Πανελλήνιες 2023: Η έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) δείχνει την τάση των υποψηφίων, τις σχολές και τα τμήματα στα πανεπιστήμια που επιλέγουν τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, πάνω από το ένα πέμπτο του συνόλου των εγγεγραμμένων φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ε.Ε. επέλεξε τις επιστήμες διοίκησης επιχειρήσεων και τις νομικές σπουδές (21,8%). Η δεύτερη συνηθέστερη επιλογή για τους φοιτητές ήταν οι επιστήμες της μηχανικής, των κατασκευών και της δόμησης (15,8%).

Τη λίστα συμπληρώνουν οι επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (13,6%), οι τέχνες και οι ανθρωπιστικές επιστήμες (11,5%), οι κοινωνικές επιστήμες, η δημοσιογραφία και η πληροφόρηση (9,5%), η εκπαίδευση (7,6%), οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και η στατιστική (6,8%), οι υπηρεσίες (5%), οι επιστήμες πληροφορικής και επικοινωνιακών συστημάτων (4,9%), και, τέλος, η γεωπονική επιστήμη, η δασοπονία, η ιχθυοκαλλιέργεια και η κτηνιατρική (1,9%).

Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα δεδομένα του 2019 προέκυψε ότι υπήρξε αύξηση στο ποσοστό φοιτητών οι οποίοι επέλεξαν να σπουδάσουν αντικείμενα σχετικά με την εκπαίδευση, ενώ μειώθηκε το ποσοστό των φοιτητών που σπουδάζουν Τέχνες & Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά & Στατιστική. Οι τελευταίοι τομείς υποχωρούν στην 7η θέση προτίμησης σε σύγκριση με την 6η θέση το 2019. Αντίστοιχα, αυξήθηκε το ποσοστό των φοιτητών οι οποίοι επιλέγουν για σπουδές τον τομέα των υπηρεσιών (8η θέση).

Στο σύνολο των εγγεγραμμένων φοιτητών στην Ε.Ε. για το 2020, οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών σε έξι από τα δέκα πεδία σπουδών. Πιο συγκεκριμένα, στις επιστήμες της διοίκησης επιχειρήσεων και τις νομικές σπουδές (11,92%), στις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (9,76%), στις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες (7,43%), στις κοινωνικές επιστήμες, τη δημοσιογραφία και την πληροφόρηση (6,12%), την εκπαίδευση (5,95%), τις φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και τη στατιστική (3,44%), τη γεωπονική επιστήμη, τη δασοπονία, την ιχθυοκαλλιέργεια & την κτηνιατρική (0,97%). Οι άνδρες φοιτητές υπερτερούν των γυναικών στις υπόλοιπες κατηγορίες: στις επιστήμες της μηχανικής, των κατασκευών και της δόμησης (11,56%), στις επιστήμες πληροφορικής και επικοινωνιακών συστημάτων (3,96%) και στις υπηρεσίες (2,57%).

