Κι όμως εν καιρώ οικονομικής κρίσης τα επαγγέλματα που έχουν σχέση με την οικονομία έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας σε αντίθεση με τον τομέα των κοινωνικών επιστημών, όπου πλήττεται περισσότερο απ' όλα. Τα ποσοστά της ανεργίας μεγαλώνουν μέρα με την ημέρα και στον τόπο μας, ενώ μεγάλος αριθμός πτυχιούχων απασχολείται σε τομείς εργασίας που δεν έχουν καμία σχέση με το αντικείμενό σπουδής τους.

Ο σύμβουλος σπουδών Μιχάλης Βασιλείου μιλάει για τα επαγγέλματα που έχουν παρόν και μέλλον στην Κύπρο και για τις συμβουλές που δίνει στους νέους πριν να επιλέξουν τον δικό τους επαγγελματικό δρόμο.

Σε πρώτη ζήτηση τα χρηματοοικονομικά
Όσοι ακολουθούν μια σπουδή που έχει σχέση με τα χρηματοοικονομικά δεν θα μείνουν άνεργοι, σύμφωνα πάντα με τον σύμβουλο σπουδών, Μιχάλη Βασιλείου. «Η κάθοδος μεγάλων ξένων εταιρειών στον τόπο μας, και ειδικότερα από τη Ρωσία, θα βοηθήσει πολλούς πτυχιούχους να βρουν δουλειά με ανέλιξη.

Αυτό που συστήνω εγώ στους μαθητές είναι να μάθουν ξένες γλώσσες και κυρίως ρώσικα που είναι σήμερα ο νούμερο ένα μεγαλύτερος επενδυτής στον τόπο μας». Όπως ανέφερε ο κ. Βασιλείου, η ρώσικη γλώσσα σε συνδυασμό με χρηματοοικονομικές σπουδές αποτελούν πολύτιμα προσόντα για κάποιον που θέλει όχι μόνο να αποκατασταθεί επαγγελματικά αλλά και να πετύχει στον τομέα του.

Οι λογιστές, οι ελεγκτές και οι οικονομολόγοι σήμερα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος επαγγελματικής ανέλιξης και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Βασιλείου, δεν θα σταματήσει η αγορά εργασίας να τους αναζητά.

Όσοι σπουδάζουν στον κλάδο της νομικής, επίσης, μπορούν να βρουν εύκολα δουλειά, όχι μόνο σήμερα αλλά και στο εγγύς μέλλον. «Ο κλάδος της νομικής δεν βγάζει απαραίτητα μόνο άτομα που εργάζονται αποκλειστικά στο δικαστήριο. Όλες οι ιδιωτικές εταιρείες χρειάζονται νομικούς συμβούλους και όχι μόνο έναν, η κάθε μία. Άρα όσο αυξάνονται οι εταιρείες -ξένες ή εγχώριες- που επενδύουν τα κεφάλαιά τους στη χώρα μας, τόσο αυξάνεται και η ζήτηση των νομικών συμβούλων, των λογιστών, των ελεγκτών, των διαχειριστών του κεφαλαίου. Πιστεύω ότι το καλάθι των οικονομικών επαγγελμάτων περιλαμβάνοντας μέσα τους ασφαλιστές και τις ναυτιλιακές σπουδές, είναι ένα κομμάτι της αγοράς εργασίας που πάντα θα έχει ζήτηση και κάποιος σπουδασμένος δύσκολα θα μείνει άνεργος».

Ο δεύτερος μεγάλος τομέας ζήτησης είναι ο τομέας της υγείας, σύμφωνα με τον κ. Βασιλείου. «Η Κύπρος εξελίσσεται σε ένα πολυδύναμο κέντρο υγείας. Συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός των ασθενών που έρχονται από το εξωτερικό για να ακολουθήσουν κάποια θεραπεία εδώ στο νησί μας. Πολλά τα ιατρικά κέντρα και ακόμη περισσότερα τα ιδιωτικά ιατρεία που ζητούν ιατρούς». Στον τομέα της φαρμακευτικής επίσης υπάρχει μεγάλη ζήτηση, εφόσον λειτουργούν πολλά εργοστάσια που παρασκευάζουν φάρμακα και αναγκάζονται να προσλάβουν κόσμο από το εξωτερικό, αφού δεν υπάρχουν Κύπριοι για να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις.

