαίνει από τη σύσταση του ελληνικού κράτους», τους λόγιους που «δεν αντιμετώπισαν την εκπαίδευση όπως έπρεπε» και επιμένει: «Βασικό σημείο της κακοδαιμονίας είναι καθαρευουσιανισμός, ο οποίος μας έστρεφε προς την αρχαία Ελλάδα. Εβλεπαν μόνο τη μορφή, τη φόρμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και δεν έβλεπαν την ουσία. Ηταν η πιο κούφια αντίληψη...». Δίπλα του οι τελευταίες του εκδόσεις. Ανάμεσά τους ο «Δημόσιες συζητήσεις για τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο γυμνάσιο επί υπουργού παιδείας Αντώνη Τρίτση». Αντίτυπο αυτού έστειλε στην υπουργό Παιδείας που επιχειρεί την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Αφορά το θέμα που τον απασχολεί εδώ και χρόνια. Τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο. «Προκαλούν σύγχυση στο μαθητή», εκτιμά, γι’ αυτό υπερασπίζεται μαχητικά στην κατάργησή της.

Υπέρμαχος της σκληρής εργασίας, δουλεύει από μαθητής, εξακολουθεί να εργάζεται κι αυτή είναι η μόνιμη συμβουλή του. «Ερωτα στη ζωή και στη δουλειά. Ερωτας σημαίνει να αφοσιωθείς κάπου. Η δουλειά καλλιεργεί τον άνθρωπο. Αυτό διδάχτηκα κι αυτό είναι το δίδαγμά μου».

Στους σκοτεινούς καιρούς, μια συμβουλή του «θαλερού γέροντα Κριαρά, που αποκλείει τον φανατισμό και τη μισαλλοδοξία προς όφελος του δήμου και της δημοτικής», όπως έγραψε γι’ αυτόν ο Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης, έχει ιδιαίτερη σημασία.

«Να γίνουμε σοβαρότεροι. Ο Ελληνας είναι έξυπνος αλλά πολύ βιαστικός. Κι αυτό τον οδηγεί στην επιπολαιότητα και στην προχειρότητα. Εναντίον της προχειρότητας πρέπει να αγωνιστούμε και υπέρ της σοβαρότητας. Οι πολιτικοί που μας έφεραν σ’ αυτήν την κατάσταση και με τη δική μας ευθύνη να δουν τα πράγματα ρεαλιστικότερα, να επέλθει συμφωνία, να αλλάξουμε νοοτροπία για να προχωρήσουμε».

Της Γιωτας Mυρτσιωτη

Πρωταθλητές και βαλκανιονίκες, νέοι και νέες που ζουν για τον αθλητισμό και τον θεωρούν κεντρική κατάκτηση της ενήλικης ζωής τους, αποφοιτούν τα τελευταία χρόνια από τα αθλητικά σχολεία της χώρας. Ή όπως λέει η μητέρα αθλήτριας που μίλησε στο «Βήμα», νέοι που θεωρούν τον αθλητισμό ως «τον δικό τους τρόπο ζωής». Στον χώρο της εκπαιδευτικής κοινότητας ωστόσο ο περιορισμός των αθλητικών σχολείων εφέτος λόγω οικονομικής κρίσης έριξε ένα «πέπλο αμφιβολίας» πάνω στους ώμους των νέων αθλητών.

«Το σχολείο μας το διέλυσαν» λέει η κυρία Μαρία Σκέντζου, μητέρα 16χρονης κολυμβήτριας που φοιτούσε στο Αθλητικό Σχολείο Ηλιούπολης. «Τα Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης τα ενσωμάτωσαν στο κανονικό σχολείο, καθώς όρισαν την προϋπόθεση της συμμετοχής 12 ατόμων στα ατομικά αθλήματα (από 8 που ήταν) και 20 ατόμων στα ομαδικά (από 12 που ήταν).Το αποτέλεσμα φυσικά ήταν ότι,εφόσον δεν υπήρχαν τόσο πολλά παιδιά για το αθλητικό τμήμα, απλά εφέτος δεν θα λειτουργήσει» λέει. Πώς λειτούργησε αυτό στην ψυχολογία της κόρης της;

