«Αργά ή γρήγορα, θα γινόταν αυτό», λέει στην «Καθημερινή» ο κ. ∆ιοµήδης Σπινέλλης, καθηγητής στο Τµήµα ∆ιοικητικής Επιστήµης και Τεχνολογίας του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών.

Είχε στα χέρια του το πρώτο κρούσμα πτυχιακής εργασίας φοιτητή, ο οποίος για να τη συντάξει βασίστηκε σε μεγάλο μέρος σε κείμενα του λογισμικού ChatGPT. Δηλαδή το ρομπότ που έχει εφοδιαστεί με πληροφορίες μέσω Διαδικτύου και όταν το ρωτάμε κάτι, προσπαθεί να δημιουργήσει απαντήσεις με βάση όσα έχει μάθει.

Ας μην απορούμε. Το ChatGPT, η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης που τάραξε τα νερά από τον περασμένο Δεκέμβριο, σε πολύ σύντομο διάστημα έδειξε ότι θα «επιβάλει» νέους όρους στην πανεπιστημιακή διδασκαλία, τις ερευνητικές εργασίες και τις εξετάσεις. Η ταχύτητα εξάπλωσής του πλέον δεν ξαφνιάζει.

«Βρισκόμαστε στο στάδιο του μαθήματος κατά το οποίο λαμβάνω τα πρώτα σχέδια πτυχιακών εργασιών από τους φοιτητές, ώστε να τους δώσω τα πρώτα μου σχόλια. Στο κείμενο που πήρα από τον συγκεκριμένο φοιτητή παρατήρησα χαρακτηριστικά που δεν εντοπίζονται συνήθως στα κείμενα των φοιτητών. Ας πούμε ήταν πολύ καλογραμμένο, χωρίς συντακτικά και γραμματικά λάθη. Την ίδια στιγμή, βέβαια, ήταν γενικόλογο, κάλυπτε σε εύρος το θέμα, αλλά όχι σε βάθος», τονίζει ο κ. Σπινέλλης.

«Σκεφτείτε πως αυτό που πήρα από τον φοιτητή ήταν σαν ένα κείμενο το οποίο έχει συνταχθεί στα αγγλικά από κάποιον Ελληνα που δεν έχει τα αγγλικά μητρική γλώσσα», προσθέτει. Ευρύτερα άλλωστε όλα τα κείμενα που συντάσσονται από το ChatGPT έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά που διέκρινε ο κ. Σπινέλλης στο σχέδιο της φοιτητικής εργασίας που πήρε. Βέβαια, οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν προσφέρει το αντίδοτο. Ηδη υπάρχουν εφαρμογές που μπορούν να ανιχνεύσουν ένα κείμενο το οποίο έχει συνταχθεί με τη συνδρομή του ChatGPT. Μεταξύ αυτών είναι το GPTZero, ένα λογισμικό ανίχνευσης που έχει φτιάξει η ίδια η εταιρεία που κυκλοφόρησε το ChatGPT, ενώ δική της εφαρμογή ελέγχου έχει αναπτύξει η εταιρεία του Turnitin, του πιο διαδεδομένου λογισμικού εντοπισμού της λογοκλοπής.

Ο κ. Σπινέλλης ζήτησε από τον φοιτητή να τεκμηριώσει με δημοσιευμένη βιβλιογραφία τα σημεία που «πήρε» για την εργασία του μέσω ChatGPT. Παράλληλα του ζήτησε να προσθέσει ένα παράρτημα το οποίο να περιέχει αριθμημένα όλες τις προτροπές του προς την εφαρμογή και τις απαντήσεις που έλαβε από την εφαρμογή, και να προσθέσει μια ενότητα που να περιγράφει ποσοτικά και ποιοτικά πώς χρησιμοποίησε το ChatGPT, τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, καθώς και τα συγκεκριμένα μέτρα που έλαβε για να αντισταθμίσει αυτούς τους κινδύνους.

«Να προσθέσεις μια ενότητα στο τέλος της εργασίας στην οποία να αναλύεις τι αξία έχεις προσθέσει εσύ σε σχέση με την εφαρμογή και σε ποια συγκεκριμένα σημεία χρειάστηκε η δική σου επέμβαση για να διορθώσεις ή να κατευθύνεις κατάλληλα το ChatGPT, με συγκεκριμένα παραδείγματα», ήταν η τελική οδηγία του καθηγητή.

Οι παρατηρήσεις του κ. Σπινέλλη, που δεν ήταν κατηγορηματικά απορριπτικές, απηχούν την άποψη πολλών πανεπιστημιακών που τονίζουν ότι το ChatGPT πρέπει να αξιοποιηθεί ως εργαλείο μάθησης και όχι απλώς να απαγορευθεί από τα ΑΕΙ.

«Το ChatGPT μπορεί να φωτίσει στον φοιτητή μια επιστημονική πλευρά που δεν την είχε σκεφθεί. Και εμείς ως δάσκαλοι πρέπει να προβληματιστούμε εάν έχουμε να προσθέσουμε κάτι στις απαντήσεις μέσω ChatGPT, ποιος είναι ο ρόλος μας», παρατηρεί στην «Καθημερινή» ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο, Κώστας Καρπούζης. «Πρέπει να εκπαιδευτούμε εμείς οι ίδιοι να αξιοποιούμε διδακτικά το ChatGPT και να εκπαιδεύσουμε αντίστοιχα τους φοιτητές μας. Ας πούμε εάν ο φοιτητής μάθει να θέτει καλύτερες ερωτήσεις στο λογισμικό, θα πάρει καλύτερα αποτελέσματα. Και είναι σίγουρο ότι θα μάθει να αναζητά τις πληροφορίες και να αξιοποιεί τις βιβλιογραφικές πηγές με καλύτερο τρόπο», προσθέτει ο ίδιος.

