Τα κριτήρια συγχώνευσης ή κατάτμησης ΑΕΙ και κατάργησης ή ίδρυσης νέων τμημάτων

Edu4u Admin

Παρασκευή, 11 Αυγούστου 2023

Σχολές - Τμήματα Επικαιρότητα

Τα κριτήρια συγχώνευσης ή κατάτμησης ΑΕΙ και κατάργησης ή ίδρυσης νέων τμημάτων

Κριτήρια συγχώνευσης ή κατάτμησης ΑΕΙ και κατάργησης ή ίδρυσης νέων τμημάτων έθεσε η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (πρώην ΑΔΙΠ) προς τις διοικήσεις των Πανεπιστημίων.

Ειδικότερα:

Κριτήρια για τη συγχώνευση ακαδημαϊκών μονάδων

Μεθοδολογικό πλαίσιο

Η ενδεχόμενη πρόταση συγχώνευσης μεταξύ ακαδημαϊκών μονάδων του ιδίου ή διαφορετικών Ιδρυμάτων, μπορεί να προέλθει από την αξιολόγηση παραγόντων, οι οποίοι εμπίπτουν είτε στη στρατηγική δημιουργίας ακαδημαϊκής προστιθέμενης αξίας, είτε στη στρατηγική εξορθολογισμού του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί μικτή στρατηγική με την επιδίωξη ταυτόχρονα των στόχων εξορθολογισμού με τη δημιουργία πλεονεκτημάτων μέσω της συγχώνευσης. Ειδικότερα θέματα που εμπίπτουν στις στρατηγικές αυτές είναι:

1. Δημιουργία προστιθέμενης αξίας

Η βελτίωση της ακαδημαϊκής ποιότητας που μπορεί να προέλθει από τη συγκέντρωση ακαδημαϊκών ταλέντων, αξιοποίηση υποδομών και υπηρεσιών, προοπτική αυξημένης χρηματοδότησης και ευκαιριών για διεπιστημονική έρευνα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ποικιλίας ακαδημαϊκών επιστημονικών πεδίων.

Η απόκτηση κρίσιμης μάζας για την ακαδημαϊκή ολοκλήρωση μέσω του αυξημένου μεγέθους και την ανάπτυξη νέων ή συγγενών επιστημονικών κλάδων με προοπτική την πιο εντατική συνεργασία σε συμπληρωματικά επιστημονικά πεδία.

Η διεθνοποίηση θεωρείται ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αποκτηθεί διακριτό προφίλ του Ιδρύματος στη διεθνή σκηνή, ώστε να δημιουργηθούν πρόσθετες ευκαιρίες για ανάληψη διεθνούς συνεργασίας.

2. Εξορθολογισμός ακαδημαϊκών δομών και προγραμμάτων

Η κατάργηση προγραμμάτων χαμηλής ποιότητας είναι ένας στόχος, ιδίως στο πλαίσιο διαδικασιών αναδιάρθρωσης του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης για την εφαρμογή ενός σχεδίου εθνικής κλίμακας.

Ο εξορθολογισμός των δομών που κληρονομήθηκαν από προγενέστερες περιόδους με την αφαίρεση της επανάληψης σε επιστημονικά πεδία, την εξάλειψη προγραμμάτων ανεπαρκούς ποιότητας, την αντιμετώπιση του κατακερματισμού ή της γεωγραφικής απομόνωσης επιτυγχάνοντας κρίσιμη μάζα και μια λογική και δίκαιη σχέση κόστους – οφέλους με τη μείωση του κόστους λειτουργίας και κυρίως την εξοικονόμηση ανθρωπίνων πόρων.

Ειδικότερα κριτήρια για την αξιολόγηση ή επιλογή προτάσεων συγχώνευσης ακαδημαϊκών μονάδων είναι τα ακόλουθα:

Κριτήρια για την αξιολόγηση ή επιλογή προτάσεων συγχώνευσης ακαδημαϊκών μονάδων

1. Ενότητα και εύρος επιστημονικού πεδίου του Τμήματος

1.1 Η ενότητα επιστημονικού πεδίου

Το επιστημονικό πεδίο του Τμήματος θα πρέπει να συγκαταλέγεται σε μια διεθνώς προσδιορισμένη επιστημονική περιοχή (ISCED UNESCO).

Παρεκκλίσεις του κριτηρίου αποτελούν οι περιπτώσεις, στις οποίες, το επιστημονικό πεδίο αποτελεί συρραφή επιμέρους γνωστικών αντικειμένων που ανήκουν σε διαφορετικές επιστημονικές περιοχές.

