Εισόδημα 15.000 ευρώ σε μόλις 2 μήνες μπορούν να αποφέρουν στον αγρότη 20 κουτιά σπόρου μεταξοσκώληκα - Ελλειμματική η παραγωγή στην Ελλάδα - Μεγάλη η ζήτηση για μετάξι από το εξωτερικό

Μεγάλη είναι η ζήτηση για μετάξι από το εξωτερικό και καθώς η παραγωγή του στην Ελλάδα είναι ελλειμματική, υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για όσους θελήσουν να ασχοληθούν με την εκτροφή μεταξοσκώληκα και να εξασφαλίσουν ένα ικανοποιητικό εισόδημα.

Ο Μάιος και ο Ιούνιος θεωρούνται ως οι κατ' εξοχήν μήνες του «μεταξιού». Οι θερμοκρασίες είναι ιδανικές, οι μουριές είναι φουντωμένες και τα αβγά του μεταξοσκώληκα περιμένουν την επώασή τους για να δώσουν μετά 45 με 60 μέρες το πολύτιμο μετάξι και ικανοποιητικό εισόδημα σε όσους ασχοληθούν με τη σηροτροφία.

Για παράδειγμα, 20 κουτιά σπόρου μεταξοσκώληκα μπορούν να αποφέρουν στον αγρότη -και όχι μόνο- εισόδημα 15.000 ευρώ σε διάστημα μόλις 2 μηνών.

Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση είναι να υπάρχουν μουριές, αφού τα φύλλα της είναι η τροφή που θα βοηθήσει τον μεταξοσκώληκα να αναπτυχθεί και να βγάλει τη μεταξωτή κλωστή από τους αδένες του.

Η καλλιέργεια του μεταξιού είναι ένα μικρό θαύμα. Ενα κουτί (περίπου 15 γραμμαρίων) μεταξόσπορου περιέχει 20.000 μεταξοσκώληκες. Για να εκτραφούν πλήρως και να δώσουν το μετάξι πρέπει να καταβροχθίσουν 500 κιλά φύλλα μουριάς. Ο μεταξοσκώληκας, από 2-3 χιλιοστά μήκος που έχει αρχικά, φθάνει τα 8-9 εκατοστά στο τελευταίο στάδιο της εκτροφής και αυξάνει το βάρος του 10.000 φορές.

Τα κουκούλια, αφού ψηθούν, «αερίζονται» για να στεγνώσουν και παίρνουν τον δρόμο για το αναπηνιστήριο, όπου θα βγει η κλωστή. Στη συνέχεια, η κλωστή καθαρίζεται από τη μεταξόκολλα, υφαίνεται και το ύφασμα πηγαίνει στις οικοτεχνίες, όπου θα κεντηθεί και θα ραφτεί

Παραγωγή
Από την εκτροφή ενός κουτιού μεταξόσπορου παράγονται 60-70 κιλά χλωρά κουκούλια, από αυτά μετά την απόπνιξη 20-30 κιλά ξερά και τελικά 3-4 κιλά μεταξωτή κλωστή. Από το κάθε κουκούλι παίρνουμε περίπου 2.500 μέτρα κλωστή.

Σήμερα στην Ελλάδα η παραγωγή μεταξιού είναι ελλειμματική, δηλαδή δεν καλύπτει τη ζήτηση. Γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο για να επενδύσει κάποιος στον συγκεκριμένο τομέα.

Οι παραγωγοί - εκτροφείς μπορούν να προμηθευτούν τον σπόρο μεταξοσκώληκα από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο του υπουργείου Αγρ. Ανάπτυξης. Κάθε σφραγισμένο κουτί που παίρνει ο παραγωγός είναι βάρους 15 γραμμαρίων, από το οποίο θα εκκολαφθούν σχεδόν 20.000 μεταξοσκώληκες

 

Επιπλέον, η σηροτροφία μπορεί να αποδώσει σε διάστημα μόλις 45 ημερών ένα αρκετά ικανοποιητικό εισόδημα, νωρίς το καλοκαίρι που ο αγρότης δεν έχει άλλα έσοδα. Και θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι απαραίτητο να είναι κάποιος κατ' επάγγελμα αγρότης για να ασχοληθεί με την εκτροφή μεταξοσκώληκα. Η εκτροφή μπορεί να αποδώσει ένα συμπληρωματικό εισόδημα και για άλλες τάξεις εργαζομένων.