Οι παροικούντες την πανεπιστημιακή Ιερουσαλήμ θεωρούν βέβαιο ότι θα υπάρξουν πανεπιστημιακοί που θα λειτουργήσουν «φοβικά» έναντι του ChatGPT και θα το απορρίψουν, επιλέγοντας να μηδενίσουν τους φοιτητές που θα το χρησιμοποιήσουν. Αλλά χαρακτηριστική είναι η παρούσα αμηχανία. Παρότι το θέμα είναι υπαρκτό, στα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν γίνει μόνο άτυπες συζητήσεις. «Πολλοί δεν γνωρίζουν τι να κάνουν. Χρειάζεται δουλειά από όλους. Τα μεγάλα γλωσσικά εργαλεία είναι χρήσιμα, και είναι βέβαιο ότι θα παραχθούν και άλλα. Πρέπει να κάνουμε καλύτερη χρήση της παγκόσμιας σοφίας», δήλωσε στην «Καθημερινή» ο κ. Ιωάννης Πήτας, καθηγητής Πληροφορικής στο ΑΠΘ.

Δύο γραμμές αντιμετώπισης από τα ιδρύματα του εξωτερικού  

Από την πλήρη απαγόρευση έως την παρότρυνση για «εποικοδομητική» χρήση κινούνται τα ξένα πανεπιστήμια ως προς την αντιμετώπιση των φοιτητών που κάνουν χρήση του ChatGPT σε γραπτές εργασίες τους. «Τα μεγάλα πανεπιστήμια, ειδικά στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, έχουν από καιρό εντοπίσει το ζήτημα που έχει ήδη προκύψει σχετικά με την αξιολόγηση των γραπτών εργασιών: είναι πλέον πολύ εύκολο για τους φοιτητές να κάνουν τη “βιβλιογραφική επισκόπηση” για μια εργασία με λίγα prompts σε κάποια έκδοση του ChatGPT ή ακόμη και να το χρησιμοποιήσουν για να παραγάγουν μερικές παραγράφους, υποστηρίζοντας συγκεκριμένες απόψεις ή παραθέτοντας περιληπτικά τις βασικές αρχές τους. Μάλιστα, με δεδομένη την καλή απόδοση των παραγωγικών μηχανών στα κείμενα που είναι γραμμένα στα αγγλικά, είναι λογικό ότι τα αγγλόφωνα πανεπιστήμια είναι αυτά που πλήττονται περισσότερο», δήλωσε στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο, Κώστας Καρπούζης.  

Ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης του θέματος, προς το παρόν διακρίνονται δύο «γραμμές. Ενδεικτικά, η Οξφόρδη και το Κέμπριτζ, καθώς και άλλα έξι δημόσια ΑΕΙ στη Βρετανία τα οποία ανήκουν στο Russell Group (συμπεριλαμβανομένων των Μπρίστολ, Μάντσεστερ και Εδιμβούργου), απαγορεύουν ρητά τη χρήση τεχνικών μέσων για τη συγγραφή μιας εργασίας, χωρίς ωστόσο να αναφέρουν λεπτομέρειες σχετικά με την έκταση της «βοήθειας» ή το αν οι φοιτητές μπορούν να ξεκινήσουν από ένα παραχθέν κείμενο και να το τροποποιήσουν.  

Αντίθετα, το UCL φαίνεται ότι ενθαρρύνει τους φοιτητές στο να πειραματιστούν με την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη και να εξερευνήσουν τα όρια και τους πειραματισμούς της. Ζητούν πάντως από τους φοιτητές να αναφέρουν ρητά το πώς και σε ποια έκταση χρησιμοποίησαν τεχνικά παραχθέν κείμενο, να περιγράψουν τα prompts που χρησιμοποίησαν και να αναφέρουν την τεχνολογία που αξιοποίησαν στις βιβλιογραφικές πηγές της εργασίας τους. Παρόμοια είναι και η στάση ιστορικών πανεπιστημίων στις ΗΠΑ, με το Στάνφορντ να θεωρεί τη βοήθεια από το ChatGPT σαν κάτι αντίστοιχο με τη βοήθεια ενός άλλου ανθρώπου (π.χ. ενός συμφοιτητή ή ενός φροντιστή), παρακινώντας τους φοιτητές να αναφέρουν τη λήψη μιας τέτοιας υποστήριξης. Από την πλευρά του το MIT προτείνει τη χρήση του στην εκκίνηση μιας εργασίας, ώστε να δημιουργηθεί ένα γενικό περίγραμμα του κειμένου που θα συμπληρώσει ή θα επεκτείνει στη συνέχεια ο φοιτητής, ή στην έκφραση της στάσης του φοιτητή απέναντι σε ένα γεγονός ή μια έννοια.   

Πηγή: Απόστολος Λακασάς - kathimerini.gr