Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ)
Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών είναι ο κυριότερος δημόσιος φορέας σχετικά με την παροχή υποτροφιών χορηγούμενων από την ελληνική κυβέρνηση προς Έλληνες, αλλά και προς αλλοδαπούς. Κάθε χρόνο το ΙΚΥ προκηρύσσει πρόγραμμα υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπουδές, μεταδιδακτορική έρευνα και μετεκπαίδευση-εξειδίκευση στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Κάθε χρόνο προκηρύσσεται ένας μεγάλος αριθμός θέσεων υποτροφιών για την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η κατανομή τους έχει ως εξής:
Α. Υποτροφίες για το εξωτερικό
Προκηρύσσονται περίπου 100 θέσεις υποτροφιών για 60 γνωστικά πεδία. Αφορούν πτυχιούχους Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, καθώς και διπλωματούχους Ωδείου, Σχολής Θεάτρου, Σχολής Κινηματογράφου και Σχολής Χορού. Προορίζονται για μεταπτυχιακές σπουδές, ερευνητικό έργο, μετεκπαίδευση και πραγματοποίηση ανώτερων καλλιτεχνικών σπουδών. Οι χώρες, για τις οποίες ισχύουν αυτές οι υποτροφίες, είναι οι ευρωπαϊκές, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς.
Β. Υποτροφίες για την Ελλάδα
Προκηρύσσονται περίπου 200 θέσεις υποτροφιών για 100 γνωστικά πεδία. Αφορούν πτυχιούχους πανεπιστημίων και ΤΕΙ που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακές σπουδές. Επίσης, προκηρύσσονται 50 θέσεις υποτροφιών για 16 τομείς επιστημών και αφορούν τους υποψηφίους που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν μεταδιδακτορική έρευνα στην Ελλάδα.
Το ΙΚΥ διαχειρίζεται, επίσης, και 3 κληροδοτήματα, μέσω των οποίων χορηγούνται αντίστοιχες υποτροφίες.
Η ανακήρυξη των υποψήφιων υποτρόφων πραγματοποιείται ύστερα από επιτυχή συμμετοχή στους ειδικούς διαγωνισμούς, που διεξάγει το ΙΚΥ και μόνον εφόσον η σειρά επιτυχίας τούς κατατάσσει στον αριθμό των προκηρυγμένων θέσεων κάθε γνωστικού πεδίου.
Για το πρόγραμμα μεταδιδακτορικής έρευνας στην Ελλάδα η ανακήρυξη των υποψήφιων υποτρόφων πραγματοποιείται με επιλογή.
Οι διαγωνισμοί περιλαμβάνουν:
α. Γραπτά διαγωνίσματα στην ύλη του επιστημονικού κλάδου, στον οποίο ανήκει το κάθε γνωστικό πεδίο.
β. Γραπτή και προφορική εξέταση στην ξένη γλώσσα για τις υποτροφίες εξωτερικού και γραπτή μόνον εξέταση για τις υποτροφίες εσωτερικού.
Οι προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στους διαγωνισμούς του ΙΚΥ είναι η ελληνική εθνικότητα ή ιθαγένεια και η κατοχή πτυχίου/διπλώματος ελληνικού πανεπιστημίου ή ισότιμου πτυχίου/διπλώματος του εξωτερικού ή άλλου επιπέδου, αν αυτό καθορίζεται για συγκεκριμένα γνωστικά πεδία, ή κατοχή πτυχίου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος ή ισότιμου του εξωτερικού για τους υποψηφίους του προγράμματος ΤΕΙ. Επίσης, το ΙΚΥ θέτει ηλικιακό όριο τα 39 έτη και εξετάζει αν ο υποψήφιος διαθέτει επαρκή ίδια οικονομικά μέσα.
Η προκήρυξη του διαγωνισμού προγραμματίζεται συνήθως μεταξύ Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου, με προθεσμία κατάθεσης δικαιολογητικών μέσα στο Φεβρουάριο, ενώ οι εξετάσεις πραγματοποιούνται περίπου ένα μήνα μετά την προθεσμία κατάθεσης των αιτήσεων.
