Πανελλήνιες 2023: Ο αριθμός των θέσεων εισακτέων που ανακοινώθηκε είναι ο ίδιος ακριβώς με πέρυσι. Μόνη διαφοροποίηση ο αριθμός εισακτέων στα δύο νέα τμήματα του Πανεπιστημίου Πατρών: το Αειφορικής Γεωργίας και το Γεωπονίας. Οποιαδήποτε μεταβολή στον αριθμό των εισακτέων θα ήταν πολιτικά ριψοκίνδυνη, καθώς οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών είναι και ψηφοφόροι.

Από το 2021, με την καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, ο αριθμός των εισακτέων δεν μας δείχνει τον αριθμό των φοιτητών που θα εισαχθούν στα ΑΕΙ. Μας δείχνει μόνο τον αριθμό των προσφερομένων θέσεων. Το πόσες από αυτές τις θέσεις θα καλυφθούν εξαρτάται από τη διαμόρφωση της ΕΒΕ, που αφήνει, κάθε χρόνο, τον ένα στους τρεις υποψηφίους εκτός ΑΕΙ. Το 2022 έμειναν κενές 10.839 θέσεις υποψηφίων από Γενικό Λύκειο και 128 υποψηφίων από τα ΕΠΑΛ.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο χρειάζονται αλλαγές στους εισακτέους. Χρειαζόμαστε συνολικά αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θα φέρει και αλλαγή στον αριθμό των εισακτέων σε κάθε τμήμα. Αρχικά χρειάζεται ένα ξεκαθάρισμα στα τμήματα ως προς τα πτυχία που χορηγούν. Αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία τα Πανεπιστήμια ενός κράτους να χορηγούν πτυχία που δεν αναγνωρίζει το ίδιο το κράτος, τη στιγμή που αναγνωρίζει τα πτυχία όλων των άλλων κρατών. Πρόκειται για τα τμήματα που οι πτυχιούχοι τους δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα, όπως τα τμήματα μηχανικών και πολλών άλλων. Τα τμήματα αυτά ή θα γίνουν κανονικά τμήματα που χορηγούν πτυχία με επαγγελματικά δικαιώματα ή θα απορροφηθούν από τα συνονόματά τους τμήματα με επαγγελματικά δικαιώματα. Η συνέχιση της ύπαρξής τους, όπως είναι τώρα, αποτελεί πρόκληση προς τους φοιτητές τους και προς την κοινωνία που πληρώνει τμήματα που δίνουν πτυχία χωρίς αντίκρισμα.

Το δεύτερο που χρειάζεται είναι ο εξορθολογισμός του αριθμού των φοιτητών που εκπαιδεύει κάθε τμήμα. Είναι παράλογο σε κάποια τμήματα να συνωστίζονται οι φοιτητές και να πέφτουν από τα παράθυρα και σε κάποια άλλα τμήματα να υπάρχουν ελάχιστοι φοιτητές. Πρόκειται για σπατάλη ανθρώπινων πόρων και εγκαταστάσεων. Φέτος, για τρίτη χρονιά, θα έχουμε τμήματα με μονοψήφιο αριθμό εισακτέων από το Γενικό Λύκειο. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε τμήματα πρακτικά χωρίς φοιτητές στα τρία πρώτα έτη. Είναι αναμενόμενο μετά τις εκλογές να αποφασίσουν στο Υπουργείο Παιδείας να τα κλείσουν, με αυτό ακριβώς το επιχείρημα: δεν έχουν φοιτητές, οπότε δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Δεν έχουν φοιτητές όχι μόνο λόγω της ΕΒΕ, αλλά και λόγω του αριθμού των εισακτέων που ορίζει το Υπουργείο Παιδείας και είναι κάθε χρόνο 50% επιπλέον του αριθμού που ζητούν τα Πανεπιστήμια. Έχουμε υπερσυγκέντρωση φοιτητών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και ερημιά στα Πανεπιστήμια της περιφέρειας. Όταν τα τμήματα αυτά κλείσουν οι όποιες υποδομές τους θα ρημάξουν.

Λύση υπάρχει. Στο τμήμα Μαθηματικών Αθήνας είχαμε 150 επιτυχόντες και στο Σάμου 48, από το Γενικό Λύκειο. Θα μπορούσαν να μειωθούν οι θέσεις στην Αθήνα και όσοι πετυχαίνουν στο Μαθηματικών Σάμου να έχουν εξασφαλισμένη θέση σε εστία ώστε να ξοδεύουν για στέγη και φαγητό ένα ποσό της τάξης των 100 ευρώ το μήνα, ποσό που θα ξόδευε έτσι και αλλιώς ένας φοιτητής που θα σπούδαζε μένοντας σπίτι του.

