Διατάξη αναφορικά με τα προγράμματα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας περιέχεται στο άρθρο 99 του νόμου 4957/2022 “Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις“.

Σύμφωνα με το άρθρο 99 προβλέπονται η δυνατότητα και η διαδικασία ίδρυσης και λειτουργίας ειδικού προγράμματος σπουδών για τη χορήγηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας.

Προβλέπεται μεταβατική περίοδος για το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας

Σύμφωνα μάλιστα με πρόβλεψη μεταβατικής διάταξης του νόμου 4957/2022 στο άρθρο 456 Μεταβατικές διατάξεις Κεφαλαίου Ι’ 1. Όσοι κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος έχουν λάβει βεβαίωση ή πτυχίο ή πιστοποιητικό που απονέμει παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια, σύμφωνα με το άρθρο 111 του ν. 4547/2018 (Α’ 102) δεν απαιτείται να λάβουν το πιστοποιητικό του άρθρου 99 του παρόντος. 2. Ειδικά προγράμματα σπουδών της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 111 του ν. 4547/2018 που χορηγούν βεβαίωση παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας συνεχίζουν να λειτουργούν έως την 31η. 8.2023, οπότε και καταργούνται. 

Το άρθρο 99 του νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ , ορίζει τα εξής:

Χορήγηση πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας από τα ΑΕΙ προβλέπει διάταξη στο νέο νόμο για τα ΑΕΙ (NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4957 - ΦΕΚ 141/21-7-2021)

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 100, σε κάθε ΑΕΙ μπορεί  με απόφαση της  Συγκλήτου  να ιδρύεται και να λειτουργεί ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου οδηγεί στη χορήγηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας.

Το πρόγραμμα θα είναι κατ’ ελάχιστον διάρκειας δύο (2) ακαδημαϊκών εξαμήνων, περιλαμβάνει μαθήματα και λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο γνωστικό αντικείμενο της παιδαγωγικής και αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον σε εξήντα (60) πιστωτικές μονάδες.

Αναλυτικά το άρθρο 99:

Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας

1. Σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) δύναται με απόφαση της Συγκλήτου να ιδρύεται και να λειτουργεί ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου οδηγεί στη χορήγηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας. Το πρόγραμμα είναι κατ’ ελάχιστον διάρκειας δύο (2) ακαδημαϊκών εξαμήνων, περιλαμβάνει μαθήματα και λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο γνωστικό αντικείμενο της παιδαγωγικής και αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον σε εξήντα (60) πιστωτικές μονάδες.

2. Το ειδικό πρόγραμμα σπουδών παρέχεται από κάθε Α.Ε.Ι. με την επιμέλεια Σχολής ή Τμήματος στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, εάν υφίσταται εντός του Α.Ε.Ι. Σχολή ή Τμήμα που θεραπεύει το εν λόγω επιστημονικό πεδίο. Εάν δεν υπάρχει εντός του Α.Ε.Ι. Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, το Α.Ε.Ι. δύναται να ιδρύσει διιδρυματικό πρόγραμμα σπουδών της παρ. 1 σε συνεργασία με άλλο Α.Ε.Ι., στο οποίο λειτουργεί Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, κατόπιν σύνταξης πρωτοκόλλου συνεργασίας που εγκρίνεται από τις Συγκλήτους των συνεργαζόμενων Α.Ε.Ι. Σε κάθε Α.Ε.Ι. λειτουργεί αποκλειστικά ένα (1) πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας. Εάν στο Α.Ε.Ι. υπάρχουν περισσότερα του ενός Τμήματα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, αυτά δύνανται να συνεργάζονται για την οργάνωση και παροχή του ειδικού προγράμματος της παρ. 1.

Το διατμηματικό πρόγραμμα ιδρύεται με απόφαση  της Συγκλήτου του Α.Ε.Ι. κατόπιν εισήγησης των Συνελεύσεων των Τμημάτων και σύνταξης ειδικού πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ των συνεργαζόμενων Τμημάτων.

3. Στο πρόγραμμα σπουδών του παρόντος δύνανται να γίνουν δεκτοί:

β) πτυχιούχοι προγραμμάτων σπουδών πρώτου κύκλου Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή αλλοδαπής, που έχουν τα ειδικά τυπικά προσόντα διορισμού στην πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή το δικαίωμα άσκησης της ειδικότητας εκπαιδευτικού μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, οποιασδήποτε ειδικότητας εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης.