Οπως αναφέραμε η βασική -και μοναδική- προϋπόθεση για όσους θέλουν να ασχοληθούν με τον μεταξοσκώληκα θα πρέπει να δηλώσουν στο υπουργείο Γεωργίας το ενδιαφέρον τους. Και κυρίως να δηλώσουν ότι έχουν χώρο για την εκτροφή και ότι διαθέτουν και μουριές, δηλαδή την απαραίτητη τροφή για τον μεταξοσκώληκα.

Ο μεταξοσκώληκας εκκρίνει από τους δύο μεταξογόνους αδένες του το μετάξι και με συγκεκριμένες κινήσεις του σώματός του πλέκει το κουκούλι.

Οι παραγωγοί - εκτροφείς μπορούν να προμηθευτούν τον σπόρο μεταξοσκώληκα από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο του υπουργείου Γεωργίας. Πρόκειται για σπόρο που είναι ειδικός για τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν την Ελλάδα. Κάθε σφραγισμένο κουτί που παίρνει ο παραγωγός είναι βάρους κουτί 16 γραμμαρίων, από το οποίο θα εκκολαφθούν σχεδόν 20.000 μεταξοσκώληκες.

Κάθε κουτί κοστίζει 125-130 ευρώ και η αγορά του επιδοτείται από την ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι θα βγάλει συγκεκριμένα κιλά κουκούλι. Τα 16 γραμμάρια σπόρου δίνουν 40-60 κιλά κουκούλι, ανάλογα βέβαια με πόσο καλοταϊσμένο είναι το σκουλήκι. Ενώ κάθε κουκούλι δίνει 1.000 με 2.000 μέτρα κλωστή.

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Οι πέντε ηλικίες του μεταξοσκώληκα

Ο νεαρός μεταξοσκώληκας, από τη στιγμή που θα εκκολαφθεί μέχρι τη στιγμή που θα πλέξει το κουκούλι (τη φούσκα), περνά από πέντε διαφορετικά στάδια που ονομάζονται «ηλικίες» και διαχωρίζονται μεταξύ τους από ένα ενδιάμεσο στάδιο που λέγεται «ύπνος». Συνολικά, δηλαδή, ο μεταξοσκώληκας περνά πέντε ηλικίες και 4 ύπνους.

Τρέφεται αποκλειστικά με νωπά φύλλα μουριάς.

Κατά την εκτροφή, που διαρκεί συνολικά περίπου 40 ημέρες, οι μεταξοσκώληκες τοποθετούνται πάνω σε ξύλινα κρεβάτια, τις λεγόμενες κρεβάτες. Κατά την περίοδο της πρώτης ηλικίας ο μεταξοσκώληκας είναι πολύ μικρός και μαύρος. Τρώει συνεχώς μόνο λεπτοκομμένα μορεόφυλλα και κάθε μέρα μεγαλώνει σημαντικά.

Το δέρμα του σώματός του δεν μεγαλώνει ανάλογα με το υπόλοιπο σώμα. Ετσι, έπειτα από περίπου 4 ½ ημέρες το δέρμα του έχει πάρει όλο το δυνατό μέγεθος και δεν μπορεί να μεγαλώσει περισσότερο, ενώ το σώμα του έχει την τάση να μεγαλώνει ακόμα.

Ετσι, σταματάει να τρώει, βγάζει μερικά μεταξονήματα από το στόμα του με τα οποία στερεώνει τα πόδια του πάνω σε ορισμένα σταθερά σημεία και αφού σηκώσει το κεφάλι προς τα επάνω, μένει στη θέση αυτή ακίνητος επί μία?μιάμιση ημέρα περίπου. Το στάδιο αυτό ονομάζεται πρώτος ύπνος.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, μέσα στον οργανισμό του μεταξοσκώληκα γίνονται διάφορες λειτουργίες που έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κάτω από το παλαιό δέρμα ένα καινούργιο, πιο ευρύχωρο. Μόλις ο μεταξοσκώληκας ξυπνήσει, το παλαιό δέρμα του θα σχιστεί και θα αποκολληθεί από το σώμα του.