Στην Ελλάδα

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, οι περισσότεροι φοιτητές επιλέγουν τις επιστήμες της μηχανικής, των κατασκευών και της δόμησης (21,27%), ως αποτέλεσμα της πανεπιστημιοποίησης των πρώην ΤΕΙ στα οποία λειτουργούσε μεγάλος αριθμός Τμημάτων τεχνολογικής εκπαίδευσης. Στη δεύτερη θέση, σε αντίθεση με τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε., έρχονται οι επιστήμες της διοίκησης επιχειρήσεων και οι νομικές σπουδές (19,81%). Οι τέχνες και οι ανθρωπιστικές επιστήμες (13,04%) αποτελούν την τρίτη επιλογή των Ελλήνων φοιτητών (τέταρτη επιλογή στην Ευρώπη), ενώ ακολουθούν οι κοινωνικές επιστήμες, η δημοσιογραφία και η πληροφόρηση (12,80%), οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και η στατιστική (9,77%), οι επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (8,28%), η εκπαίδευση (4,52%), οι γεωπονικές επιστήμες, η ιχθυοκαλλιέργεια και η κτηνιατρική (4,17%), οι επιστήμες πληροφορικής και επικοινωνιακών συστημάτων (3,54%) και οι υπηρεσίες (2,79%). Η μεγαλύτερη απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις προτιμήσεις των Ελλήνων φοιτητών εντοπίζεται στις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, οι οποίες βρίσκονται στην 6η θέση στη σειρά προτίμησης των Ελλήνων σε αντίθεση με την 3η θέση στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Σε σχέση με το 2019 δεν υπάρχει μεταβολή ως προς τη σειρά κατάταξης/επιλογής των αντικειμένων σπουδών από τους φοιτητές. Καταγράφονται μόνο οριακές και μικρές μεταβολές σε ορισμένα αντικείμενα. Για παράδειγμα, το ποσοστό των φοιτητών που επιλέγει να σπουδάσει αντικείμενα μηχανικής, κατασκευών και δόμησης εμφανίζεται να έχει σημειώσει αύξηση κατά 0,3% το 2020 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Θετική μεταβολή καταγράφεται στην περίπτωση των κοινωνικών επιστημών, της δημοσιογραφίας και της πληροφόρησης (+0,11%), των φυσικών επιστημών, των μαθηματικών και της στατιστικής (+0,25%), των επιστημών υγείας (+0,42%), της γεωπονικής επιστήμης, της δασοπονίας, της ιχθυοκαλλιέργειας και της κτηνιατρικής (+0,12%) και των πληροφοριακών και επικοινωνιακών συστημάτων (+0,12%). Αντίθετα, μικρή μείωση εμφανίζεται στο ποσοστό φοιτητών το οποίο σπουδάζει διοίκηση επιχειρήσεων και νομική (-0,85%) και οριακή μείωση στις τέχνες και ανθρωπιστικές επιστήμες (-0,21%), εκπαίδευση (-0,15%) και υπηρεσίες (-0,11%).

Διαφορές, ωστόσο, στην επιλογή σχολών και τμημάτων παρουσιάζονται και με βάση το φύλο των υποψηφίων. Στο σύνολο των εγγεγραμμένων φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα (802.365), οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών σε πέντε από τις δέκα κατηγορίες με βάση το αντικείμενο σπουδών ως εξής (Σχήμα 24): στη διοίκηση επιχειρήσεων και τις νομικές σπουδές (9,92% γυναίκες, 9,89% άνδρες), στις τέχνες και τις ανθρωπιστικές επιστήμες (8,55% γυναίκες, 4,49% άνδρες), στην εκπαίδευση (3,55% γυναίκες, 0,96% άνδρες), στις επιστήμες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας (5,54% γυναίκες, 2,74% άνδρες) και στις κοινωνικές επιστήμες, τη δημοσιογραφία και την πληροφόρηση (7,31% γυναίκες, 5,49% άνδρες).

Από την άλλη, οι άνδρες υπερτερούν αριθμητικά των γυναικών στις επιστήμες της μηχανικής, των κατασκευών και της δόμησης (15,12% άνδρες, 6,15% γυναίκες), στις φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και τη στατιστική (5,52% άνδρες, 4,25% γυναίκες), στη γεωπονική επιστήμη, τη δασοπονία, την ιχθυοκαλλιέργεια και την κτηνιατρική (2,25% άνδρες, 1,92% γυναίκες), στις επιστήμες της πληροφορικής και των επικοινωνιακών συστημάτων (2,52% άνδρες, 1,02% γυναίκες) και στις υπηρεσίες (1,46% άνδρες, 1,32% γυναίκες).

