Καταιγιστικά είναι τα περιστατικά bullying σε σχολεία, που έρχονται στο φως της δημοσιότητας δημιουργώντας αισθήματα φόβου αλλά και πολλά ερωτήματα για το πώς θα ελεγχθεί και πώς θα μειωθεί η αύξηση της παραβατικότητας των ανηλίκων. 

Tα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι φορείς και οι οργανώσεις δείχνουν μια ανησυχητική αύξηση της ενδοσχολικής βίας, ενώ από τις έρευνες που διεξήχθησαν προέκυψε πως το σχολείο αποτελεί τον κυρίαρχο χώρο εκφοβισμού.  

Ενδεικτικό της κατάστασης, είναι το γεγονός πως το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταγράφηκε αύξηση 149,02% στις κλήσεις και τα μηνύματα από παιδιά που ζητούσαν στήριξη σε θέματα εκφοβισμού. Ο πρόεδρος του Οργανισμού έχει δηλώσει ότι «ένα παιδί κάθε δύο ημέρες δηλώνει αυτοκτονικό ιδεασμό για λόγους που μπορεί να σχετίζονται με την κακοποίηση ή το bullying που δέχεται».

Αναλυτικότερα, τα στοιχεία για το 2022 δείχνουν ότι καταγράφηκε αύξηση 174% στον αριθμό των μαθητών και μαθητριών, εκπαιδευτικών, γονέων και κηδεμόνων που συμμετείχαν σε παρεμβάσεις του «Χαμόγελου του Παιδιού» για την πρόληψη της ενδοσχολικής βίας. 

Κατά την ίδια έρευνα, βασικές αιτίες στις οποίες οι νέοι (16-20 ετών) αποδίδουν την πυροδότηση του εκφοβισμού είναι η διαφορετικότητα και συγκεκριμένα η διαφορετική εθνικότητα (85%), σεξουαλική ταυτότητα (82%) και νοητική ικανότητα (82%). 

Επιπλέον εκδηλώνεται κυρίως σε κορίτσια, παιδιά που βιώνουν υλική στέρηση και παιδιά που διαβιούν σε μονογονεϊκό νοικοκυριό με μητέρα. 

Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικά περιστατικά που καταγγέλθηκαν από το 2020:

• Απρίλιος 2023 Δύο ανήλικοι στην Κηφισιά, κλώτσησαν έναν 12χρονο, βάζοντας τον να βρίζει τον εαυτό του ενώ τον βιντεοσκοπούσαν. Από τον ξυλοδαρμό, ο 12χρονος τραυματίστηκε ελαφρά στο πόδι.
• Απρίλιος 2023 Έξι 15χρονοι μαθητές του ιδιωτικού σχολείου «Αρσάκειος» έδεσαν συμμαθητή τους με πετονιά, τον εξύβρισαν και τον άφησαν μέσα στην αίθουσα.
• Απρίλιος 2023 Δύο άτομα 22 και 25 ετών επιτέθηκαν σε μαθητή μέσα σε σχολείο του Περιστερίου, μεταδίδοντας σε live streaming το ξυλοδαρμό.
• Μάρτιος 2023 Ξυλοδαρμός ανήλικης σε γυμνάσιο της επαρχίας. Δύο μαθητές στο σχόλασμα της έφτυσαν τα γυαλιά και τα έσπασαν. Τα παιδιά μετά την ενημέρωση της καθηγήτριας για αντικατάσταση των γυαλιών της είπαν «να κάνει βίζιτα για να πληρώσει τα γυαλιά της».
• Μάρτιος 2023 Ξυλοδαρμός μαθήτριας της Γ' Γυμνασίου στη Θεσσαλονίκη. Ανήλικες την έβγαλαν από μία πιτσαρία την τράβηξαν από τα μαλλιά και την χτύπησαν στο κεφάλι. Βιντεοσκόπησαν το βίντεο με τον ξυλοδαρμό και το ανέβασαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το συνεχόμενο bullying που δεχόταν η ανήλικη μαθήτρια είχε καταγγελθεί από τη μητέρα της, ωστόσο η διεύθυνση του σχολείου και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση αδιαφόρησε. 
• Φεβρουάριος 2023 Μαθητής σε Γυμνάσιο του Βόλου έγδυσε και άφησε γυμνό συμμαθητή του για να το χλευάσουν τα άλλα παιδιά. Από τους γονείς του θύματος και το διευθυντή του σχολείου κατατέθηκε μήνυση εναντίον του μαθητή - δράστη.
• Ιανουάριος 2023 Μαθήτρια του γυμνασίου Αργαλαστής, δεχόταν bullying για τουλάχιστον 1,5 χρόνο. Σύμφωνα με την καταγγελία του πατέρα του θύματος, την απειλούσαν με μαχαίρι και κατσαβίδι, ενώ η ανήλικη είχε επιστρέψει το Δεκέμβριο με σπασμένο δάχτυλο και κάκωση στον καρπό μετά από επίθεση που δέχθηκε από συμμαθητή της στο σχολικό προαύλιο. Τα περιστατικά βίας μέσα στο σχολείο αμφισβητούνταν από το Σύλλογο Διδασκόντων.
• Δεκέμβριος 2022 12χρονοι έκλεψαν το μηχανάκι που είχε δανειστεί συμμαθητής τους από το οικογενειακό του περιβάλλον και μετά τον απειλούσαν σβήνοντας τσιγάρα πάνω στο σώμα του.
• Δεκέμβριος 2022 Περιστατικό βίας στη Χαλκιδική με θύμα 16χρονο. Στο περιστατικό που συμμετείχαν δύο αγόρια και ένα κορίτσι, ο 16χρονος ξυλοκοπήθηκε στο σώμα και το πρόσωπο. Ο τραυματισμός του ήταν τέτοιος που κρίθηκε αναγκαία η μεταφορά του στο Νοσοκομείο Χαλκιδικής. 