«Πολλοί θεωρούν ότι αν σπουδάσουν φαρμακευτική θα πρέπει να ανοίξουν ένα φαρμακείο που αυτό απαιτεί χρόνο και χρήμα. Όμως φαρμακοποιοί εργάζονται στα εργοστάσια παρασκευής φαρμάκων και σε μεγάλες εταιρείες». Ελπιδοφόρα μηνύματα δίνονται και σε όσους ακολούθησαν ή θα ακολουθήσουν σπουδές σχετικές με τη βιολογία, τη χημεία, τη μικροβιολογία, αιματολογία και παραϊατρικά επαγγέλματα όπως βοηθός ακτινολόγος κτλ.

Ο τρίτος σε ζήτηση τομέας είναι ο ακαδημαϊκός. Ο τομέας της παιδείας εξελίσσεται συνεχώς στον τόπο μας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ακόμη περισσότερων ιδιωτικών σχολών και πανεπιστημίων. «Σε λίγο καιρό θα χρειάζονται περισσότερους καθηγητές πανεπιστημίου για να στηρίξουν τις διάφορες σχολές. Όσοι επιλέξουν το δύσκολο αυτό δρόμο, θα έχουν πολλά οικονομικά και όχι μόνο οφέλη».

Ενεργειακός προσανατολισμός…
ΣΤΗ λίστα με τα επαγγέλματα του παρόντος και του μέλλοντος προστίθεται και ο κατασκευαστικός τομέας όχι τόσο στον τομέα των πολιτικών μηχανικών, αρχιτεκτόνων και ηλεκτρολόγων μηχανικών, αλλά στον τομέα που ασχολείται με τις νέες πηγές ενέργειας, όπως είναι το φυσικό αέριο, η αιολική ενέργεια, τα φωτοβολταϊκά κτλ.

Επαγγέλματα στο στοπ λιστ!
Το μεγαλύτερο πλήγμα δέχτηκαν οι κοινωνικές επιστήμες όπως η κοινωνιολογία, η ανθρωπολογία, οι διάφοροι τομείς της εκπαίδευσης, η ιστορία κτλ. «Δυστυχώς εκεί που κτυπά η ανεργία περισσότερο είναι στους εκπαιδευτικούς και σε όσους σπούδασαν κοινωνική εργασία. Οι 7 στους 10 απασχολήθηκαν σε τομείς εντελώς διαφορετικούς από τη σπουδή τους, ενώ από σήμερα και στο εξής και οι 10 στους 10 δεν πρόκειται να βρουν απασχόληση σχετική με το αντικείμενο της σπουδής τους. Σήμερα συμβουλεύω τα παιδιά να αποφεύγουν τη φιλολογία-ξένη ή ελληνική και το παιδαγωγικό τμήμα, την ψυχολογία και την κοινωνική εργασία».

Στον τομέα της υγείας, το επάγγελμα που σύντομα δεν θα έχει καθόλου ζήτηση είναι αυτό της νοσηλευτικής. «Κάθε χρόνο ‘παράγονται’ 300-400 νοσηλευτές από ιδιωτικά πανεπιστήμια και το κρατικό. Σύντομα αυτοί οι νοσηλευτές δεν θα βρίσκουν δουλειά, γιατί είναι πολλοί στον αριθμό για τις ανάγκες των ιατρικών κέντρων του τόπου μας».

Στον κατασκευαστικό τομέα πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν οι πολιτικοί μηχανικοί, οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, οι αρχιτέκτονες, αφού κάθε χρόνο μεγάλος αριθμός απόφοιτων σχολών της Ελλάδος αλλά και του εξωτερικού έρχονται για αναζήτηση δουλειάς σε περίοδο που οι κατασκευαστικές εταιρείες αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.

Πριν από μερικά χρόνια, ο κλάδος της πληροφορικής υποδεχόταν λαμπρούς επιστήμονες με μέλλον. Σύντομα, όμως, άρχισαν να ξεφουσκώνουν οι επιθυμίες όσων ονειρεύονταν λαμπρή καριέρα στο χώρο του διαδικτύου. Μπορεί η τεχνολογία να μας σπρώχνει στο χορό της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και ζωής κατά συνέπεια, όμως οι «ειδικοί» φροντιστές των ηλεκτρονικών υπολογιστών ξεπερνούν κατά πολύ τον αριθμό που μπορεί η δική μας κοινωνία να δεκτεί και να απορροφήσει. «Εκτός βέβαια και αν ακολουθήσουν ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα που μπορεί να τους διαχωρίσει από το υπόλοιπο πλήθος, όπως π.χ. σε θέματα ασφάλειας της κάθε εταιρείας για παρεμπόδιση των χάκερς».