Η ιστορία των επιλογών των υποψηφίων

Αν εξετάσει κανείς τις προτιμήσεις-επιλογές των υποψηφίων, στον ορίζοντα των τελευταίων π.χ. 50 χρόνων, θα διαπιστώσει «οβιδιακές» μεταμορφώσεις, καθώς πανεπιστημιακά τμήματα που λίγα χρόνια πριν «έκαιγαν» τις καρδιές των υποψηφίων, σήμερα βρίσκονται στα «αζήτητα» των επιλογών τους.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τη δεκαετία του '70, οι πολυτεχνικές σπουδές με επίκεντρο τις σχολές των πολιτικών μηχανικών, των αρχιτεκτόνων, των μηχανολόγων-ηλεκτρολόγων, συγκεντρώνουν τις περισσότερες «πρώτες» προτιμήσεις των υποψηφίων. Το υψηλό εισόδημα, καθώς και το κύρος και το γόητρο που εξασφάλιζαν την εποχή εκείνη τα αντίστοιχα επαγγέλματα, ήταν ο μαγνήτης για την επιλογή των σπουδών που οδηγούσαν σ' αυτά.

Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 το τμήμα Κοινωνιολογίας γίνεται η ναυαρχίδα των επιλογών των υποψηφίων. Ο άμεσος διορισμός των πτυχιούχων στο δημόσιο (κυρίως εκπαίδευση) απογείωσε τις επιλογές και ο αντίστροφος λόγος λίγα χρόνια αργότερα τις μηδένισε.

Στη δεκαετία του '90 αλλάζουν πολύ γρήγορα οι προτιμήσεις των υποψηφίων, καθώς αλλάζουν ταχύτατα οι προσανατολισμοί στην αγορά εργασίας. Παράδειγμα, η ανάπτυξη των ΜΜΕ επηρεάζει και την «απογείωση» των σχολών δημοσιογραφίας. Πίσω από αυτή την «αγάπη» των υποψηφίων βρισκόταν το άνοιγμα των ιδιωτικών ΜΜΕ που στρατολογούσαν πλήθος πτυχιούχων.

Ο ίδιος ακριβώς λόγος αλλά από την ανάποδη, δηλαδή το κλείσιμο των ΜΜΕ μια 15ετία αργότερα η αυξημένη ανεργία των πτυχιούχων των πιο πάνω τμημάτων, κατέβασε στο ελάχιστο τις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων και τις βάσεις των παραπάνω τμημάτων. Στο β' μισό της ίδιας δεκαετίας οι επιλογές των υποψηφίων συγκεντρώνονται στα τμήματα πληροφορικής, τα οποία ανεβάζουν στα ύψη τις βάσεις εισαγωγής τους, για να αρχίσουν να τις ρίχνουν 10 χρόνια αργότερα.

Στα τέλη της δεκαετίας του '90 πήραν «κεφάλι» τα χρηματοοικονομικά εκείνα τμήματα που φαίνονταν ότι συνδέονταν επαγγελματικά με τη «χρηματιστηριακή άνθηση». Λίγο αργότερα το χρηματιστηριακό «μπουμ» και μαζί του η αβεβαιότητα στις επαγγελματικές προοπτικές απομάκρυνε το μεγαλύτερο μέρος των φανατικών οπαδών τους.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 υπάρχει μια έντονη στροφή στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές και ιδιαίτερα στα παιδαγωγικά τμήματα δασκάλων που υπόσχονται σίγουρη απασχόληση στο Δημόσιο. Από τότε μέχρι και σήμερα οι στρατιωτικές σχολές κράτησαν σχετικά ψηλά τις προτιμήσεις τους ενώ από το 2010 και μετά τα Παιδαγωγικά Τμήματα έχασαν το μεγαλύτερο τμήμα  των «εραστών» τους, καθώς οι διορισμοί δασκάλων και νηπιαγωγών χάθηκαν ακόμη και από το λεξιλόγιο.

Τα τελευταία χρόνια και πάλι υπάρχει μια αυξητική τάση στις επιλογές των υποψηφίων που επικεντρώνεται στις σχολές που οδηγούν στο εκπαιδευτικό επάγγελμα, κυρίως στις σχολές δασκάλων, νηπιαγωγών και ειδικής αγωγής.

Ωστόσο στις ροές της ζήτησης στα Επιστημονικά Πεδία παίρνει  "κεφάλι" τελευταία όχι πλέον το 1ο Επιστημονικό Πεδίο των Ανθρωπιστικών Σπουδών αλλά το 4ο Επιστημονικό Πεδίο των Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής

 ΠΗΓΗ:www.alfavita.gr