Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που οι μετεγγραφές δεν αποτελούν λύση του προβλήματος του κόστους σπουδών. Οι υποψήφιοι που αριστεύουν περνούν στη σχολή που θέλουν, στην πόλη που θέλουν, οπότε δεν ζητούν μετεγγραφή. Οι υποψήφιοι που δεν αρίστευσαν ή αρίστευσαν αλλά όλοι οι επιτυχόντες αριστούχοι είναι, όπως στην Ιατρική, ζητούν και ελπίζουν να έρθουν στο σπίτι τους. Υπάρχουν, όμως, και 93 τμήματα Πανεπιστημίων που δεν είναι αντίστοιχα με κανένα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι εισαχθούν σ’ αυτά δεν έχουν δικαίωμα μετεγγραφής. Απαιτείται προσοχή, λοιπόν, όταν δηλώνουμε τις σχολές στο Μηχανογραφικό, αν ευελπιστούμε σε μετεγγραφή.
Οι μετεγγραφές είναι, κυρίως, δύο κατηγοριών: Με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια και οι μετεγγραφές αδελφών φοιτητών. Η σημαντική διαφορά των δύο κατηγοριών είναι ότι οι μετεγγραφές αδελφών φοιτητών δεν έχουν κανένα ποσοτικό περιορισμό. Εφόσον ενταχθεί κάποιος στην κατηγορία θα πάρει οπωσδήποτε μετεγγραφή. Οι περιορισμοί για την ένταξη στην κατηγορία, όμως, είναι αρκετοί. Αντίθετα στην κατηγορία των οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων μπορεί όποιος θέλει να κάνει αίτηση μετεγγραφής, αλλά μετεγγραφή θα πάρει μόνο ένα μέρος των αιτούντων που αντιστοιχεί στο 15% των θέσεων των εισακτέων του κάθε τμήματος.
Και για τις δύο κατηγορίες δύο είναι οι βασικοί περιορισμοί:
Ο πρώτος είναι να υπάρχει αντίστοιχο με το τμήμα επιτυχίας τμήμα στην πόλη προορισμού. Υπάρχει ένας κατάλογος με τα αντίστοιχα τμήματα, τα τμήματα, δηλαδή, μεταξύ των οποίων μπορεί να γίνει μετεγγραφή. Το 2020 τα τμήματα που ιδρύθηκαν το 2019 θεωρήθηκαν μη αντίστοιχα με τα παλαιότερα. Φοιτητής που θα εισαχθεί στο τμήμα Μαθηματικών Λαμίας δεν μπορεί να αιτηθεί μετεγγραφής στο τμήμα Μαθηματικών Αθήνας, για παράδειγμα. Το όνομα είναι ίδιο, το επιστημονικό αντικείμενο ίδιο, αλλά τα τμήματα δεν είναι αντίστοιχα. Το όνομα και η συνάφεια δεν μας εξασφαλίζουν την αντιστοιχία. Προσοχή στον κατάλογο με τις αντιστοιχίες, πριν δηλώσουμε τις σχολές, για να μην έχουμε εκπλήξεις.
Ο δεύτερος περιορισμός είναι η βάση της μετεγγραφής. Προκειμένου να περιορίσει τη μετεγγραφή των χαμηλόβαθμων φοιτητών σε κεντρικά υψηλόβαθμα τμήματα , θέσπισε το Υπουργείο Παιδείας τη βάση μετεγγραφής, προκειμένου να μην έχει φοιτητές δύο ταχυτήτων. Η βάση μετεγγραφής προκύπτει ως εξής: Πρέπει η διαφορά της βάσης του τμήματος προορισμού από τα μόρια εισαγωγής του υποψηφίου στο τμήμα της αρχικής επιτυχίας του να είναι μικρότερη ή ίση του 2750. Ένας υποψήφιος που θα εισαχθεί στο τμήμα Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων της Σάμου με 10.500 μόρια και θέλει να μετεγγραφεί στο τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής στην Πάτρα που έχει βάση 13896 μόρια, θα πρέπει να έχει 13.896 – 2.750 = 11.146 μόρια.
Με τα 10.500 μόρια που έχει για το τμήμα της Σάμου, εισήχθη σ’ αυτό αφού είχε βάση 9.305 μόρια αλλά δεν μπορεί να αιτηθεί μετεγγραφής στην Πάτρα, διότι δεν πιάνει τη βάση της μετεγγραφής για την Πάτρα.