Με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας ο μεταξοσκώληκας περνά στο στάδιο της δεύτερης ηλικίας που διαρκεί τέσσερις ημέρες και που διαχωρίζεται από την τρίτη ηλικία που διαρκεί 4 ½ ημέρες με τον δεύτερο ύπνο. Ακολουθούν η τέταρτη ηλικία και η πέμπτη ηλικία, καθώς και οι ενδιάμεσοι ύπνοι. Συνολικά, λοιπόν, ο κύκλος των 30 ημερών είναι το ανώτατο χρονικό διάστημα που μπορεί να διαρκέσει μία εκτροφή. Μετά ξεκινά το στάδιο του κλαδώματος.

Οι μεταξοσκώληκες ανεβαίνουν στα κλαδιά πουρναριού που έχουν τοποθετηθεί πάνω στα κρεβάτια για να πλέξουν το κουκούλι τους.

Ο μεταξοσκώληκας εκκρίνει από τους δύο μεταξογόνους αδένες του το μετάξι και με συγκεκριμένες κινήσεις του σώματός του πλέκει το κουκούλι. Το πλέξιμο γίνεται από έξω προς τα μέσα, με αποτέλεσμα ο μεταξοσκώληκας να εγκλωβίζεται μέσα στη φούσκα, ενώ σταδιακά μεταμορφώνεται σε χρυσαλίδα.

Το πλέξιμο του κουκουλιού ολοκληρώνεται σε 12 ημέρες υπό συνθήκες σκότους και απόλυτης ησυχίας. Αμέσως μετά αρχίζει το μάζεμα των κουκουλιών από τα κλαδιά. Το ξεκλάδωμα διαρκεί δύο με τρεις ημέρες.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ Ο ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ
Βήμα βήμα η διαδικασία εκτροφής

Η διαδικασία της εκτροφής του μεταξοσκώληκα είναι η ακόλουθη.

Αρχικά ο σπόρος πρέπει να επωαστεί, ώστε να να «σκάσουν» τα αβγά και να βγουν τα μικρά σκουληκάκια. Η επώαση αυτή γίνεται σε ειδικό μηχάνημα, το εκκολαπτήριο. Στο ίδιο μηχάνημα υπάρχουν ειδικές «θήκες - φωλιές» όπου τοποθετούνται και ταΐζονται με ψιλοκομμένα φύλλα μουριάς οι νεογέννητοι μεταξοσκώληκες για τις δύο πρώτες ηλικίες που έχουν διάρκεια 1 βδομάδα με 10 μέρες.

Αμέσως μετά οι μικρές κάμπιες μεταφέρονται στον κύριο χώρο εκτροφής τους, που θα πρέπει να είναι καλά καθαρισμένος, εξαερισμένος και να τον βλέπει ο ήλιος. Οι κάμπιες τρώνε και πάλι κομμένα φύλλα μουριάς. Είναι η εποχή που θέλουν να φάνε 3 με 4 φορές τη μέρα. Συνολικά οι 20.000 κάμπιες (που θα εκκολαφθούν από 1 κουτί) θα καταναλώσουν 400-500 κιλά φύλλα μουριάς.

Βρισκόμαστε σχεδόν στο μέσο της εκτροφής τους. Η περίοδος της διατροφής διαρκεί 26-30 μέρες. Μάλιστα τις τελευταίες 10 μέρες οι μεταξοσκώληκες θα καταναλώσουν τα 350 από τα 500 κιλά φύλλα μουριάς που θα φάνε συνολικά.

Η κάμπια είναι πλέον μεγάλη και σε μέγεθος ίσο με τον δείκτη του χεριού. Σηκώνει το κεφάλι της και αναζητά ένα κλαδί για να καθίσει και να φτιάξει το κουκούλι.