1.2 Το εύρος του επιστημονικού πεδίου

Το πρόγραμμα σπουδών θα πρέπει να δομείται με μαθήματα που καλύπτουν με επάρκεια το εύρος του επιστημονικού πεδίου.

Παρεκκλίσεις του κριτηρίου αποτελούν οι περιπτώσεις, στις οποίες εμφανίζονται επικαλύψεις, υπερβολική εστίαση ή κενά σε επιμέρους γνωστικές ενότητες του επιστημονικού πεδίου με συνέπεια την αδυναμία κάλυψης των αναγκών των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Συχνά το πρόγραμμα σπουδών αναπτύσσεται σε μια από τις ειδικότητες του επιστημονικού πεδίου και δεν παρέχει τις αναγκαίες γνώσεις υποβάθρου και εύρους του επιστημονικού πεδίου.

Οι παρεκκλίσεις των κριτηρίου έχουν άμεση επίπτωση στους απονεμόμενους τίτλους σπουδών, τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα των αποφοίτων.

2. Επάρκειακαιποιότηταδιδακτικούπροσωπικού

2.1 Διδακτικό προσωπικό αριθμητικά επαρκές, καλή αναλογία φοιτητών/διδασκόντων

2.2 Καταλληλότητα, συνάφεια μεταξύ γνωστικών αντικειμένων των διδασκόντων και μαθημάτων

3. Ερευνητική ταυτότητα και επιδόσεις

3.1 Ικανοποιητικό επίπεδο της ερευνητικής δραστηριότητας της ακαδημαϊκής μονάδας σε συναφείς ερευνητικές περιοχές

3.2 Ικανοποιητικό επίπεδο ερευνητικών επιδόσεων διδακτικού προσωπικού

4. Εκπαιδευτικέςκαιυποστηρικτικέςυποδομές

4.1 Αριθμητική επάρκεια αιθουσών διδασκαλίας, εργαστηρίων και εξοπλισμού

4.2 Διάθεση υποστηρικτικών υποδομών και υπηρεσιών

5. Ελκυστικότηταυποψηφίων

5.1 Ικανοποιητικό επίπεδο προτίμησης υποψηφίων με καλές επιδόσεις

6. Απασχολησιμότητα αποφοίτων (συσχέτιση με την προσφορά και τη ζήτηση των αποφοίτων του επιστημονικού κλάδου)

6.1 Αξιολόγηση των ποσοστών απασχόλησης αποφοίτων του επιστημονικού πεδίου και ποσοστών ανεργίας

6.2 Αξιολόγηση της δυναμικότητας των επαγγελμάτων των σχετικών οικονομικών κλάδων και της ζήτησης στην αγορά εργασίας

6.3 Αξιολόγηση της προσφοράς αποφοίτων συναφών ακαδημαϊκών μονάδων

7. Αξιολόγηση της ποιότητας (Τμήματος/ΠΠΣ)

7.1 Πιστοποίηση Προγράμματος Σπουδών και βαθμός συμμόρφωσης

7.2 Ενδεχόμενες αδυναμίες και συστάσεις ΕΕΑΠ

7.3 Συγκριτική αξιολόγηση με Τμήματα συναφούς επιστημονικού πεδίου

8. Γεωγραφική διασπορά/ ενότητα

8.1 Αξιολογείται η γεωγραφική εγγύτητα/απομόνωση από κύριες ακαδημαϊκές δομές

8.2 Αξιολογείται ο ενδεχόμενος κατακερματισμός ακαδημαϊκών μονάδων του Ιδρύματος

9. Ακαδημαϊκή συγκρότηση Ιδρύματος/ων

Αξιολογείται ο βαθμός της συνεισφοράς της ακαδημαϊκής μονάδας στις εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Ιδρύματος και το ενδεχόμενο δημιουργίας πλεονεκτήματος, ως προς:

9.1 Τη συμπληρωματικότητα επιστημονικών πεδίων χωρίς επικαλύψεις

9.2 Την ενίσχυση των διακριτών στοιχείων της ταυτότητας και φυσιογνωμίας

9.3 Τον βαθμό της διεθνοποίησης και διεπιστημονικότητας

9.4 Την ύπαρξη/απουσία κρίσιμης μάζας

10. Ακαδημαϊκός χάρτης Ανώτατης Εκπαίδευσης

Αξιολογείται ο βαθμός συνεισφοράς της ακαδημαϊκής μονάδας ως προς:

10.1 Τη συμπλήρωση ή κάλυψη νέων επιστημονικών πεδίων και ειδικοτήτων

10.2 Την κάλυψη κενού στη ζήτηση γνώσεων και δεξιοτήτων της αγοράς εργασίας

10.3 Την κάλυψη αναπτυξιακών στόχων της εθνικής ή περιφερειακής οικονομίας

Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για την κατάτμηση ακαδημαϊκής μονάδας

Μέρος Α’: Μεθοδολογική προσέγγιση

Η συνηθέστερη ακαδημαϊκή μονάδα που εμπίπτει στην παρούσα διαδικασία είναι το Τμήμα. Εφεξής το παρόν έγγραφο θα αναφέρεται στο Τμήμα, αλλά τα κριτήρια και η διαδικασία μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν και σε άλλες ακαδημαϊκές μονάδες.