Οι διαφημιστές επίσης αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα, ειδικότερα σήμερα, καθώς οι περισσότερες εταιρείες θέλοντας να αποταμιεύσουν χρήματα αποφεύγουν τη διαφήμιση που κοστίζει. Άρα και οι διαφημιστικές εταιρείες απολύουν αντί να προσλαμβάνουν κόσμο.

Ένας άλλος τομέας που «περνά κρίση» είναι αυτός των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. «Κι όμως λυπούμαι να αναφέρω ότι είναι η πρώτη επιλογή των περισσότερων μαθητών. Όνειρό τους είναι να ενταχθούν στην κυπριακή showbiz, να προβάλλονται μέσα από το τηλεοπτικό γυαλί και να αποκτήσουν δική τους εκπομπή. Και δυστυχώς είναι πολύ μικρός ο χώρος στην Κύπρο για να χωρέσει όλους τους φιλόδοξους δημοσιογράφους και παρουσιαστές».

Με όνειρο τη χρηματική καταξίωση
ΕΚΤΟΣ από το να βγουν στο γυαλί, τα παιδιά σήμερα ονειρεύονται να γίνουν πλούσια, όπως μας ανέφερε ο κ. Βασιλείου, σύμφωνα με όσα παρατηρεί καθημερινά στο γραφείο του. «Σήμερα τα παιδιά δεν θέτουν εύκολα στόχους για τη δική τους ζωή. Οι περισσότεροι που ζητούν τη βοήθεια ενός συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού, ονειρεύονται μια δουλειά που να μην τους κουράζει αλλά να βγάζει αρκετά λεφτά. Με λύπη μου το λέω ότι τα περισσότερα παιδιά ζουν στην άγνοια. Δεν ξέρουν τι θα πει δουλειά και ποια είναι η αξία του χρήματος όταν προέρχεται από το δικό σου κόπο και το δικό σου μεράκι».

Από την άλλη πλευρά, οι γονείς, καλλιεργημένοι με τη νοοτροπία του βολεμένου σε μια κυβερνητική θέση, εξακολουθούν να θέλουν να δουν τα παιδιά τους εξασφαλισμένα στο δημόσιο τομέα, όπως εξήγησε ο κ. Βασιλείου. «Εφόσον οι δημόσιες υπηρεσίες προσέφεραν, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, ως επί το πλείστον πολύ καλό μισθό, ιατροφαρμακευτική κάλυψη και πολλά άλλα οφέλη, λογικό είναι να επιθυμούν οι περισσότεροι να ενταχθούν στη δημόσια υπηρεσία. Σύντομα όμως θα αλλάξουν τα δεδομένα και εδώ στον τόπο μας, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης».

Η εγκληματολογία, επίσης, είναι μια σπουδή που ζητά μεγάλη μερίδα μαθητών να ακολουθήσει. «Η επιθυμία τους ξεκινά και πάλι από την τηλεόραση. Δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι π.χ. το CSI δεν μπορεί να εξελιχθεί στην Κύπρο, γιατί ο χώρος μας είναι πολύ μικρός για τέτοιου είδους ανεξιχνίαστα και δυσεπίλυτα εγκλήματα», πρόσθεσε, χαριτολογώντας, θέλοντας να τονίσει τη μεγάλη επίδραση που έχει το κοινωνικό περιβάλλον στα παιδιά.

«Η άγνοια», προσθέτει ο κ. Βασιλείου, «μεγάλου αριθμού νέων, απέναντι σε συγκεκριμένες σπουδές, όπως και αυτό της εγκληματολογίας, δείχνει την έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού που παρατηρείται πρώτα απ’ όλα στα σχολεία και την αδιαφορία ενδεχομένως των ενηλίκων απέναντι στη νεολαία».