• Νοέμβριος 2022 Περιστατικό bullying στα Πατήσια. Μαθητές έβριζαν και πετούσαν βιβλία πάνω στο συμμαθητή τους, ενώ είχαν πάει να τον γδύσουν. «Του ευχήθηκαν να πάει στον τάφο», ενώ το κακοποιητικό περιστατικό έγινε παρουσία καθηγητή και υποδιευθυντή. Η μητέρα του θύματος κατήγγειλε πως όταν ο γιος της σήκωσε το χέρι του για να προστατευτεί τότε ο καθηγητής παρενέβει για να πει μόνο «δεν χρησιμοποιούμε βία».
• Νοέμβριος 2022 Περιστατικό βίας μεταξύ μαθητών Λυκείου σημειώθηκε σε κεντρικό καφέ μπαρ της Έδεσσας. Ανήλικοι έβγαλαν με το ζόρι έξω από το μαγαζί έναν 16χρονο, ενώ επιτέθηκαν και στο φίλο του, που προσπάθησε να τον βοηθήσει, με κλωτσιές και μπουνιές. Από τον ξυλοδαρμό ένα εκ των δύο θυμάτων έχασε τις αισθήσεις του.
• Οκτώβριος 2021 Περιστατικό εκφοβισμού σε Γυμνάσιο στην Ξάνθη, όπου μαθήτρια δεχόταν βρισιές και χτυπήματα από συμμαθητές της. 
• Σεπτέμβριος 2022 Ομαδικό διαδικτυακό bullying σε μαθήτριες, σε 3 διαφορετικά Γυμνάσια της χώρας. Σε σελίδα του instagram που δημιούργησαν αγόρια μαθητές, χλευάζονται τόσο μαθήτριες όσο και καθηγήτριες, με σεξιστικά σχόλια.
• Σεπτέμβριος 2022 Τέσσερις ανήλικοι εξωσχολικοί εισήλθαν στο 2ο Γυμνάσιο Πύργου, χτυπώντας, απειλώντας και ληστεύοντας τον. Σύμφωνα με την καταγγελία ήταν η δεύτερη φορά που λήστευαν και απειλούσαν τον μαθητή οι συγκεκριμένοι ανήλικοι.
• Αύγουστος 2022  14χρονος στον Πύργο, δέχτηκε επίθεση με μαχαίρια από ανηλίκους. Ο ένας εκ των ανηλίκων κατέγραφε το ξυλοδαρμό με το κινητό του.
• Ιούνιος 2022 Συμμορία ανηλίκων, αποτελούμενη από 6 άτομα, στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης, χτυπούσε και εκβίαζε μαθητές Γυμνασίου. Οι ανήλικοι δράστες δεν δίσταζαν να πηγαίνουν κάτω από τα σπίτια των μαθητών και να πετούν κροτίδες.
• Μάιος 2022 Μαθητής δημοτικού δέχεται επίθεση για περίπου 2,5 χρόνια από ομάδα περίπου 10 ατόμων. Το παιδί είχε υποστεί ξυλοδαρμό, χτυπήματα στο πρόσωπο και στο σώμα και μαχαίρωμα στη δεξιά ωμοπλάτη. Παρά τις προσπάθειες του πατέρα ενημερώνοντας το σχολείο και την Πρωτοβάθμια, κανένα ουσιαστικό μέτρο δεν λήφθηκε ώστε να προστατευτεί ο μικρός μαθητής. 
• Μάιος 2022 Μαθήτρια σε Γυμνάσιο των Βορείων Προαστίων της Αθήνας, δεχόταν bullying καθημερινά από παρέα κοριτσιών με τη βοήθεια μεγαλύτερων αγοριών του σχολείου. Ο πατέρας της μαθήτριας δεν έλαβε καμία απάντηση από τη διευθύντρια του σχολείου. 
• Μάιος 2022 Ο 14χρονος Μάκης από τον Κολωνό, βάζει τέλος στη ζωή του. Οι συμμαθητές του κατέθεσαν πως ο ανήλικος δεχόταν συστηματικά και από πολλά παιδιά εκφοβισμό.
• Απρίλιος 2022 15χρονος μαθητής υπέστη ισχαιμικό επεισόδιο, από τον άγριο ξυλοδαρμό συμμαθητή του, με αποτέλεσμα να μείνει παράλυτος.