Υπουργεία
Υπουργείο Εξωτερικών
Το υπουργείο Εξωτερικών στο πλαίσιο του προγράμματος υποτροφιών σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ χορηγεί υποτροφίες σε Έλληνες για μεταπτυχιακές, μεταδιδακτορικές σπουδές και έρευνα σε πανεπιστήμια των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ πλην της Ελλάδας. Οι προϋποθέσεις είναι οι εξής: ελληνική υπηκοότητα, ηλικία μέχρι 30 έτη (35 για γιατρούς), πτυχίο με βαθμό τουλάχιστον 7 και άριστη γνώση της γλώσσας εργασίας.
Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας
Το υπουργείο Απασχόλησης & Κοινωνικής Προστασίας χορηγεί ανά έτος μέσω του ΟΑΕΔ μικρό αριθμό υποτροφιών σε Έλληνες σπουδαστές και πτυχιούχους για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό.
Υπουργείο Ανάπτυξης
Υποτροφίες για Νέους Ευρωπαίους Ερευνητές
Το υπουργείο Ανάπτυξης μέσω της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) (http://www.gsrt.gr/), και στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «Κινητικότητα Ερευνητών», χορηγεί υποτροφίες για σπουδές και ερευνητικό έργο σε διδακτορικό και μεταδιδακτορικό επίπεδο. Τα σχετικά προγράμματα που αφορούν νέους Ευρωπαίους ερευνητές εντάσσονται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Marie Curie Actions». Η ιστοσελίδα από την οποία μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος ερευνητής να ενημερωθεί σχετικά με τα συγκεκριμένα προγράμματα υποτροφιών είναι η εξής: http://ec.europa.eu/research/fp6/mariecurie-actions/action/action_en.html
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προθεσμίες υποβολής αιτήσεων για τα παραπάνω προγράμματα. Τα ιδρύματα/φορείς που συμμετέχουν στα προγράμματα ανακοινώνουν τις διαθέσιμες θέσεις για ερευνητικό έργο στην ιστοσελίδα του προγράμματος.
ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»
Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» (http://www.demokritos.gr/) λειτουργεί υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας & Τεχνολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης.
Το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» απονέμει έναν αριθμό υποτροφιών σε μεταπτυχιακούς φοιτητές για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος. Η υποτροφία για εκπόνηση έρευνας που οδηγεί στην απόκτηση διδακτορικού διπλώματος απονέμεται μόνο σε φοιτητές που εκπονούν ολόκληρο το έργο τους στις εγκαταστάσεις και υπό την επίβλεψη επιστήμονα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Το ύψος της υποτροφίας καθορίζεται, με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Ανάπτυξης και Οικονομικών μετά από σχετικό αίτημα του ΔΣ του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
Οι υποτροφίες προκηρύσσονται δύο φορές το χρόνο, κατά τις χρονικές περιόδους: α) Νοέμβριος-Δεκέμβριος και β) Ιούνιος-Ιούλιος. Απονέμονται μετά από διαγωνισμό που λαμβάνει χώρα κατά τις χρονικές περιόδους: α) Μάρτιος-Απρίλιος και β) Σεπτέμβριος-Οκτώβριος, αντίστοιχα.
Στο διαγωνισμό μπορούν να λάβουν μέρος:
α) κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου ή πτυχιούχοι πανεπιστημιακών σχολών θετικής κατεύθυνσης ή πολυτεχνικών τμημάτων, του εσωτερικού ή ισοτίμων του εξωτερικού, αναγνωρισμένων από το ΔΟΑΤΑΠ.
β) φοιτητές, που πρόκειται να λάβουν το πτυχίο τους εντός του ακαδημαϊκού έτους κατά το οποίο λαμβάνει χώρα η επιλογή και δεν οφείλουν περισσότερα από δύο (2) μαθήματα.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά τις υποτροφίες του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Γραφείου Εκπαίδευσης: http://edu.demokritos.gr/ge/.
Κληροδοτήματα που διαχειρίζονται δημόσιοι φορείς
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων
Το υπουργείο Παιδείας διαχειρίζεται 18 κληροδοτήματα. Μόνο τα κληροδοτήματα που έχουν ικανά έσοδα δίνουν υποτροφία κάθε χρόνο. Οι υποτροφίες που δίνονται από κληροδοτήματα άμεσης διαχείρισης από το ΥΠΕΠΘ χορηγούνται συνήθως μετά από διαγωνισμό. Τη λίστα με τα κληροδοτήματα μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: http://www.ypepth.gr/el_ec_category4998.htm.