Όσοι φοιτητές εκπληρώνουν αυτά τα δύο κριτήρια (την αντιστοιχία και τη βάση της μετεγγραφής) μπορούν να κάνουν αίτηση μετεγγραφής για το τμήμα που επιθυμούν. Όπως είπαμε η προτιμότερη κατηγορία είναι η κατηγορία αδελφών φοιτητών, αν φυσικά υπάρχει αδελφός φοιτητής, και έπεται η κατηγορία με τα κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.
Για την κατηγορία αδελφών φοιτητών πρέπει να υπάρχει ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα μικρότερο των 12.500 € (μέσος όρος τριετίας), τα αδέλφια να έχουν εισαχθεί σε τμήματα που εδρεύουν σε διαφορετικούς νομούς και δεν έχουν επικαρπία ακινήτου οι γονείς τους. Σ’ αυτή την περίπτωση μετακινείται μόνο ο πρωτοετής από τα αδέλφια, που μετεγγράφεται στο νομό που φοιτά ο μεγαλύτερος αδελφός (που δεν πρέπει να έχει υπερβεί τον κανονικό χρόνο φοίτησης). Αν δεν υπάρχει αντίστοιχο τμήμα, μετεγγράφεται εκεί που μένουν οι γονείς του ή έχουν σπίτι. Αν ούτε αυτό είναι εφικτό τότε μπορούν και τα δύο αδέλφια να μετεγγραφούν σε νομό όπου υπάρχουν αντίστοιχα τμήματα και για τους δύο, εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Αν το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι μικρότερο των 5.000€ τότε μετεγγράφονται και τα δύο αδέλφια στον τόπο διαμονής των γονέων. Δηλαδή με εισόδημα μέχρι 5.000€ η οικογένεια μπορεί να σπουδάζει ένα παιδί σε άλλη πόλη˙ στο δεύτερο κερδίζει τη μετεγγραφή και των δύο.
Στην κατηγορία των οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων οι φοιτητές μοριοδοτούνται ως προς δύο κατηγορίες: το κατά κεφαλήν εισόδημα και από τα κοινωνικά κριτήρια (πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, ορφανοί, ύπαρξη συγγενών με αναπηρία). Τα μόρια από την κάθε κατηγορία προστίθενται και αποτελούν τα μόρια προς μετεγγραφή. Τα μόρια μπορεί να είναι από 0 έως 9 ή, σπάνια, και περισσότερα. Οι θέσεις προς μετεγγραφή είναι περιορισμένες˙ το 15% των θέσεων των εισακτέων δίνεται στους υποψηφίους αυτής της κατηγορίας. Σε περίπτωση ισοβαθμίας στα μόρια της μετεγγραφής προηγείται ο φοιτητής που συγκέντρωσε περισσότερα μόρια στις Πανελλαδικές.
Σε περίπτωση που ένας φοιτητής δεν μπορέσει να πάρει μετεγγραφή, υπάρχει και η δυνατότητα μετακίνησης σε άλλη σχολή του πεδίου του, που δεν είναι αντίστοιχη με τη σχολή εισαγωγής του, με τις εξής προϋποθέσεις: να έχει πιάσει τη βάση εισαγωγής της σχολής και να την έχει δηλώσει στο Μηχανογραφικό του, να είχε δηλαδή τη δυνατότητα να εισαχθεί στη σχολή αν την είχε βάλει σε πιο ψηλή θέση στο μηχανογραφικό του. Ο σκοπός της μετακίνησης είναι σε περίπτωση που είναι αδύνατο να φοιτήσει στη σχολή της επιτυχίας του, λόγω οικονομικών δυσκολιών να μπορέσει να μετακινηθεί σε μια σχολή χαμηλότερης βάσης στον τόπο των σπουδών του.
Αυτός είναι ένας οδηγός για να ξεκινήσει ο υποψήφιος και οι γονείς του την αναζήτηση για τις μετεγγραφές. Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες και πρέπει οπωσδήποτε να μελετήσετε τις σχετικές εγκυκλίους, για να μη βρεθείτε προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Οι διαθέσιμες εγκύκλιοι είναι οι περσινές, δεν αναμένεται, όμως, καμία αλλαγή. Η όποια αλλαγή θα πρέπει να έχει ανακοινωθεί μέχρι την έναρξη υποβολής των Μηχανογραφικών.