Επιδότηση, δηλαδή, των θέσεων των φοιτητών στα ακριτικά Πανεπιστήμια που θέλουμε να μείνουν ζωντανά, όπως και οι τοπικές κοινωνίες και όχι η εικόνα της εγκατάλειψης που υπάρχει σήμερα, με τμήματα χωρίς φοιτητές. Από την άλλη θα έχουμε καλύτερη εκπαίδευση και σε όσους πετυχαίνουν σε σχολές των μεγάλων πόλεων, αφού θα υπάρχει λογική αναλογία καθηγητών προς φοιτητές και όχι ο συνωστισμός που υπάρχει τώρα. Λύσεις υπάρχουν όταν θέλεις να λύσεις τα προβλήματα. Όταν απλά θέλεις να μειώσεις το κόστος, τότε προσπαθείς να κλείσεις τμήματα.

Η αλήθεια είναι ότι κάποια τμήματα πρέπει να κλείσουν ή να συρρικνωθούν, όχι για να μειωθεί το κόστος αλλά για να προσαρμόζονται στη σύγχρονη εποχή. Είναι λογικό το 2023 να υπάρχουν 750 θέσεις για θεολόγους στα Πανεπιστήμια της χώρας μας; Αυτά τα παιδιά όταν, με το καλό, τελειώσουν τις σπουδές τους που μπορούν να εργαστούν με τις γνώσεις που θα αποκτήσουν; Πουθενά. Θα πρέπει με ένα μεταπτυχιακό ή με ένα άλλο πτυχίο να αλλάξουν κατεύθυνση. Πόσο μεγάλη θα είναι η απογοήτευσή τους όταν κάποια στιγμή θα το συνειδητοποιήσουν. Πόσα χρήματα ξοδεύονται για να συντηρούνται τα 4 τμήματα Θεολογίας, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τις σπουδές κάποιων παιδιών που θα έβρισκαν εργασία με το πτυχίο τους και θα ήταν και χρήσιμοι. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, να έχουμε δύο τμήματα Θεολογίας με τους μισούς εισακτέους.

Το Πανεπιστήμιο δεν πρέπει να υποτάσσεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, διότι αυτό θα οδηγούσε σε άλλες στρεβλώσεις, όπως να χωρίζεις τις επιστήμες σε χρήσιμες αυτές που χρειάζεται η αγορά εργασίας και φέρνουν κέρδος και άχρηστες, αυτές που δεν φέρνουν κέρδος. Πρόκειται για μεγάλο λάθος, αφού δεν υπάρχει άχρηστη επιστήμη και γνώση. Εμείς όμως πάμε στο άλλο άκρο˙ αρνούμαστε κάθε επαφή με την πραγματικότητα, όχι διότι το θέλουμε, αλλά διότι δεν θέλουμε καμία αλλαγή και προσαρμογή στον 21ο αιώνα. Στον πίνακα βλέπουμε τον αριθμό των εισακτέων σε κάθε ένα από τα επιστημονικά πεδία, τον αριθμό των τμημάτων και το ποσοστό του αριθμού των εισακτέων επί του συνολικού αριθμού των εισακτέων.

Βλέπουμε ότι το 4,41% των εισακτέων είναι σε σχολές Γεωπονίας και Δασολογίας, όταν η γεωργία συρρικνώνεται συνεχώς στην ΕΕ. Αντίθετα στις σχολές περιβάλλοντος έχουμε 1.35% των θέσεων. Φυσικά με το περιβάλλον μπορούν να ασχοληθούν και άλλες ειδικότητες. Στις Επιστήμες Υγείας έχουμε 9,36% ενώ γνωρίζουμε ότι στο μέλλον ο δυτικός κόσμος που γερνά θα έχει αυξημένες ανάγκες περίθαλψης.

Σε 10 χρόνια που θα έχουμε έλλειψη νοσηλευτών κανείς δεν θα θυμάται ότι μία Υπουργός Παιδείας επέτρεψε στα τμήματα να μειώνουν τον αριθμό των φοιτητών τους με υψηλό συντελεστή ΕΒΕ και ότι ένα τμήμα Νοσηλευτικής στο Διδυμότειχο κράτησε για δύο χρόνια (και μάλλον και τρίτη χρονιά) 100 κενές θέσεις νοσηλευτών κάθε χρόνο. Τότε απλά θα ψάχνουμε για νοσηλευτές και δεν θα βρίσκουμε. Δυστυχώς τα αποτελέσματα των λανθασμένων επιλογών στην Εκπαίδευση δεν φαίνονται άμεσα, αλλά τουλάχιστον 10 χρόνια μετά.

www.stadiodromia.gr