• Μάρτιος 2022 Συστηματικό bullying δεχόταν μαθητής της Α' Γυμνασίου, με αποτέλεσμα ο ανήλικος να πάει στο σχολείο με αεροβόλο όπλο. 
• Ιανουάριος 2022 Ανήλικος μαθητής δημοτικού σχολείου της Μαγνησίας δεχόταν εκφοβισμό από άλλα παιδιά δημοτικού. Οι γονείς είχαν ενημερώσει τη διεύθυνση του σχολείου, ενώ όπως προκύπτει από τα στοιχεία δεν προχώρησε ούτε στην τυπική ενημέρωση των γονέων των μαθητών που ασκούσαν τον εκφοβισμό.
• Ιανουάριος 2022 15χρονη σε Γυμνάσιο στη Θεσσαλονίκη, που κατήγγειλε τον βιασμό από συμμαθητή της, δεχόταν εκφοβισμό από την καθηγήτριά της η οποία σύμφωνα με την καταγγελία της έλεγε πως «η μόνη καριέρα που θα κάνεις θα είναι στα στενά της Γιαννιτσών».
• Ιανουάριος 2022 Ανήλικη ανέβαζε φωτογραφίες πορνογραφικού περιεχομένου σε ψεύτικο λογαριασμό που άνοιξε με τα στοιχεία 14χρονης συμμαθήτριάς της. Όπως ανέφερε η μητέρα της 14χρονης, οι συμμαθητές της την έβριζαν, την έφτυναν και την χτυπούσαν, με αποτέλεσμα το κορίτσι να φτάσει ένα βήμα πριν την αυτοκτονία.
• Δεκέμβριος 2021 8χρονος μαθητής από τη Μεταμόρφωση έπεφτε θύμα καθημερινού ξυλοδαρμού, επί δύο χρόνια από ομάδα τριών παιδιών. Σε ένα από τα περιστατικά το παιδί μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με αφόρητους πόνους. Παρά τις συνεχείς κρούσεις του γονέα στον διευθυντή του σχολείου και τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας, η κατάσταση δεν βελτιωνόταν.
• Νοέμβριος 2021 Μαθητής Γυμνασίου του Αγρινίου, δέχτηκε επίθεση από συμμαθητές του που καταγράφηκε σε κινητά μαθητών και κυκλοφόρησε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 
• Οκτώβριος 2021 Στο νοσοκομείο κατέληξε ένας 13χρονος στον Γαλατά Τροιζηνίας, που έπεσε θύμα bullying. Οι δράστες απειλούσαν ότι θα σκοτώσουν τους γονείς του αγοριού και μετά από τις απειλές ο μαθητής αναγκάστηκε να πηδήξει από κοντέινερ, με αποτέλεσμα να σπάσει το πόδι του.
• Οκτώβριος 2021 Μαθήτρια του σχολείου της Β. Ελλάδας, δεχόταν bullying από συμμαθητή της που την αποκαλούσε «πελεκάνο, γυαλάκια, ανώμαλη, χοντρέλα, πόρνη». Η μαθήτρια άλλαξε σχολείο, ενώ οι γονείς κινήθηκαν νομικά εναντίον του μαθητή και της διευθήντριας. 
• Σεπτέμβριος 2021 16χρονος μαθητής στην Καβάλα στην προσπάθειά του να απαλλαγεί από την παρενόχληση, άνοιξε τα χέρια του και ακούμπησε ένα κορίτσι, με αποτέλεσμα να δεχθεί νέα επίθεση.
• Ιούνιος 2021 13χρονη μαθήτρια από τον Εύοσμο Θεσσαλονίκης ξυλοκοπήθηκε άγρια στο κεφάλι από συμμαθήτριά της. 
