Οδηγίες διδασκαλίας μαθημάτων Γυμνασίου, για το νέο σχολικό έτος 2022-23, εξέδωσε το υπουργείο Παιδείας.
Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία
Νέες οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας των Ημερησίων και των Εσπερινών Γυμνασίων για το σχολικό έτος 2022-2023 εξέδωσε το Υπουργείο Παιδείας μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής
Ανάμεσα σε αυτές τονίζεται ότι ο σχεδιασμός της διδασκαλίας δε χρειάζεται να ακολουθεί τη γραμμική διάταξη του σχολικού εγχειριδίου, αλλά είναι στη διακριτική ευχέρεια των εκπαιδευτικών, σε συνεργασία μεταξύ τους, να κάνουν επιλογές ως προς τη θεματική των διδακτικών ενοτήτων με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών και των μαθητριών. Ως εκ τούτου, από το σχολικό εγχειρίδιο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν από τις διδακτικές ενότητες τα θέματα που θα προσπελάσουν, με όποια σειρά κρίνουν σκόπιμη, αυτοτελώς ή και σε συνδυασμό
Παρουσίαση του μαθήματος
Το μάθημα «Γλωσσική διδασκαλία» ως κλάδος του διδακτικού αντικειμένου «Νεοελληνική Γλώσσα και Γραμματεία» διδάσκεται τρεις (3) ώρες στην Α΄ τάξη των Ημερήσιων και Εσπερινών Γυμνασίων, δύο (2) ώρες την εβδομάδα στις Β΄ και Γ΄ τάξεις των Hμερήσιων Γυμνασίων, τρεις (3) ώρες την εβδομάδα στη Β΄ τάξη των Eσπερινών Γυμνασίων και δύο (2) ώρες την εβδομάδα στην Γ΄ τάξη των Eσπερινών Γυμνασίων. Στο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων να διατίθεται συνεχόμενο διδακτικό δίωρο για το μάθημα, προκειμένου κατά τη διδασκαλία να αναπτύσσονται δραστηριότητες κατανόησης και παραγωγής λόγου σε όσο το δυνατόν αυθεντικές περιστάσεις επικοινωνίας και να αξιοποιούνται διδακτικές πρακτικές ομαδοσυνεργατικού τύπου.
Στοχοθεσία και μεθοδολογία μαθήματος
Με βάση τις σύγχρονες γλωσσοπαιδαγωγικές απόψεις το μάθημα της ΝΕΓ πρέπει να αντιμετωπίζεται κυρίως ως στοχοκεντρικό (βλ. τα ισχύοντα ΔΕΠΠΣ – ΑΠΣ http://ebooks.edu.gr/info/cps/3deppsaps_GlossasGimnasiou.pdf, αλλά και τα Προγράμματα Σπουδών /συμπληρωματικά προς τα ισχύοντα http://ebooks.edu.gr/new/ps.php). Οι εκπαιδευτικοί, δηλαδή, χρειάζεται να αντιλαμβάνονται τη διδασκαλία του μαθήματος όχι ως άθροισμα ενοτήτων, αλλά ως ένα σύνολο στόχων για την ενίσχυση της γλωσσικής και επικοινωνιακής ικανότητας των μαθητών/τριών, μέσω της ανάπτυξης και των τεσσάρων γλωσσικών μακροδεξιοτήτων (ανάγνωση και κατανόηση προφορικού και γραπτού λόγου) καθώς και την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης. Στο γενικό αυτό πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να καλλιεργήσουν στους μαθητές και στις μαθήτριες και ειδικότερες δεξιότητες, όπως την αναγνώριση του κειμενικού είδους [σύμφωνα με τη διάκριση της σχολικής γραμματικής (σελ. 174-178) και όπως ορίζονται στα Προγράμματα Σπουδών / συμπληρωματικά προς τα ισχύοντα] , την αναγνώριση των επικοινωνιακών συνθηκών των κειμένων (πομπός, μήνυμα, δέκτης κ.ά.), την κατάκτηση της δομής της ελληνικής γλώσσας, αλλά και τη λειτουργία των γραμματικοσυντακτικών δομών στα κείμενα, κ.ά., μέσω της επεξεργασίας ποικίλων και διαφορετικών κειμένων προερχόμενων όχι μόνο από το διδακτικό εγχειρίδιο, αλλά και από έγκριτες πηγές, έντυπες ή ψηφιακές, όπως ορίζονται στα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ Νεοελληνικής Γλώσσας (ΦΕΚ/303, τ. β΄/13-03-2003, σελ. 3778-3794), αλλά και στα Προγράμματα Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα [συμπληρωματικά προς τα ισχύοντα (ΦΕΚ Β’ 2334 / 03-10-2011, http://ebooks.edu.gr/new/ps.php)]
