Oι υποψήφιοι Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ αντίστοιχα) που ενδιαφέρονται να υποβάλουν μηχανογραφικό δελτίο για τα ΑΕΙ ή και παράλληλο μηχανογραφικό δελτίο (ΠΜΔ) για τα δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) από χθες Τρίτη 21 Ιουνίου  και μέχρι και την Πέμπτη 30 Ιουνίου απευθύνονται στο Λύκειό τους για να αποκτήσουν προσωπικό κωδικό ασφαλείας (password).

Στις ίδιες ημερομηνίες μπορούν να απευθύνονται στο Λύκειό τους και οι φετινοί τελειόφοιτοι που δεν έχουν υποβάλει αίτηση δήλωση για συμμετοχή στις φετινές Πανελλαδικές Εξετάσεις προκειμένου να δημιουργήσουν κωδικό ασφαλείας για την υποβολή ΠΜΔ για μια θέση σε ΙΕΚ.

Επίσης, κωδικό προσωπικό ασφαλείας για το μηχανογραφικό πρέπει να δημιουργήσουν όσοι απόφοιτοι μετείχαν στις Πανελλαδικές Εξετάσεις των ημερησίων ΓΕΛ και ΕΠΑΛ τα έτη 2020 ή 2021, διεκδικώντας φέτος το 10% των θέσεων εισακτέων, χωρίς νέα εξέταση. Επισημαίνεται ότι οι απόφοιτοι που θα είναι υποψήφιοι για το 10% συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής με τα μόρια που είχαν επιτύχει στην τελευταία τους εξέταση.

Οι διαδικασίες για την υποβολή μηχανογραφικού δελτίου και παράλληλου μηχανογραφικού θα ολοκληρωθούν περί τα μέσα Ιουλίου. Συνήθως οι υποψήφιοι συμπληρώνουν το μηχανογραφικό τους δελτίο μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών, ώστε να γνωρίζουν –έστω κατά προσέγγιση– τις σχολές με βάση τις περυσινές βάσεις εισαγωγής, στις οποίες μπορούν να διεκδικήσουν με αξιώσεις μία θέση. Φέτος, οι βαθμολογίες στα γενικά μαθήματα θα ανακοινωθούν την Τρίτη 28/6 ενώ στα ειδικά μαθήματα θα ανακοινωθούν το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου.

Ως γνωστόν για τους περίπου 100.000 συνολικά υποψήφιους, διατίθενται 68.394 θέσεις στα πανεπιστήμια. Σε αυτές τις θέσεις θα προστεθούν οι περίπου 2.000 στις παραγωγικές σχολές (Στρατού, Αστυνομίας, Πυροσβεστικής, Λιμενικού, Εμπορικού Ναυτικού). Ωστόσο, εκτιμάται ότι λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής θα καλυφθούν περίπου 60.000 θέσεις.

Το μηχανογραφικό

Όπως είναι γνωστό  οι υποψήφιοι μπορούν να υποβάλουν παράλληλα: 

α. Μηχανογραφικό για είσοδο σε ΑΕΙ, βάσει της επίδοσής τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις και β. Μηχανογραφικό για εγγραφή σε δημόσιο ΙΕΚ βάσει του απολυτηρίου του και επιπλέον κριτηρίων σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας των ΙΕΚ.

Στο πλαίσιο αυτά παρουσιάζουμε τις προτιμήσεις - επιλογές των περσινών υποψηφίων (Πανελλήνιες εξετάσεις 2021) και μια καταγραφή των τάσεων που διαμορφώνονται φέτος.

Στον πίνακα που παραθέτουμε στο τέλος του κειμένου μπορεί να δει κανείς τα Τμήματα που κέρδισαν την πρώτη επιλογή των υποψηφίων το 2021. Οι Ιατρικές σχολές (Αθήνα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη), Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης, Ψυχολογίας και Νομικής του ΕΚΠΑ κα.

Αυτό που οφείλουμε να σημειώσουμε κάνοντας μια σύγκριση των επιλογών για παράδειγμα του 2019 με το 2021 είναι ότι το 2021 είχαμε τα πρωτεία των Ιατρικών Σχολών του ΕΚΠΑ και των Ιωαννίνων, τη βελτίωση της θέσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ (δηλαδή δυο τμημάτων δασκάλων και νηπιαγωγών) και του Τμήματος Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας.

Αντίθετα το 2021 υποχώρησαν (σε σχέση πάντα με το 2019) η Νομική Αθήνας, η Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ, το Τμήμα Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΕΚΠΑ και η Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ.

Η οικονομική κρίση, η φτώχεια και η ανεργία γίνονται ο τροχονόμος των επιλογών

Μέσα στο μηχανογραφικό δελτίο οι επιλογές σπουδών φαίνονται ως ατομικές που εκφράζουν τις δυνατότητες, τις προτιμήσεις και τις φιλοδοξίες των ατόμων.