• Ιούνιος 2021 10χρονος μαθητής δημοτικού της Ρόδου ρίχνει κλωτσιές και μπουνιές στην κοιλιά των μαθητών, προκαλώντας τραυματισμούς και μώλωπες, πετά καρέκλες στους τοίχους, ενώ έχει προσπαθήσει να πηδήξει από εσωτερικό μπαλκόνι του σχολείου, ύψους τριών περίπου μέτρων. Σύμφωνα με την καταγγελία των γονέων, η διεύθυνση του σχολείου περνά στα ψιλά γράμματα τα περιστατικά.
• Μάιος 2021 Περίπου 10 ανήλικοι δημιουργούν ομάδα στο instagram μέσω της οποίας απειλούν έναν 15χρονο. Σύμφωνα με την καταγγελία της μητέρας, η ομάδα επιτέθηκε μέσα στο σχολείο του Νέου Ηρακλείου όπου τον χτύπησαν, το τράβηξαν βίντεο και στη συνέχεια ανέβασαν το βίντεο μέσα στη συνομιλία.
• Σεπτέμβριος 2020 17χρονος δέχθηκε αναίτια επίθεση σε κεντρικό δρόμο του Γαλατσίου, από 20 συνομηλίκους του. Από τον ξυλοδαρμό ο 17χρονος χειρουργήθηκε στην κάτω γνάθο. 
• Οκτώβριος 2020 Μαθητής γυμνασίου κατέληξε στο νοσοκομείο, μετά από επίθεση που δέχτηκε από συμμαθητές του, έξω από σχολείο στο Ηράκλειο Κρήτης. Μετά την καταγγελία της μητέρας, υπήρξαν και άλλοι μαθητές που κατήγγειλαν ότι έχουν πέσει θύματα ξυλοδαρμού.
• Ιούνιος 2020 Έφηβη στη Ρόδο δέχθηκε επίθεση από δύο συνομήλικές της, αφού ήδη είχαν προηγηθεί απειλές
• Φεβρουάριος 2020 Επίθεση από δύο μεγαλύτερους μαθητές δέχτηκε ένας ανήλικος που φοιτά στο 16ο δημοτικό σχολείο στην Καβάλα. Όπως καταγγέλλει ο πατέρας,  ο ένας κρατούσε το γιο του και ο δεύτερος τον χτυπούσε με γροθιές στην κοιλία. Μάλιστα το περιστατικό σημειώθηκε παρουσία τεσσάρων καθηγητών.
• Φεβρουάριος 2020 17χρονος μαθητής ξυλοκοπήθηκε, μέσα στο σχολείο του στον Βύρωνα, από συμμαθητές του και εξωσχολικούς επειδή προσπάθησε να υπερασπιστεί την αδελφή του από το bullying που δεχόταν καθημερινά.
• Φεβρουάριος 2020 Ανήλικη υπέστη σεξουαλική εκβίαση από συμμαθητές, της σε Γυμνάσιο του Αγίου Δημητρίου, με βίντεο ερωτικού περιεχομένου, το οποίο θα διακινούσαν στην περίπτωση που δεν ικανοποιούσε τις ορέξεις τους. 
• Φεβρουάριος 2020 Μαθήτρια στην Κέρκυρα καταγγέλθηκε πως δέχτηκε σχολικό εκφοβισμό και ξυλοδαρμό από πέντε καθηγητές Γυμνασίου. Σύμφωνα με την καταγγελία οι καθηγητές της έλεγαν πως «θα πρέπει να πάει με αστέγους, γιατί μόνο για εκεί κάνει», «σκάσε θα φας σφαλιάρα», ενώ ένας καθηγητής την  άρπαξε από τα μαλλιά και την πήγε στο διευθυντή του σχολείου.
• Ιανουάριος 2020 Μαθητές δημοτικού εξανάγκασαν συνομήλικη τους να γλείψει τουαλέτα. Ντροπιαστικό είναι το γεγονός πως, σύμφωνα με τον δικηγόρο της οικογένειας του θύματος, ένας από τους δύο επιβλέποντες εκπαιδευτικούς φέρεται να είπε στο παιδί με οργισμένο ύφος «επειδή εσύ έγλειψες σκατά, εγώ θα χάσω τη θέση μου;».