Νέο site
Υπουργείο Οικονομικών
Το υπουργείο Οικονομικών διαχειρίζεται περίπου 100 κληροδοτήματα που αφορούν προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Για την επιλογή των υποτρόφων, τα ιδρύματα και τα κληροδοτήματα εκδίδουν προκήρυξη ή πρόσκληση, η οποία δημοσιεύεται σε δύο τοπικές εφημερίδες ή σε δύο εφημερίδες των Αθηνών και αναρτάται στο Κοινοτικό ή Δημοτικό Κατάστημα του τόπου καταγωγής του διαθέτη ή δωρητή.
Τα δικαιολογητικά που απαιτείται να προσκομίσουν οι υποψήφιοι ως προϋπόθεση παροχής της υποτροφίας ποικίλλουν και αναφέρονται αναλυτικά στην προκήρυξη ή την πρόσκληση. Ανώτατο όριο ηλικίας παροχής της υποτροφίας είναι το 36ο έτος.
Από το διορισμό του υποτρόφου και μετά, για τη διατήρηση της υποτροφίας ισχύει η γενική αρχή της καλής επίδοσης στις σπουδές του. Η καλή επίδοση, για ορισμένα ιδρύματα ή κληροδοτήματα, έχει την έννοια της επιτυχίας σε όλα τα μαθήματα του έτους σπουδών και, για άλλα, της επιτυχίας στα περισσότερα μαθήματα. Κάθε ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να διοριστεί υπότροφος ενός μόνο ιδρύματος ή κληροδοτήματος.
Επειδή ο χρόνος έκδοσης των παραπάνω προκηρύξεων ή προσκλήσεων διαφέρει, οι υποψήφιοι υπότροφοι πρέπει να επικοινωνούν, τηλεφωνικά, στην αρχή του έτους με τα ιδρύματα ή τα κληροδοτήματα, οι διευθύνσεις και τα τηλέφωνα των οποίων παρατίθενται αναλυτικά στον οδηγό, προκειμένου να πληροφορούνται για τον πιθανό χρόνο της έκδοσής τους.
Ακαδημία Αθηνών
Η Ακαδημία Αθηνών χορηγεί υποτροφίες για προπτυχιακές, μεταπτυχιακές ή άλλες ειδικές σπουδές, από τα έσοδα κληροδοτημάτων, τα οποία διαχειρίζεται.
Οι υποτροφίες χορηγούνται κατόπιν προκήρυξης, στην οποία αναφέρονται μεταξύ άλλων οι κλάδοι σπουδών, το ποσό και η διάρκεια της υποτροφίας, ο αριθμός των υποτροφιών, η διαδικασία επιλογής και οι λοιποί όροι και προϋποθέσεις που προβλέπει η συστατική πράξη του κληροδοτήματος και η σχετική με τα κληροδοτήματα νομοθεσία.
Η επιλογή των υποτρόφων γίνεται κατά κανόνα με γραπτό διαγωνισμό αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις επιλογής άνευ διαγωνισμού, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Μεταξύ των γενικών προϋποθέσεων συμμετοχής στις διαδικασίες επιλογής είναι η κατοχή εκ μέρους των υποψηφίων απολυτηρίου λυκείου (προκειμένου για υποτροφία που αφορά προπτυχιακές σπουδές) ή πτυχίου τμήματος ελληνικού πανεπιστημίου (προκειμένου για υποτροφία που χορηγείται για μεταπτυχιακές σπουδές), με βαθμό τουλάχιστον «Λίαν καλώς».
Οι υποψήφιοι πρέπει επίσης να έχουν ελληνική ιθαγένεια ή ελληνική καταγωγή και να μην έχουν συμπληρώσει το 36ο έτος της ηλικίας τους (με εξαίρεση συγκεκριμένα κληροδοτήματα που θέτουν διαφορετικά όρια ηλικίας). Οι κλάδοι σπουδών, εκτός ορισμένων εξαιρέσεων, καθορίζονται από τη θέληση των δωρητών, οι οποίοι διαθέτουν στην Ακαδημία τις περιουσίες τους με σκοπό τη χορήγηση υποτροφιών.