«Απογοητεύτηκε τελείως» απαντά η κυρία Σκέντζου. «Και έχασε και την πρωινή της προπόνηση, καθώς εγώ δεν μπορώ να την πηγαίνω το πρωί να προπονείται εκτός σχολικού χρόνου.Αυτό σημαίνει ότι κάνει μόνο την απογευματινή της προπόνηση. Οπότε δεν μπορεί να κάνει πλέον πρωταθλητισμό. Δεν έχει τη φυσική κατάσταση και δεν μπορεί να πιάσει τα όρια που απαιτούνται για τη συμμετοχή στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Κάτι που πέρυσι το έπιανε με ευκολία.Και το έκανε χάρη στη βοήθεια του αθλητικού σχολείου» λέει με πικρία η κυρία Σκέντζου. «Επιπροσθέτως είναι εφέτος στην κρίσιμη τάξη της Β΄ Λυκείου που πρέπει να πάρει μια απόφαση ζωής και να δει αν θα ακολουθήσει την οδό του αθλητισμού και επαγγελματικά» συνεχίζει.

«Για την κόρη μου ο αθλητισμός είναι τρόπος ζωής» καταλήγει.

Τέρμα λοιπόν στον ελληνικό σχολικό αθλητισμό που τροφοδοτούσε επί χρόνια με μικρά «διαμάντια» τη Διεθνή Ομοσπονδία Σχολικού Αθλητισμού; Και τι θα γίνει με την εκπροσώπηση της χώρας μας στους αγώνες που θα γίνουν τον Απρίλιο στη Βραζιλία και στην Κίνα για τους οποίους και ετοιμάζονταν πυρετωδώς οι αθλητικές ομάδες στα σχολεία;

Αυτή τη στιγμή τα αποτελέσματα είναι αποκαρδιωτικά στον χώρο του σχολικού αθλητισμού. Τα σχολικά πρωταθλήματα και τα αθλητικά σχολεία (τα λεγόμενα Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης) περιορίστηκαν δραστικά μετά την απόφαση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους το οποίο περιέκοψε το κονδύλι των 2,7 εκατ. ευρώ που ήταν πέρυσι το κόστος τους. Κι αυτό γιατί δεν είχαν εξοφληθεί ακόμη οι οφειλές της προηγούμενης χρονιάς.

Εφέτος μόνο 180 αθλητικά τμήματα (και μόνο δύο στην Αττική) λειτουργούν σε ολόκληρη τη χώρα, από τα 905 που λειτουργούσαν πέρυσι προπονώντας αθλητές από 29 διαφορετικά αθλήματα. Περισσότερα από 12.000 άτομα φοιτούσαν στα 145 σχολεία που είχαν Τμήματα Αθλητικής Διευκόλυνσης. Και μπορεί κάποιοι να σχολίαζαν ότι μαθητές χρησιμοποιούσαν τα προηγούμενα χρόνια τα αθλητικά σχολεία για να επιτύχουν την εύκολη είσοδό τους στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας, αλλά κανείς δεν πρέπει να υποτιμά εκείνους που θέλουν πραγματικά να γίνουν αθλητές.

«Εμείς θα συνεχίσουμε...»

«Η ζωή μας έχει ανατραπεί» λέει ο 15χρονος αθλητής Νίκος Κουτσομπίνας που φοιτούσε σε αθλητικό σχολείο του Πειραιά και αποφάσισε να συνεχίσει τις προπονήσεις του έστω και εκτός σχολείου. «Ξυπνάω πλέον 6 η ώρα το πρωί για να προλάβω να πάω στην προπόνησή μου και στη συνέχεια πάω στο σχολείο μου.Εκεί κανείς δεν μας υποστηρίζει» δηλώνει. «Μας φωνάζουν οι καθηγητές όταν αργούμε, μας λένε να αφήσουμε τον αθλητισμό. Ολα αυτά μάς επιβαρύνουν ψυχολογικά και έχουν πέσει οι βαθμοί μας σε άλλα μαθήματα. Είναι πολύ δύσκολο. Αλλά θα συνεχίσουμε.Στεκόμαστε στα πόδια μας.Θέλω να πιστεύω ότι ο θεσμός των αθλητικών σχολείων θα επανέλθει. Αλλά δεν το περιμένω».