Θεματικές ενότητες-διδακτικές ενότητες
Τα σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία του μαθήματος της Νεοελληνικής γλώσσας είναι οργανωμένα σε διδακτικές ενότητες. Σε κάθε διδακτική ενότητα αναπτύσσεται ένα θέμα που υποστηρίζουν κατ’ εξοχήν τα εισαγωγικά κείμενα. Ανά ενότητα προτείνεται να διατίθεται όσο το δυνατόν περισσότερος διδακτικός χρόνος, ώστε οι μαθητές/τριες να εμβαθύνουν στην κατανόηση των κειμένων, να συνειδητοποιούν γλωσσικές λειτουργίες, να εμπλέκονται σε δραστηριότητες κατανόησης και παραγωγής λόγου και να παράγουν δικά τους κείμενα με τα οποία αναστοχαστικά θα αξιολογούν την εξέλιξή τους στην κατάκτηση και αφομοίωση πρακτικών γλωσσικής επικοινωνίας. Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα ο σχεδιασμός της διδασκαλίας δε χρειάζεται να ακολουθεί τη γραμμική διάταξη του σχολικού εγχειριδίου, αλλά είναι στη διακριτική ευχέρεια των εκπαιδευτικών, σε συνεργασία μεταξύ τους, να κάνουν επιλογές ως προς τη θεματική των διδακτικών ενοτήτων με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών και των μαθητριών. Ως εκ τούτου, από το σχολικό εγχειρίδιο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν από τις διδακτικές ενότητες τα θέματα που θα προσπελάσουν, με όποια σειρά κρίνουν σκόπιμη, αυτοτελώς ή και σε συνδυασμό (βλ. περαιτέρω ενδεικτική αναδιάταξη ύλης ανά τάξη). Ο αριθμός των ελάχιστων διδακτικών ενοτήτων που πρέπει να διδαχθούν κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς προσδιορίζεται στις «Οδηγίες ανά τάξη» που ακολουθούν. Σε κάθε περίπτωση αυτές οι διδακτικές ενότητες θα πρέπει να είναι κοινές για όλα τα τμήματα της ίδιας τάξης, ενώ σε καθεμιά από αυτές θα διαμορφώνεται ένα συνεχές από την κατανόηση μέχρι την παραγωγή λόγου και τον αναστοχασμό-αξιολόγηση. Εξυπακούεται ότι η στοχοθεσία μπορεί να συμπληρωθεί, να εμπλουτιστεί ή να διαφοροποιηθεί ανάλογα με την επιλογή των κειμένων και τη διδακτική μεθόδευση που θα κάνουν οι εκπαιδευτικοί.
Αρχαία Ελληνικά
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 1. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Μπεζαντάκος Ν., Παπαθωμάς Α., Λουτριανάκη Ε., Χαραλαμπάκος Β., Α΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή. 2. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Παπαθωμάς Α., Γαλάνη-Δράκου M., Καμπουρέλλη Β., Λουτριανάκη Ε., Β΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή. 3. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Μπεζαντάκος Ν., Αστυρακάκη Ε., Γαλάνη-Δράκου M., Χαραλαμπάκος Β., Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή. 4. «Αρριανού Αλεξάνδρου Ανάβαση», Μπούρας Ν., Ναστούλης Κ., Σακελλαρίου Ν., Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο μαθητή.