Οι σπουδές του μέλλοντος
ΑΝ θέλουμε να δούμε ποια επαγγέλματα θα έχουν ζήτηση σε είκοσι χρόνια από τώρα, τότε μπορούμε ν’ ανατρέξουμε στη λίστα με τα πιο ενδιαφέροντα επαγγέλματα του μέλλοντος όπως τα παρουσίασε ομάδα επιστημόνων για το βρετανικό υπουργείο Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων λίγο καιρό πριν.

Μπορεί να φαίνονται παράξενα μέχρι απίστευτα κι όμως με την τρέχουσα τεχνολογία και τις ανάγκες της εποχής, οι επιστήμονες κατέληξαν στη δημιουργία μιας σειράς επαγγελμάτων που, σύμφωνα με τις μελέτες τους, σε είκοσι με τριάντα χρόνια θα βρίσκονται στη λίστα με τα πιο συνηθισμένα επαγγέλματα:

- Κατασκευαστές μελών του ανθρώπινου σώματος. Η τεχνολογία θα προχωρήσει αρκετά ώστε να δημιουργούνται ζωντανά ανθρώπινα μέλη με αποτέλεσμα να υπάρξει ανάγκη κατασκευαστών μελών του σώματος, καταστήματα που θα τα πωλούν και θα τα επισκευάζουν.

- Νανο-γιατροί. Οι πρόοδοι στον τομέα της νανοτεχνολογίας για τη δημιουργία υπο-ατομικών συσκευών και θεραπειών είναι πολύ πιθανόν να φέρουν αλλαγές στην προσωπική περίθαλψη και έτσι πιθανόν να χρειαστεί μια νέα γενιά νανο-ειδικών ιατρικής για να διαχειρίζονται τις νέες θεραπείες.

- Διαχειριστές/σύμβουλοι ηλικιωμένων. Σύμφωνα με την ομάδα επιστημόνων, θα υπάρχουν ειδικοί που διαχειρίζονται την υγεία και τις ανάγκες του πληθυσμού ηλικιωμένων. Θα μπορούν να χρησιμοποιούν μια σειρά από νέες θεραπείες φαρμάκων, ψυχικής υγείας και εκγύμνασης.

- Χειρουργοί αύξησης της μνήμης. Χειρουργοί θα μπορούν να προσθέσουν επιπλέον μνήμη σε ανθρώπους και να βοηθήσουν αυτούς που είναι υπερβολικά εκτεθειμένοι σε πληροφορίες και χρειάζονται περισσότερη μνήμη για να αποθηκεύουν την ενέργεια.

- Ηθικιστές της Νέας επιστήμης. Καθώς η επιστημονική πρόοδος επιταχύνεται σε τομείς όπως η κλωνοποίηση, ενδέχεται να χρειαστεί μια νέα γενιά ανθρώπων που θα καταλαβαίνουν την επιστήμη και θα βοηθούν την κοινωνία να κάνει ηθικές επιλογές εξέλιξης. Δεν θα είναι πια ζήτημα το αν μπορούμε να κάνουμε κάτι αλλά το αν πρέπει.

- Διαστημικοί πιλότοι, τουριστικοί ξεναγοί και αρχιτέκτονες. Με εταιρείες ήδη πολλά υποσχόμενες στον τουριστικό χώρο, θα χρειαστούμε πιλότους και ξεναγούς του διαστήματος καθώς και αρχιτέκτονες που θα σχεδιάζουν πού θα ζούμε και θα εργαζόμαστε. Τρέχοντα έργα στο SICSA (Πανεπιστήμιο του Χιούστον) περιλαμβάνουν ένα θερμοκήπιο στον Άρη, σεληνιακά φυλάκια και οχήματα εξερεύνησης του διαστήματος.

- Κάθετοι αγρότες. Τα κάθετα αγροκτήματα, σε ουρανοξύστες στο κέντρο των πόλεων θα αυξηθούν εντυπωσιακά μέχρι το 2020.

- Ειδικοί αντιστροφής της κλιματικής αλλαγής. Όσο αυξάνονται οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, θα χρειαστούν μηχανικοί - επιστήμονες για να συμβάλουν στη μείωση ή ανατροπή των αποτελεσμάτων. Το φάσμα των επιστημών και τεχνολογιών που χρησιμοποιούν θα περιλαμβάνει, ενδεχομένως, τη συμπλήρωση των ωκεανών με ρινίσματα σιδήρου και την τοποθέτηση γιγαντιαίων ομπρελών που θα εκτρέπουν τις ακτίνες του ήλιου.