Ο φίλος του και συμμαθητής του Αλέξανδρος Μορένο συμπληρώνει ότι αλλάζει κάθε πρωί δύο συγκοινωνίες για να πάει στην προπόνησή του. « Πηγαίνουμε πλέον στον αθλητικό μας όμιλο» λέει μιλώντας στο «Βήμα». «Είναι δύσκολο για όλους μας και αυτή η ανασφάλεια έχει επηρεάσει την επίδοσή μας και στο σχολείο» δηλώνει. «Κουραζόμαστε και στα μαθήματα, οι καθηγητές δεν μας υποστηρίζουν και μας προκαλούν προβλήματα. Εύχομαι όλα να διορθωθούν» καταλήγει.

Τον Νίκο αλλά και τον Αλέξανδρο μεταφέρει κάθε πρωί μετά την προπόνηση στο σχολείο τους η μητέρα του Νίκου κυρία Ελένη Σκανδάλη. «Ο γιος μου γνώρισε τον αθλητισμό μέσα στο σχολείο και από το σχολείο» δηλώνει στο «Βήμα». «Πάντα του άρεσε η κολύμβηση και όταν την είχε κόψει για λίγα χρόνια μού το έλεγε συνέχεια. “ Μαμά, δεν μ΄ αγαπάς, γι΄ αυτό δεν με πηγαίνεις”έλεγε. Στο σχολείο είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί πιο εντατικά με τον αθλητισμό. Θυσίαζε και τη βόλτα του για να πάει στην προπόνηση. Ηταν δική του επιλογή να πάει στο αθλητικό σχολείο. Και εμένα με έκανε περήφανη.Από τον αθλητισμό έχει μάθει να σέβεται τη φύση, να είναι υπεύθυνος, να προσέχει τη βάρκα του, τα αντικείμενα που χρησιμοποιεί, να σέβεται τον προπονητή του.Τα παιδιά μας εκτός των άλλων είχαν πάντα μια φοβερή ενέργεια προτού ξεκινήσουν την προπόνησή τους. Και τώρα το κράτος τα παίρνει όλα πίσω.Είναι κρίμα.Ούτε καν μας δικαιολογούν τις απουσίες στο σχολείο αν αργήσουμε κάποια φορά, καθώς ζητούν ειδικό χαρτί από την ομοσπονδία του και δεν δέχονται τα έγγραφα που πηγαίνουν από τον αθλητικό του όμιλο» δηλώνει.

Με τάση «φυγής» από τα περιφερειακά, που ξεκινά από το 40% και φτάνει έως και το 67%, πολλοί φοιτητές-σπουδαστές βάζουν στόχο τα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως Αθήνα-Πειραιά, όπου η εισροή φοιτητών εκ μετεγγραφής οδηγεί σε αύξηση του συνολικού αριθμού κατά 150% και 200% σε ορισμένα τμήματα, συνήθως τα πιο δημοφιλή.

Παραδείγματα

Χαρακτηριστικά παραδείγματα, το τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου (150% αύξηση φοιτητών), το Πολιτικών Δομικών Εργων (163,8%) και το Εμπορίας και Διαφήμισης του ΤΕΙ Αθήνας (204,7%). Ενδεικτικά και τα νούμερα στα Πανεπιστήμια. Στο Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αθηνών 200 είναι οι εισακτέοι, 147 οι εκ μετεγγραφής, στο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Παν. Αθηνών 200 οι εισακτέοι και 155 μετεγγραφές, στο Επιστημών Προσχολικής Αγωγής του ΑΠΘ 200 εισακτέοι/147 μετεγγραφές.

Η αλλοίωση του αριθμού των φοιτητών-σπουδαστών στα τμήματα των κεντρικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ και η σκόπιμη επιλογή περιφερειακών ιδρυμάτων, που βάσει των εκ του νόμου κριτηρίων «οδηγούν» με ακρίβεια σε συγκεκριμένα κεντρικά, αποτελούν τις δύο βασικές -και επί δεκαετίες αναλλοίωτες- διαπιστώσεις.