1 στα 3 παιδιά θύματα bullying - Ο ρόλος των εκπαιδευτικών 

Σαφέστατα η αύξηση της εγκληματικότητας στο σύνολο της κοινωνίας είναι φαινόμενο που δυστυχώς δεν δύναται να αφήσει ανεπηρέαστα τα παιδιά. Η αύξηση της παραβατικότητας των ανηλίκων είναι πολυπαραγοντική καθώς δεν παίζει ρόλο μονάχα η επιρροή των γονέων και κηδεμόνων στη δημιουργία απόψεων και στην ανάπτυξη επιθετικών συμπεριφορών. 

Αν λάβουμε υπόψιν μας πως η βία είναι χαρακτηριστικό της κοινωνίας, άμεσα συνδεόμενη με την ανισότητα και την ανθρώπινη εκμετάλλευση, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως το σχολείο δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση.

Το ίδιο το σχολείο, είτε δεν διαθέτει τα μέσα να εντοπίζει, είτε οι κινήσεις εκπαιδευτικών και διευθυντών μπλοκάρονται από τις διευθύνσεις εκπαίδευσης, είτε κάνουν «τα στραβά μάτια» όπως σε πολλές καταγγελίες έχει αποδειχθεί.

Αλγεινή εντύπωση παρουσιάζει το γεγονός πως σε κάποιες περιπτώσεις, από αυτές που έχουν καταγραφεί, οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί γίνονται θύτες εναντίον ανηλίκων με αποτέλεσμα τα παιδιά να μην μαθαίνουν από το σχολείο το βασικό, να μην εκφοβίζουν συμμαθητές τους. 

Το θετικό της υπόθεσης είναι πως τα παραπάνω παραδείγματα εκπαιδευτικών αποτελούν μειοψηφία, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δάσκαλοι και καθηγητές συμμετέχουν στον αγώνα μαθητών και των γονέων τους για δικαίωση, ή οι ακόμη πιο λαμπρές περιπτώσεις που εκπαιδευτικοί βοήθησαν παιδιά να καταγγείλουν κακοποίηση ή σεξουαλική εκμετάλλευση που λάμβανε χώρα στο σπίτι τους. 

Τα παιδιά απομακρύνονται από το σχολείο ή διακόπτουν την εκπαίδευσή τους

Σε έρευνα που διεξήγαγε το ΕΚΠΑ, προκύπτει πως τα περιστατικά bullying, αγγίζουν το 50-60% του εφηβικού πληθυσμού. Η Άρτεμις Τσίτσικα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ, επισημαίνει πως μετά το τέλος της πανδημίας και των περιορισμών παρατηρείθηκε αύξηση τόσο στον φυσικό όσο και στον διαδικτυακό κόσμο.

Σημαντικό στοιχείο στην έρευνα είναι ότι ένα στα πέντε παιδιά, δηλαδή ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 20%, απομακρύνεται ή διακόπτει το σχολείο λόγω εκφοβισμού «είναι για τα παιδιά που υφίστανται bullying πολύ δύσκολο να διαχειριστούν την κατάσταση».

Τα ΄«όπλα» του υπουργείου για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού

Με την ενίσχυση των σχολείων από ψυχολόγους, απαντά η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού. 

Σε συνέντευξη που παραχώρησε δήλωσε πως «όση περισσότερη βία υπάρχει στην κοινωνία, τόσο περισσότερη υπάρχει και στα σχολεία», ενώ επεσήμανε και τη δυνατότητα των ανώνυμων καταγγελιών μέσω gov.gr. 

Όσον αφορά το νομοσχέδιο κατά της βίας το οποίο ψηφίστηκε το Μάρτιο στη Βουλή, περισσότερο στοχεύει στον εκφοβισμό των μαθητών για τις καταλήψεις παρά στο να δώσει μια ουσιαστική λύση στο πρόβλημα της αύξησης της κακοποιητικής συμπεριφοράς των ανηλίκων που ολοένα αυξάνεται. 

Πιο συγκεκριμένα στο νόμο, ο ορισμός της σχολικής βίας περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα. Μεταξύ άλλων, σχολική βία θεωρείται: «η παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των  μαθημάτων και ο βίαιος αποκλεισμός μαθητών είτε από την εκπαιδευτική διαδικασία είτε από τη συμμετοχή τους στην καθημερινή σχολική ζωή», η «επιβολή µε τη βία και ο εξαναγκασμός σε πράξεις ή παραλείψεις παρά τη θέληση των μαθητών» και η «οποιαδήποτε μορφή βίαιης ή απαξιωτικής συμπεριφοράς ή η ενθάρρυνση σε διάπραξη βίαιων εκδηλώσεων που διαταράσσουν τη σχολική γαλήνη και πλήττουν το κύρος της εκπαιδευτικής κοινότητας».

Εν κατακλείδι, η αντίληψη ότι μια πλατφόρμα ανώνυμων καταγγελιών, η καταστολή και το φακέλωμα μαθητών και εκπαιδευτικών, θα λύσει ένα υπαρκτό πρόβλημα είναι, εκτός των άλλων, μια αναποτελεσματική και αντιεπιστημονική προσέγγιση, που ένα τόσο νευραλγικό υπουργείο δεν θα έπρεπε να έχει.

Πηγή: alfavita.gr