Στην πραγματικότητα, όμως, αυτές οι επιλογές είναι κοινωνικές «υπαγορεύσεις» που αντανακλούν την επίδραση των κοινωνικών δομών και συνθηκών πάνω στα άτομα. Με άλλα λόγια η ατομική βούληση και επιθυμία δεν είναι τόσο «ελεύθερες» και «ατομικές», όσο νομίζουμε, αλλά διαμορφώνονται σύμφωνα με τις επιταγές της συγκεκριμένης κοινωνίας.

Είναι φανερό ότι η οικονομική κρίση και η αγωνία της επαγγελματικής αποκατάστασης μέσα σ' ένα περιβάλλον ολοένα αυξανόμενης ανεργίας πρωτοστατούν στις επιλογές σπουδών των νέων. Όνειρα, επιθυμίες, κλίσεις δίνουν γρήγορα τη θέση τους σε μια ρεαλιστική προσαρμογή, στην οποία ο «μηχανοδηγός» είναι η κατάσταση στην αγορά εργασίας, δηλαδή η επαγγελματική προοπτική των σπουδών.

Παράλληλα, έχει γίνει κατανοητό ότι καμιά πρόβλεψη δεν μπορεί να γίνει για την κατάσταση που θα βρίσκεται η αγορά εργασίας ύστερα από 5 ή 6 χρόνια, όταν οι σημερινοί υποψήφιοι θα αναζητούν εργασία ως πτυχιούχοι. Η «χημεία» αυτών των πεποιθήσεων οδηγεί γρήγορα και σταθερά στη διαμόρφωση στάσεων από τη μεριά των υποψηφίων και βέβαια, η «στροφή» στις επιλογές σχολών λιπαίνεται σε αυτό το έδαφος.

Οι αλλαγές αυτές αντανακλώνται σαφώς και στις επιλογές των υποψηφίων. Παρ' όλο που η συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου γίνεται μετά τη «διαμεσολάβηση» των βαθμολογιών των υποψηφίων που επηρεάζει σαφώς τις επιλογές τους, είναι φανερές οι διαφοροποιήσεις που έγιναν μέσα στην τελευταία δεκαετία.

Κυρίως τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών και της σμπαραλιασμένης «μεσαίας» τάξης αντιμετωπίζουν το φάσμα ενός ρεαλιστικού συμβιβασμού που ακυρώνει το όραμα και τις προσδοκίες για συγκεκριμένες σπουδές. Αναγκάζονται, δηλαδή, να επιλέξουν σχολές με έδρα στον τόπο κατοικίας και όχι σχολές σε άλλες περιοχές με αντικείμενο σπουδών της αρεσκείας τους προκειμένου να αποφύγουν τα δυσβάστακτα έξοδα της φοιτητικής μετανάστευσης. Έξοδα που κυμαίνονται από 25.000 έως 40.000 ευρώ ανάλογα με τα χρόνια σπουδών.

Η «διαμόρφωση» των επιλογών των υποψηφίων

Είναι κατανοητό ότι δεν χρειάζεται να ερμηνευτεί το φαινόμενο της επιλογής των αστυνομικών και στρατιωτικών σχολών (μέσα στην πρώτη εικοσάδα των προτιμήσεων τα τελευταία χρόνια) από τους υποψήφιους. Το 2021 στην πρώτη εικοσάδα των περιζήτητων Τμημάτων πλασαρίστηκαν οι σχολές Αξιωματικών Ελληνικής Αστυνομίας και Αξιωματικών Πυροσβεστικής Ακαδημίας. Και αυτό καθώς οι σχολές αυτές δεν αντιμετωπίζεται ως είσοδος σε τριτοβάθμιες σπουδές αλλά κατευθείαν ως είσοδος σε ένα επάγγελμα που συνοδεύεται από τη σιγουριά της μόνιμης θέσης και του μισθού.

Από την άλλη φέτος σε μια έρευνα που έγινε στο διάστημα 9/5-9/6  με κλειστό ερωτηματολόγιο σε 402 υποψήφιους καταγράφεται μια αύξηση στις επιλογές τμημάτων δασκάλων και νηπιαγωγών αλλά και καθηγητικών σχολών που πιθανόν να είναι προϊόν των εξαγγελιών για νέες προσλήψεις χιλιάδων εκπαιδευτικών λίγες μέρες πριν την συμπλήρωση του μηχανογραφικού, γεγονός που σίγουρα αναπτέρωσε ελπίδες των υποψηφίων που σχετίζονται με την επαγγελματική αποκατάσταση.

Παράλληλα η επιλογή της Ιατρικής στηρίζεται και αυτή σε μια παράδοση για το κύρος και το γόητρο της παραπάνω σχολής που είναι σταθερά και έρχεται από το παρελθόν ακόμη κι αν σήμερα η πρόσβαση των Ιατρών στην αγορά εργασίας είναι προβληματική και τμήμα τους αναγκάζεται να καταφύγει στο εξωτερικό για ειδίκευση και εργασία.