4. Με την απόφαση ίδρυσης της παρ. 1 καθορίζονται τα ακόλουθα στοιχεία:

α) ο τίτλος, το γνωστικό αντικείμενο και ο σκοπός του προγράμματος,

β) το πρόγραμμα σπουδών, τα μαθησιακά αποτελέσματα, τα μαθήματα, οι κάθε είδους εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης  και της δυνατότητας εκπόνησης διπλωματικής εργασίας, με κατανομή των πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχούν ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα, και η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών στα δύο (2) ακαδημαϊκά εξάμηνα, καθώς και οι μέθοδοι αξιολόγησης ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα,

γ) οι κατηγορίες των φοιτητών και των πτυχιούχων που γίνονται δεκτοί ανά περίπτωση,

δ) τα γενικά κριτήρια εισδοχής και η διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων εισδοχής στο πρόγραμμα σπουδών, ιδίως αν ο αριθμός των θέσεων φοίτησης του προγράμματος υπολείπεται του αριθμού των αιτήσεων υποψηφίων, τα τυχόν πρόσθετα κριτήρια που αξιολογούνται, όπως η επίδοση του υποψηφίου στα μαθήματα που έχει ολοκληρώσει ή ο συνολικός βαθμός πτυχίου, το ενδιαφέρον του υποψηφίου για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού, όπως τεκμαίρεται από το σύνολο των προσόντων και δραστηριοτήτων που υποβάλλει με την αίτησή του ή την επίδοσή του σε δομημένη συνέντευξη, όπως ειδικότερα ορίζει η απόφαση της Επιτροπής,

ε) ο ανώτατος αριθμός εισακτέων ανά ακαδημαϊκό έτος και η ποσόστωση ανά κατηγορία εισακτέων σύμφωνα με την παρ. 3, η οποία εξασφαλίζει την πρόσβαση των φοιτητών του Α.Ε.Ι. στο πρόγραμμα, εάν το Α.Ε.Ι. παρέχει προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου, η επιτυχής ολοκλήρωση των οποίων οδηγεί στην απόκτηση τίτλων σπουδών, που παρέχουν το δικαίωμα άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτωνοποιασδήποτε ειδικότητας εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης,

στ) ο τίτλος σπουδών που απονέμεται, ισοδυναμεί με την απόκτηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας. Ο τίτλος που απονέμεται ενσωματώνεται στον βασικό τίτλο σπουδών για τους φοιτητές του Α.Ε.Ι. ή παρέχεται ως διακριτός τίτλος σπουδών για τους λοιπούς αποφοίτους του προγράμματος,

ζ) η δυνατότητα οργάνωσης του θεωρητικού μέρους του προγράμματος σπουδών με τη χρήση μεθόδων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης,

η) κάθε είδους ζητήματα σχετικά με την οργάνωση, διοίκηση και διαχείριση του προγράμματος.

5. α) Η έναρξη λειτουργίας του προγράμματος σπουδών πραγματοποιείται κατόπιν προηγούμενης πιστοποίησης του προγράμματος από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) και σύμφωνης γνώμης του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.).

β) Για την πιστοποίηση των προγραμμάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, η ΕΘ.Α.Α.Ε., σε συνεργασία με το Ι.Ε.Π. καταρτίζει και εκδίδει ειδικό πρότυπο αξιολόγησης και πιστοποίησης, που περιλαμβάνει κριτήρια που αφορούν ιδίως στα εξής: 

βα) την ποιότητα και αποτελεσματικότητα του προγράμματος,

ββ) την καταλληλότητα και τη συνάφεια των μαθημάτων και των μαθησιακών αποτελεσμάτων του προγράμματος με τις ανάγκες διδασκαλίας των προγραμμάτων σπουδών της εκπαίδευσης,

βγ) τα ειδικά επιστημονικά προσόντα των διδασκόντων του προγράμματος και τη συνάφειά τους με τα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος,

βδ) τις εκπαιδευτικές και εργαστηριακές υποδομές του προγράμματος,

βε) την καταλληλότητα των συγγραμμάτων.

γ) Στις επιτροπές εξωτερικής αξιολόγησης και πιστοποίησης των προγραμμάτων που συγκροτεί η ΕΘ.Α.Α.Ε. για τον σκοπό αυτό, συμμετέχει και εκπρόσωπος του Ι.Ε.Π.

δ) Τα προγράμματα παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας αξιολογούνται ετησίως στο πλαίσιο των Εσωτερικών Συστημάτων Διασφάλισης της Ποιότητας κάθε Α.Ε.Ι. και πιστοποιούνται από την ΕΘ.Α.Α.Ε., σε συνεργασία με το Ι.Ε.Π. κάθε πέντε (5) έτη από την έναρξη λειτουργίας τους.

6. Ως όργανα διοίκησης του προγράμματος σπουδών ορίζονται:

α) η Επιτροπή του Προγράμματος, που αποτελείται από μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) με γνωστικό αντικείμενο ίδιο ή συναφές με την παιδαγωγική και διδακτική των Τμημάτων ή Σχολών του Α.Ε.Ι. ή του συνεργαζόμενου Α.Ε.Ι., που έχουν την επιμέλεια οργάνωσης του προγράμματος.

Ο αριθμός των μελών της Επιτροπής και η εκπροσώπηση κάθε Τμήματος ή Σχολής, σε περίπτωση συνεργασίας με άλλα Τμήματα ή Σχολές του ίδιου ή άλλου Α.Ε.Ι., καθορίζονται στην απόφαση ίδρυσης του προγράμματος. Η Επιτροπή έχει διετή θητεία και συγκροτείται με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Ε.Ι., κατόπιν εισήγησης της Συνέλευσης του Τμήματος ή των συνεργαζόμενων Τμημάτων, σε περίπτωση συνδιοργάνωσης,

β) ο Διευθυντής του Προγράμματος, που αναδεικνύεται ένα μέλος από την Επιτροπή του Προγράμματος, κατά την πρώτη συνεδρίασή της, με θητεία παράλληλη με αυτή της Επιτροπής.

