Του Στράτου Στρατηγάκη

naftemporiki.gr 

Είδαμε σε προηγούμενα άρθρα μας τις απογοητευτικές επιδόσεις των μαθητών της ΣΤ Δημοτικού και της Γ Γυμνασίου στον πιλοτικό διαγωνισμό της ελληνικής PISA, όπως καθιερώθηκε να λέγεται, που δεν έγινε στους μαθητές όλων των σχολείων, αλλά σε επιλεγμένα σχολεία. Δυστυχώς το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) δεν δημοσίευσε αναλυτικά τα αποτελέσματα, αλλά και από αυτά που δημοσιεύτηκαν φάνηκε η μεγάλη αποτυχία των μαθητών, κυρίως στα μαθηματικά. Όσο και αν φάνηκε μειωμένη η αποτυχία με τις μερικώς σωστές απαντήσεις η αποτυχία είναι πολύ μεγάλη.

Είδαμε επίσης τα αποτελέσματα των προαγωγικών εξετάσεων με την τράπεζα των θεμάτων στην Α και Β Λυκείου, κυρίως στη Φυσική, τα Μαθηματικά και τη Χημεία. Σ’ αυτή την περίπτωση είχαμε στοιχεία για όλους τους μαθητές, όλων των σχολείων της Ελλάδας, που επίσης ήταν αποκαρδιωτικά. Οι μισοί μαθητές της Α και Β Λυκείου έγραψαν κάτω από τη βάση σ’ αυτά τα μαθήματα, με τα μισά θέματα από την τράπεζα θεμάτων από όπου επιλέγονται τα ευκολότερα από τρία θέματα και τα άλλα μισά να τα βάζουν οι διδάσκοντες. Διορθώνουν οι διδάσκοντες τα γραπτά. Δεν πρόκειται δηλαδή για εξετάσεις ιδιαίτερα δύσκολες˙ δεν είναι σαν τις Πανελλαδικές.

Σήμερα θα δούμε τις επιδόσεις των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων που αφορά, φυσικά, τους μαθητές της Γ Λυκείου όλης της Ελλάδας. Η διαφορά σ’ αυτές τις εξετάσεις είναι ότι δεν είναι εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων, αλλά ένας διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων. Αυτό σημαίνει ότι το ζητούμενο είναι η κατάταξη των μαθητών στη βαθμολογική κλίμακα, ώστε να ξεχωρίσουν οι άριστοι από τους πολύ καλούς, τους καλούς και τους μέτριους. Τα θέματα επιλέγονται, λοιπόν, με αυτό το κριτήριο και όχι με το κριτήριο να διαπιστώσουμε τις γνώσεις των υποψηφίων. Έτσι το 4ο θέμα είναι παραδοσιακά το δυσκολότερο, ώστε ένας μικρός αριθμός υποψηφίων να μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτό. Μία άλλη διαφορά είναι ότι οι υποψήφιοι επιλέγουν την ομάδα προσανατολισμού με τα αντίστοιχα μαθήματα στα οποία θα διαγωνιστούν. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι στα Αρχαία Ελληνικά θα διαγωνιστούν οι υποψήφιοι που επέλεξαν την εξέτασή τους σ’ αυτό το μάθημα˙ αντίστοιχα και για τα άλλα μαθήματα. Δεν έχουμε, δηλαδή, εικόνα των γνώσεων στα Αρχαία Ελληνικά όλων των αποφοίτων Λυκείου, αλλά μόνο όσων επέλεξαν να διαγωνιστούν στις Πανελλαδικές του Γενικού Λυκείου και από αυτούς όσων επέλεξαν τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Μόνο αυτοί  διαγωνίστηκαν σ’ αυτό το μάθημα. Το ίδιο συμβαίνει με τα Μαθηματικά, τη Φυσική και τα υπόλοιπα μαθήματα. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αν όλοι εξετάζονταν στα Αρχαία Ελληνικά θα είχαμε πολύ χειρότερες επιδόσεις, όπως και στα υπόλοιπα μαθήματα θα είχαμε χειρότερες επιδόσεις, αν όλοι οι μαθητές της Γ Λυκείου εξετάζονταν στα μαθήματα, όπως εξετάζονται στις προαγωγικές εξετάσεις της Α και Β Λυκείου.