Πανεπιστήμια
Πολλά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα διαχειρίζονται έναν αριθμό κληροδοτημάτων από ιδιώτες δωρητές και ιδρύματα. Τα κληροδοτήματα αυτά αφορούν προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές για σπουδές στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Μερικά από τα πανεπιστήμια που χορηγούν υποτροφίες κάθε χρόνο είναι τα εξής: Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Τα κληροδοτήματα αυτά απευθύνονται κυρίως στους φοιτητές των ιδρυμάτων. Εάν είστε φοιτητής ή φοιτήτρια, μπορείτε να ζητήσετε σχετικές πληροφορίες στο Γραφείο Διασύνδεσης του ιδρύματός σας ή στο τμήμα Διαχείρισης Κληροδοτημάτων του πανεπιστημίου.
Νομαρχίες
Υπάρχουν κληροδοτήματα έμμεσης διαχείρισης που ανήκουν σε κάθε νομό και χορηγούν υποτροφίες σε φοιτητές που κατάγονται συνήθως από πόλεις ή χωριά του νομού. Η εποπτεία των κληροδοτημάτων αυτών ανήκει στην κατά τόπο αρμόδια Διεύθυνση Εκπαίδευσης της κάθε νομαρχίας, όπου μπορείτε να απευθυνθείτε για να ενημερωθείτε σχετικά.
Τα κληροδοτήματα αυτά καλύπτουν κατά κύριο λόγο προπτυχιακές σπουδές, αλλά αρκετά από αυτά χορηγούν υποτροφίες για σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο και σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Βασικές προϋποθέσεις είναι η καταγωγή του υποψηφίου, η επίδοση σε προπτυχιακές σπουδές, η ηλικία και η οικονομική κατάσταση.
Υποτροφίες και κληροδοτήματα από ιδιωτικά ιδρύματα
Τα ιδιωτικά ιδρύματα που χορηγούν υποτροφίες ή κληροδοτήματα για σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο είναι πολλά, και αρκετά από αυτά υπάγονται στις κατηγορίες που έχουν ήδη αναφερθεί. Σε αυτή την ενότητα θα παρουσιάσουμε ενδεικτικά μερικές από τις σημαντικότερες υποτροφίες και κληροδοτήματα που παρέχονται από ιδιωτικά ιδρύματα.
Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Σ. Ωνάσης
Η προκήρυξη του προγράμματος υποτροφιών καλύπτει όλους τους κλάδους θετικών και θεωρητικών επιστημών και καλών τεχνών. Η ελληνική ιθαγένεια είναι βασική και απαραίτητη προϋπόθεση. Ο βαθμός πτυχίου που απαιτείται είναι το 7 για σπουδές επιπέδου Master, 7,5 και 8 (ανάλογα με κάποιες προϋποθέσεις) για διδακτορικές σπουδές, ενώ ως τόπος σπουδών μπορεί να είναι οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Η επιλογή των υποψηφίων γίνεται από ειδική ανά κλάδο επιστημονική επιτροπή. Κάθε χρόνο ο αριθμός των υποτρόφων κυμαίνεται από 120 έως 150 φοιτητές. Η προκήρυξη ανακοινώνεται συνήθως στις αρχές κάθε ακαδημαϊκού έτους και γίνεται σχετική δημοσίευση στον Τύπο και στην ιστοσελίδα του ιδρύματος.
Ίδρυμα Μποδοσάκη
Το Ίδρυμα Μποδοσάκη προσφέρει υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό στα εξής γνωστικά αντικείμενα: Βιολογία, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Μηχανικοί Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Οικονομολόγοι (για ειδίκευση στην Οικονομική της Εργασίας, Εργασιακές Σχέσεις), Περιβαλλοντικές Επιστήμες, Πληροφορική, Φυσική (για ειδίκευση στην Ιατρική Φυσική - Ιατρική Τεχνολογία), Ιατρική (για έρευνα στην Ογκολογία, τις διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος ή τα καρδιoαγγειακά νοσήματα), Μηχανικοί Πολυτεχνικών Σχολών (για ειδίκευση στη Μηχανική Περιβάλλοντος, Μηχανική Ιατρική - Ιατρική Τεχνολογία) και Πολιτικοί Μηχανικοί και Αρχιτέκτονες Μηχανικοί (για ειδίκευση στην Αντισεισμική Τεχνολογία, Γεωτεχνική Σεισμική Μηχανική). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο βαθμός του βασικού πτυχίου να είναι τουλάχιστον 8.