Σημαντικές Επισημάνσεις
Με τον ενδεικτικό προγραμματισμό που ακολουθεί, επιδιώκεται οι μαθητές και μαθήτριες: • να αναγνωρίζουν τους κύριους όρους της πρότασης: τα ρήματα, το υποκείμενο και το αντικείμενο των ρημάτων. • να αναγνωρίζουν τις μετοχικές και απαρεμφατικές φράσεις. • να αναγνωρίζουν τους ομοιόπτωτους και ετερόπτωτους προσδιορισμούς. • να αναζητούν σε ένα κείμενο δείκτες κάποιων βασικών σχέσεων: του χρόνου, της αιτίας, του τρόπου, του τόπου. • να ενισχυθούν, βαθμιαία, στη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οργανώνεται το κείμενο. • να προσεγγίζουν τα γλωσσικά φαινόμενα (π.χ. τα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα) όχι αποκομμένα αλλά σε σχέση με τη λειτουργία τους στα κείμενα. • να αναζητούν τις βασικές δομές της αρχαίας γλώσσας, εστιάζοντας σε όσες διαφέρουν από τη σύγχρονη. • να δημιουργούν, με τη βοήθεια κατάλληλων ερωτήσεων, το διάγραμμα του κειμένου. • να χρησιμοποιούν τα βιβλία αναφοράς (γραμματική, συντακτικό και λεξικό της αρχαίας ελληνικής) τόσο κατά την εξάσκησή τους όσο και κατά την αξιολόγησή τους. Τέλος, τονίζεται ότι δεν επιμένουμε στην παραγωγή γραμματικών τύπων αλλά στην αναγνώρισή τους, με τη χρήση ποικιλίας ασκήσεων (π.χ. κλειστού τύπου, όπως πολλαπλών επιλογών, αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών κ.ά.). Στη Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου προτείνεται να αφιερωθούν τρεις (3) ώρες για αναπλήρωση πιθανών βασικών μαθησιακών κενών κατά την έναρξη του σχολικού έτους.
Ιστορία
H διδασκαλία των διδακτικών ενοτήτων προτείνεται να γίνει με δύο τρόπους: α) «αναλυτική με έμφαση στα ακόλουθα σημεία» και β) «συνοπτική παρουσίαση». Στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για επισήμανση των στοιχείων κάθε διδασκόμενης ενότητας στα οποία ο/η εκπαιδευτικός καλείται να επιμείνει και τα οποία οι μαθητές και οι μαθήτριες οφείλουν να εμπεδώσουν γιατί αυτά θα αποτελέσουν την εξεταστέα ύλη. Είναι τα σημεία εκείνα που κρίνονται απαραίτητα για την ιστορική κατανόηση της συγκεκριμένης ενότητας, αλλά και αποτελούν προϋπόθεση για την κατανόηση των επομένων. Στη δεύτερη περίπτωση, η οποία αφορά ενότητες ή σημεία ενοτήτων που δεν θα συμπεριληφθούν στην εξεταστέα ύλη, ο/η εκπαιδευτικός κατά την κρίση του παρουσιάζει με διαγράμματα ή υποστηρικτικό υλικό την ύλη, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να καλύπτουν τα ενδεχόμενα κενά της ιστορικής συνέχειας. Πρόκειται κυρίως για ενότητες με παράθεση γεγονότων, που εμπεριέχουν λεπτομέρειες, αλλά και γεγονότων που οι μαθητές και οι μαθήτριες διδάχθηκαν αναλυτικά σε άλλες τάξεις ή και σε άλλα μαθήματα. Τις διδακτικές ενότητες συνοδεύει η ένδειξη «Υποστηρικτικό υλικό» και «Προτεινόμενη/-ες δραστηριότητα/-ες». Πρόκειται για υλικό δραστηριοτήτων που διευκολύνουν την ενεργητική μάθηση και τη συμμετοχή των μαθητών και των μαθητριών στη διδακτική διαδικασία. Αξιοποίηση αυτού του υλικού γίνεται κατά την κρίση του/της εκπαιδευτικού, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες της τάξης του/της. Είναι προφανές ότι ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αξιοποιήσει δικό του/της υποστηρικτικό υλικό και να προτείνει δικές του/της δραστηριότητες. Για τη διδασκαλία του μαθήματος στην Α΄ Γυμνασίου αξιοποιείται το σχολικό βιβλίο: Θ. Κατσουλάκου, Γ. Κοκκορού-Αλευρά, Β. Σκουλάτου, Αρχαία Ιστορία, Α΄ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ “ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ”
πηγή:alfavita