Αυτή είναι η διαδικασία του κλαδώματος. Μόλις δηλαδή ολοκληρωθεί η φάση διατροφής, οι μεταξοσκώληκες, τοποθετούνται πάνω σε κλαδιά μουριάς. Στη συνέχεια εκκρίνουν για τρεις μέρες από τους αδένες τους μία κλωστή. Με αυτήν πλέκουν το κουκούλι τους στο οποίο θα φυλακιστούν για δεκαπέντε μέρες, για να το τρυπήσουν μετά και να βγουν στον έξω κόσμο μεταμορφωμένοι σε πεταλούδες. Λίγες ώρες αργότερα ζευγαρώνουν και γεννούν τα αβγά τους, ολοκληρώνοντας έτσι τον βιολογικό κύκλο τους.

Πριν προλάβει να «σκάσει» το κουκούλι, οι παραγωγοί μαζεύουν τις «φούσκες» από τα κλαδιά. Αν το κουκούλι τρυπήσει από την πεταλούδα, καταστρέφεται.

Τα κουκούλια πάνε στον φούρνο και ψήνονται επί 2 ώρες στους 180 βαθμούς Κελσίου.

Στη συνέχεια «αερίζονται» για να στεγνώσουν επί 1 βδομάδα και παίρνουν τον δρόμο για το αναπηνιστήριο, όπου θα βγει από το κουκούλι η κλωστή.

Ενα κουτί σπόρου δίνει 3 κιλά περίπου μεταξωτή κλωστή. Κάθε κουκούλι βγάζει σχεδόν 2.000 μέτρα κλωστή. Η κλωστή αυτή, αφού καθαρισθεί από τη μεταξόκολλα, στη συνέχεια υφαίνεται και το ύφασμα πηγαίνει στις οικοτεχνίες όπου θα κεντηθεί και θα ραφτεί.

ΜΕΤΑΞΟΣΚΩΛΗΚΑΣ
«Γεννήθηκε» στην Κίνα και κατέκτησε όλο τον κόσμο

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι την εκτροφή του μεταξοσκώληκα τη συναντάμε για πρώτη φορά στην Κίνα.

Η αυτοκράτωρ Χσι-Λιγκ-Τσι, το 2699 π.Χ., σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση, ύφανε τα πρώτα μεταξωτά υφάσματα στη Νότια Κίνα. Μάλιστα ονομάστηκε «θεά των μορέων και του σηρός» και πρώτη κατασκεύασε και έβαψε μεταξωτά υφάσματα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τα ενδύματα του αυτοκράτορα και των αξιωματούχων της αυλής.

Το μετάξι θεωρούνταν ιερό και απόκρυφο ως προϊόν και η παραγωγή του για πολλούς αιώνες κρατήθηκε μυστική.

Η αξία του είναι μεγάλη και οι αυτοκράτορες της Κίνας εισπράττουν τους φόρους σε μετάξι. Για πολλούς αιώνες τα αυτοκρατορικά δώρα προς τους επισήμους ήταν παραδοσιακά μεταξωτά υφάσματα. Και γύρω στο 280 μ.Χ. το μετάξι πήρε τη θέση του νομίσματος, καθώς στην Κίνα οι μισθοί πληρώνονται σε είδος, σε σιτάρι και μεταξωτά υφάσματα.

Κατά τον 8ο αιώνα π.Χ., και παρά τις αυστηρές απαγορεύσεις, η σηροτροφία διαδόθηκε από την Κίνα στην Ιαπωνία και στη συνέχεια στις Ινδίες και στην Περσία.

Οι αρχαίοι Ελληνες γνώριζαν το μετάξι από την εποχή των Περσικών Πολέμων και αποκαλούσαν τα μεταξωτά «οθόνιον ή οθόνια», «εσθής», «θέρματα σηρικά» (Στράβων, 15, 693), αποκαλούσαν «σηρικοφόρους» όσους φορούσαν μεταξωτά ρούχα και «σηρικοποιούς» έλεγαν τους μεταξουργούς.

Η καλλιέργεια του μεταξιού ξεκίνησε στο Βυζάντιο επί Ιουστινιανού, όταν δύο καλόγεροι, γυρνώντας από μια ιεραποστολική περιοδεία στην Κίνα το 554 μ.Χ., έφεραν μαζί τους κουκούλια μεταξιού κρυμμένα στα ραβδιά τους, καθώς απαγορευόταν η εξαγωγή τους.

Εφη Καραγεώργου