Ίδρυμα «Προποντίς»
Το Κοινωφελές Ίδρυμα «Προποντίς» χορηγεί υποτροφίες μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε πολλά υποσχόμενους νέους επιστήμονες και ταλαντούχους καλλιτέχνες. Γίνονται δεκτές αιτήσεις για μεταπτυχιακές σπουδές στους παρακάτω κλάδους: Ναυτιλιακές Σπουδές, Ναυτικό Δίκαιο, Ναυπηγική και Ναυτική Μηχανολογία, Ιατρική, Βιολογία, Φαρμακολογία, Οικονομικές, Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες.
Ίδρυμα Λίλιαν Βουδούρη
Κάθε χρόνο δίδονται υποτροφίες σε μεταπτυχιακούς φοιτητές με ελληνική υπηκοότητα και άριστη γνώση της γλώσσας εργασίας. Γίνονται δεκτές αιτήσεις για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και σε όλους τους κλάδους. Συνήθως το Δεκέμβριο κάθε έτους βγαίνει η προκήρυξη για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος. Τις περισσότερες φορές δίδονται 35 υποτροφίες για μεταπτυχιακά και 5 υποτροφίες για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Ίδρυμα Εμπειρίκειο
Η προκήρυξη του προγράμματος αφορά οικονομικές ενισχύσεις για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Αμερική σε θετικές επιστήμες. Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι η κατοχή πτυχίου/διπλώματος ελληνικού ΑΕΙ με βαθμό τουλάχιστον «Λίαν καλώς», βεβαίωση αποδοχής του υποψηφίου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα και γνώση της γλώσσας σπουδών. Η προκήρυξη ανακοινώνεται συνήθως προς το τέλος του ζυγού εξαμήνου κάθε ακαδημαϊκού έτους.
Ίδρυμα Υποτροφιών Ηλείων Ιωάννη Σ. Λάτση
Σκοπός του Ιδρύματος είναι η παροχή υποτροφιών σε φοιτητές των Ανωτάτων Σχολών της Ελλάδας που κατάγονται από το Νομό Ηλείας, η παροχή υποτροφιών σε άριστους αποφοιτήσαντες υποτρόφους του Ιδρύματος για τη συνέχιση των σπουδών τους (μεταπτυχιακών) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και η παροχή διπλωμάτων επιδόσεως και χρηματικών επάθλων σε αριστεύσαντες μαθητές των γυμνασίων και λυκείων του Νομού Ηλείας.
Ίδρυμα Υποτροφιών Ανώτατης Εκπαίδευσης Π. και Μ. Φυρού
Το Ίδρυμα Υποτροφιών Ανώτατης Εκπαίδευσης Π. και Μ. Φυρού έχει ως σκοπό να βοηθήσει Έλληνες σπουδαστές που ζουν στην Ελλάδα και έχουν οικονομική ανάγκη, χορηγώντας σε αυτούς υποτροφίες για ανώτατες, δηλαδή πανεπιστημιακές και μεταπτυχιακές, σπουδές στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα της Ευρώπης.
Ίδρυμα Λαμπράκη
Το Ίδρυμα Λαμπράκη χορηγεί υποτροφίες στη μνήμη του Μ. Ανδρόνικου σε πτυχιούχους Αρχαιολογίας για σπουδές στην Κλασική Αρχαιολογία με εφαρμογή της Πληροφορικής.
Ίδρυμα Ευγενίδου
Το Ίδρυμα προκηρύσσει υποτροφίες για τους αποφοίτους του ΕΜΠ που αφορούν μεταπτυχιακές σπουδές στο ΕΜΠ και το εξωτερικό.