Tα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου
Κάθε χρόνο διαβάζουμε άρθρα και έρευνες για τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Εάν υπολογίσουμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια υποψήφιοι φοιτητές παγκοσμίως, δεν είναι απορίας άξιο ότι αυτές οι λίστες είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και αναπαράγονται από πολλά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η φοιτητική «μετανάστευση» είναι από τα μεγαλύτερα ρεύματα κινητικότητας ανθρώπινου δυναμικού σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον ο κλάδος της ανώτατης εκπαίδευσης –και όσοι άλλοι κλάδοι έμμεσα ή άμεσα συσχετίζονται με αυτόν– αποτελεί για κάθε χώρα έναν τομέα με κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις.
Οι λίστες κατάταξης των καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο –τα περίφημα rankings– είναι χρήσιμες και ενδεικτικές, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια. Οι «ψαγμένοι» αναγνώστες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην ανάγνωσή τους. Χρειάζεται να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει μία λίστα, επίσημη, που όλοι αποδέχονται, αλλά πολλές, οι οποίες σχεδόν πάντα διαφέρουν μεταξύ τους. Συνήθως οι λίστες αυτές συντάσσονται από διεθνείς, αξιόπιστες εφημερίδες ή περιοδικά, όπως οι «Times», το «Business Week», οι «US News», οι «Financial Times» κ.ά. ή κάποια μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Μεταξύ των λιστών υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις, γεγονός που αποδεικνύει την υποκειμενικότητα των κριτηρίων επιλογής.
Τα κριτήρια αξιολόγησης των πανεπιστημίων συνήθως διαφέρουν. Κάποια από αυτά είναι το επίπεδο των καθηγητών, ο ερευνητικός προσανατολισμός των ιδρυμάτων, η πολυεθνική σύνθεση του φοιτητικού πληθυσμού, η δυσκολία εισαγωγής κ.ά. Πολλά από αυτά τα κριτήρια είναι δύσκολο να οριστούν. Για παράδειγμα, πώς αξιολογείται το εκπαιδευτικό προσωπικό; Ο αριθμός επιστημονικών δημοσιεύσεων είναι ένα μόνο από τα κριτήρια που μπορούν να επιλεχθούν. Άλλοι δίνουν μεγάλη σημασία στην επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων. Για παράδειγμα, ποιος θα είναι ο πρώτος μισθός τους μετά το πτυχίο; Ένα ακόμη σημαντικό κριτήριο αφορά την υλικοτεχνική υποδομή (βιβλιοθήκες, εργαστήρια, νέες τεχνολογίες κτλ.). Ιδιαίτερη σημασία έχει το αντικείμενο εξειδίκευσης. Για παράδειγμα, κάποιο πανεπιστήμιο μπορεί να έχει εξαιρετική νομική σχολή, αλλά όχι εξίσου καλό ΜΒΑ (μεταπτυχιακό πρόγραμμα σε διοίκηση επιχειρήσεων). Κάποια πανεπιστήμια εξειδικεύονται στις νέες τεχνολογίες, ενώ άλλα στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Τέλος, η εγκυρότητα και η συνέπεια κάθε χρόνο του φορέα που συντάσσει τη λίστα κατάταξης παίζουν σημαντικό ρόλο. Ακόμα όμως και σε έγκυρους φορείς βλέπουμε στοιχεία υποκειμενικότητας. Για παράδειγμα, τα αμερικανικά ΜΜΕ προβάλλουν περισσότερο τα αμερικανικά πανεπιστήμια.
Επομένως, χρήσιμες όλες οι λίστες κατάταξης για τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, αλλά χρειάζεται να συγκρίνονται και να γίνεται προσεκτική ανάγνωση των λεπτομερειών.