7. Η Επιτροπή του Προγράμματος δύναται να αναγνωρίσει μαθήματα και τις αντίστοιχες πιστωτικές μονάδες που έχει παρακολουθήσει επιτυχώς φοιτητής του προγράμματος κατά τη διάρκεια προγραμμάτων σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου, εφόσον αντιστοιχούν στο περιεχόμενο και τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθημάτων του προγράμματος.

8. Το κόστος οργάνωσης και λειτουργίας του προγράμματος σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας δύναται να χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του Εταιρικού Συμφώνου για το πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) ή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Η οικονομική διαχείριση της χρηματοδότησης ανά Α.Ε.Ι. πραγματοποιείται σε διακριτό έργο/πρόγραμμα μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του Α.Ε.Ι., με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Διευθυντή του Προγράμματος.

9. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων καθορίζονται ειδικότερα ζητήματα σχετικά την ίδρυση, οργάνωση, λειτουργία και τους ωφελούμενους του ειδικού προγράμματος σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας που χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η Απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας από το πτυχίο

Είναι φανερό ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, πατώντας πάνω σε προηγούμενους νόμους και εκμεταλλευόμενη τους όρους του Ταμείου Ανάκαμψης, επιχειρεί την απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας από τις καθηγητικές σχολές, κοντολογίς την πλήρη απόσπαση της  παιδαγωγικής - διδακτικής επάρκειας από το πτυχίο, προσθέτοντας νέα εμπόδια μεταξύ πτυχίου και επαγγέλματος!

Να ξεκαθαρίσουμε δυο πράγματα:

Πρώτον ότι στις «καθηγητικές σχολές» εδώ και κάποια χρόνια τα παιδαγωγικά μαθήματα άρχισαν σταδιακά να γίνονται προαιρετικά και στη συνέχεια να αφαιρούνται από τα προγράμματα σπουδών. Ηταν το πρώτο βήμα για το πέταγμα της παιδαγωγικής επάρκειας εκτός πτυχίου και για τη θέσπιση στη συνέχεια νόμων που έδωσαν τη δυνατότητα στα ΑΕΙ να φτιάχνουν ξεχωριστά προγράμματα παιδαγωγικής επάρκειας και να τα παρέχουν κάποιες περιπτώσεις με δίδακτρα.

Ανάλογη επιχείρηση έγινε και το 2016 (με αφορμή τα πορίσματα του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία όπου προβλεπόταν «η καθιέρωση του πιστοποιητικού διδακτικής επάρκειας στα πανεπιστήμια που θα μπορούν να λαμβάνουν όσοι επιθυμούν να εργαστούν ως εκπαιδευτικοί, αφού ολοκληρώσουν το πτυχίο τους», και το 2018 (επί υπουργίας κ. Κ. Γαβρόγλου).

Δεύτερον είναι ψέμα ότι οι παιδαγωγικές γνώσεις για το επιστημονικό αντικείμενο διδασκαλίας που πράγματι απαιτούνται δεν μπορούν οι φοιτητές να τις αποκτούν από την αρχή μέσα στο πτυχίο τους. Ότι δεν μπορεί να εξασφαλίζεται ταυτόχρονα με την ειδικότητα διδασκαλίας και η παιδαγωγική τους επάρκεια, όχι σαν συμπληρωματικό προσόν, αλλά ως βασικό επιστημονικό υπόβαθρο ενός εκπαιδευτικού.

Είναι φανερό ότι ένας από τους βασικούς στόχους της όλης επιχείρησης  είναι να δημιουργηθεί μια ακόμη κερδοφόρα αγορά τίτλων και πιστοποιητικών επάρκειας, να μπει σε δεύτερη μοίρα το πτυχίο (επιχείρηση που τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα με το «προσοντολόγιο» βρίσκεται σε εξέλιξη) και κυρίως να «ξεφορτωθεί» το κράτος και η κυβέρνηση την πίεση δεκάδων χιλιάδων πτυχιούχων που εύλογα αναζητούν επαγγελματική διέξοδο (μια θέση στην εκπαίδευση).

Με την απόσπαση της παιδαγωγικής – διδακτικής επάρκειας από το πτυχίο, μεταφέρεται η ευθύνη της ανεργίας στους πτυχιούχους (καθώς δεν θα μπορούν να αποκτήσουν όλοι το πτυχίο παιδαγωγικής επάρκειας είτε λόγω οικονομικής δυσπραγίας είτε γιατί δεν θα χωράνε), νομιμοποιείται το τέλος της σχέσης τους με τη δυνατότητα διορισμού στη σχολική εκπαίδευση και παράλληλα με μια κίνηση μειώνεται η πίεση για πρόσληψη.

Πηγή: alfavita.gr