- Εφαρμοστές καραντίνας. Εάν ένας θανατηφόρος ιός αρχίσει να εξαπλώνεται ταχέως, λίγες χώρες και λίγοι άνθρωποι, θα είναι έτοιμοι. Οι νοσοκόμες δεν θα επαρκούν. Καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας αυξάνονται και οι πόλεις θα κλείνουν, κάποιος θα αναλαμβάνει τη φύλαξη των πυλών.

- Αστυνομία καιρικών μετατροπών. Η κλοπή σύννεφων για να δημιουργηθεί βροχή, είναι κάτι που ήδη συμβαίνει σε κάποιες γωνιές του πλανήτη και στο μέλλον θα χρειάζονται ειδικά σώματα που θα προστατεύουν τα σύννεφα και θα ελέγχουν ποιος έχει δικαίωμα να ψεκάσει με ιωδίδια (τα ιωδίδια με την πάροδο του χρόνου υφίστανται σε περιορισμένη έκταση διάσπαση, κατά την οποία ελευθερώνεται ιώδιο) αργύρου για να προκαλέσει βροχή από τα περαστικά σύννεφα.

- Εικονικοί δικηγόροι. Όσο περισσότερο επικοινωνούμε online, τόσο θα αυξάνεται η ανάγκη για ειδικούς δικηγόρους που θα επιλύουν νομικές διαφορές μεταξύ ατόμων που ζουν σε διαφορετικές χώρες με διαφορετικά νομικά συστήματα.

- Εικονικοί διαχειριστές / ψηφιακοί καθηγητές. Ευφυή είδωλα ή χαρακτήρες υπολογιστών (avatar) ενδέχεται να βοηθούν ή ακόμα και να αντικαταστήσουν τους εκπαιδευτικούς στις τάξεις.

- Κατασκευαστές εναλλακτικών οχημάτων. Θα χρειαστούμε σχεδιαστές και κατασκευαστές της επόμενης γενιάς μέσων μεταφοράς, χρησιμοποιώντας εναλλακτικά υλικά και καύσιμα..

- Προσωπικοί παρουσιαστές ειδήσεων. Καθώς το τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό και διαδικτυακό περιεχόμενο θα γίνεται όλο και περισσότερο εξατομικευμένο, θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για ανθρώπους που θα εργάζονται με παραγωγούς και διαφημιστές ώστε να δημιουργούν ειδήσεις και θέματα ανάλογα με τα προσωπικά ενδιαφέροντα του καθενός. Η εξατομίκευση θα γίνεται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές ενώ η παρουσίαση των ειδήσεων θα γίνεται από ανθρώπους.

- Καθαρίστριες δεδομένων. Καθώς αυξάνονται τα ηλεκτρονικά δεδομένα και οι πληροφορίες για τον καθένα μας, θα χρειαζόμαστε οπωσδήποτε καθαριστή/ρια που θα ξεφορτώνεται με ασφάλεια ό,τι δεν χρειαζόμαστε.

- Χρηματιστές χρόνου. Ο χρόνος πάντα ήταν χρήμα και υπάρχουν ήδη άνθρωποι που αναλαμβάνουν διαχείριση χρόνου. Στο μέλλον, ενδεχομένως να προκύψουν και αγορές όπου ο χρόνος θα διαπραγματεύεται ως εναλλακτική νομισματική μονάδα.

- Υπάλληλοι κοινωνικής δικτύωσης. Ενδεχομένως να χρειαστούμε εργαζόμενους που θα αναλάβουν ανθρώπους που έχουν υποστεί τραύματα ή έχουν μπει στο περιθώριο της κοινωνικής δικτύωσης.

- Προσωπικοί μάνατζερ. Αυτή η δουλειά θα είναι προέκταση του ρόλου που σήμερα παίζουν οι στυλίστες και οι μάνατζερς των διασημοτήτων. Θα είναι ο υπεύθυνος για την δημιουργία της προσωπικής μας «μάρκας» χρησιμοποιώντας κοινωνική δικτύωση και άλλα μέσα.

Της Βαλεντίνας Ηρακλέους