Τί γίνεται στις Πανελλαδικές; Όποιος υποψήφιος της ομάδας προσανατολισμού Οικονομίας και Πληροφορικής γράψει 9 στα Μαθηματικά θεωρείται μεγάλη επιτυχία, αφού με καλή βαθμολογία στα υπόλοιπα μαθήματα μπορεί να εισαχθεί στις πιο περιζήτητες σχολές του Πεδίου του. Λογικό είναι, αφού το 73,56% των υποψηφίων έγραψε βαθμό μικρότερο του 10 και το 46,72% έγραψε κάτω από 5. Οι επιδόσεις των υποψηφίων είναι τόσο χαμηλές σ’ αυτό το μάθημα που άρχισαν να λένε κάποιοι ότι οι υποψήφιοι του Πεδίου πρέπει να εξετάζονται σε λιγότερο απαιτητική ύλη, με το επιχείρημα ότι στις Οικονομικές Σχολές δεν χρειάζονται τόσα Μαθηματικά. Υπάρχουν, όμως, σ’ αυτό το Πεδίο και οι σχολές πληροφορικής που απαιτείται οι υποψήφιοι να έχουν πολύ καλό υπόβαθρο στα Μαθηματικά για να γίνουν προγραμματιστές. Η πιο τρανταχτή αποτυχία των υποψηφίων των Πανελλαδικών είναι σ’ αυτό το μάθημα, στο οποίο ο μέσος όρος των υποψηφίων ήταν μόλις 6,81. Πρόκειται για το μοναδικό μάθημα που ο μέσος όρος όλων των υποψηφίων όλης της Ελλάδας είναι κάτω από το 10. Γι’ αυτό ο βαθμός 9 θεωρείται μεγάλη επιτυχία, όπως γράψαμε παραπάνω.  Δεν υπάρχει η ίδια εικόνα με τα Μαθηματικά στις θετικές σπουδές, παρόλο που η ύλη και τα θέματα είναι ίδια με τα Οικονομικά. Εδώ ο μέσος όρος είναι 11,75 και κάτω από 10 έγραψε μόνο το 34,99% των υποψηφίων, όπως μπορείτε να δείτε στον πίνακα. Υπάρχει, λοιπόν, σαφής διαφορά στο επίπεδο των υποψηφίων που επιλέγουν το 2ο Πεδίο από αυτούς που επιλέγουν το 4ο Πεδίο.

Το επόμενο μάθημα με το χαμηλότερο μέσο όρο των υποψηφίων είναι η Φυσική. Και εδώ έχουμε κοινά θέματα για τους υποψηφίους του 2ου και του 3ου Πεδίου. Οι μέσοι όροι ήταν 10,91 και 10,3 αντίστοιχα. Στη Χημεία οι μέσοι όροι ήταν 11,43 και 11,64. Νομίζω ότι οι χαμηλότερες επιδόσεις των υποψηφίων του 3ου Πεδίου στη Φυσική οφείλονται στην ελλιπή γνώση Μαθηματικών που έχουν οι υποψήφιοι του 3ου Πεδίου σε σχέση με τους υποψηφίους του 2ου Πεδίου. Είναι, βλέπετε, απαραίτητα τα Μαθηματικά στη Φυσική. Γι’ αυτό και τα ποσοστά κάτω από τη βάση ήταν 45,04% και 49,84%, παρότι στο 3ο Πεδίο διαγωνίζονται πολύ καλοί υποψήφιοι.

Τα Αρχαία Ελληνικά δυσκολεύουν πολύ τους υποψηφίους, με το μέσο όρο του 2022 να είναι 10,93 και τον αριθμό των αριστούχων (πάνω από 18) να περιορίζεται μόλις στο 2,27%. Λογικό είναι αφού για να γράψει καλά ένας υποψήφιος στα Αρχαία πρέπει να έχει καλή υποδομή στη γραμματική και το συντακτικό από προηγούμενες τάξεις. Η Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία είναι το μάθημα που έχει τους λιγότερους υποψηφίους με βαθμό κάτω από βάση και τους λιγότερους αριστούχους, όπως μπορείτε να δείτε στους πίνακες. Οι υποψήφιοι συνωστίζονται μεταξύ του 10 και του 18.

Η αλλαγή από Κοινωνιολογία σε Λατινικά μείωσε τον αριθμό των αριστούχων στο μάθημα από 27,55% σε 17,96%, χωρίς να αυξηθεί ιδιαίτερα ο αριθμός των υποψηφίων που έγραψαν κάτω από τη βάση.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι τα μαθήματα που δυσκολεύουν περισσότερο τους υποψηφίους είναι αυτά που απαιτούν γνώσεις από προηγούμενες τάξεις, που κάποιοι υποψήφιοι δεν τις έχουν και αποτυγχάνουν. Γι’ αυτό είναι λάθος η νοοτροπία που έχουν κάποιοι υποψήφιοι θα πάω χαλαρά μέχρι τη Γ Λυκείου και εκεί θα τα δώσω όλα. Όταν φθάσουν στη Γ Λυκείου διαπιστώνουν ότι δεν ξέρουν από να αρχίσουν και που να τελειώσουν με τα μαθήματα. Η επιτυχία στις Πανελλαδικές Εξετάσεις απαιτεί δουλειά αρκετών ετών και όχι μόνο της τελευταίας. Δύσκολο να πείσεις τα παιδιά, αλλά τα καταφέρνουν μόνο όσοι το καταλάβουν από νωρίς.

Το συμπέρασμα από τις επιδόσεις των υποψηφίων των Πανελλαδικών Εξετάσεων, από την ελληνική PISA και από τις προαγωγικές εξετάσεις με την τράπεζα των θεμάτων είναι ότι η Εκπαίδευσή μας πάσχει σε όλες τις βαθμίδες και το κακό ξεκινάει από πολύ νωρίς, από το Δημοτικό, και όσο μεγαλώνουν τα παιδιά τόσο μεγαλώνει και η αποτυχία. Το να πούμε ότι η προσπάθεια πρέπει να ξεκινήσει από το Δημοτικό και σταδιακά να προχωρήσει στις μεγαλύτερες τάξεις είναι αυτονόητο, το γνωρίζουν όλοι, αλλά δεν γίνεται στην Ελλάδα.