Οι προτάσεις για κατάτμηση Τμήματος καταλήγουν είτε στη δημιουργία νέων Τμημάτων ή την απορρόφηση μέρους ή μερών του υπό κατάτμηση Τμήματος από άλλα υφιστάμενα συναφή Τμήματα του Ιδρύματος.

Συνεπώς δημιουργούνται δύο ενδεχόμενα, κατά περίπτωση:

α) Η σύνταξη πρότασης για δημιουργία νέου Τμήματος, η οποία θα πρέπει να αξιολογηθεί με βάση τα «Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για την Ίδρυση νέου Τμήματος» που έχει αποφασίσει η ΕΘΑΑΕ και παρατίθενται στη συνέχεια του παρόντος εγγράφου (Μέρος Β’).

β) Η σύνταξη πρότασης για ριζική μεταβολή ή αναμόρφωση του Προγράμματος Σπουδών υφιστάμενου Τμήματος, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως αντικείμενο επαναπιστοποίησης του υφιστάμενου προγράμματος σπουδών με τις αλλαγές που προέκυψαν κατά την απορρόφηση. Η επαναπιστοποίηση γίνεται σύμφωνα με τον προγραμματισμένο χρόνο της επανάληψης της διαδικασίας.

Μέρος Β’: Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για την Ίδρυση νέου Τμήματος 1. Ακαδημαϊκή φυσιογνωμία και αποστολή

Θα πρέπει να προσδιορίζονται η φυσιογνωμία και η αποστολή του νέου Τμήματος. 2. Στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης

Θα πρέπει να εκτίθεται η στρατηγική ακαδημαϊκής ανάπτυξης του νέου τμήματος. Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να προκύπτει από τη διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν τις σπουδές και την έρευνα στο επιστημονικό πεδίο, (SWOT Analysis, ισχυρά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες, κίνδυνοι).

Θεμελίωση της σκοπιμότητας ίδρυσης

Η σκοπιμότητα της ίδρυσης του νέου τμήματος θα πρέπει να αιτιολογείται

με βάση τις ανάγκες της Οικονομίας, εθνικής και περιφερειακής (οικονομικοί κλάδοι, απασχόληση, προσφορά-ζήτηση, προσδοκώμενα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα)·
με βάση τη σύγκριση με άλλα εθνικά και διεθνή προγράμματα σπουδών στο ίδιο επιστημονικό πεδίο·
με βάση τις εξελίξεις της επιστήμης (state-of-the-art)
με βάση τον υφιστάμενο ακαδημαϊκό χάρτη. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εξηγείται σε τι διαφοροποιείται το προτεινόμενο από τα υφιστάμενα Τμήματα και πώς επηρεάζεται από τη σημερινή κατάσταση του ακαδημαϊκού χάρτη στο εν λόγω επιστημονικό πεδίο.

Θεμελίωση της βιωσιμότητας του νέου Τμήματος

Θα πρέπει να αναφέρονται οι υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό, οι δυνατότητες χρηματοδότησης, οι υπηρεσίες και οι διαθέσιμοι πόροι:

σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές (κτίρια, αίθουσες, εργαστήρια, εξοπλισμός, κ.λπ.) o σε προσωπικό (υφιστάμενο και νέο, ανά κατηγορία, ειδικότητα, βαθμίδα και εργαστήριο). Ειδικά για το ακαδημαϊκό προσωπικό, θα πρέπει να δίνονται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα πλήρωσης των απαραίτητων θέσεων ΔΕΠ και η δέσμευση της Σχολής και του Ιδρύματος για την
παραχώρησή τους σε βάθος πενταετίας
σε χρηματοδότηση (δυνατότητα χρηματοδότησης από δημόσιους και μη πόρους)
σε υπηρεσίες (κεντρικές, Τμήματος/ φοιτητικής στήριξης, ψηφιακές, διοικητικές, κ.λπ.).

Διάρθρωση Σπουδών

Θα πρέπει να παρουσιάζεται η διάρθρωση των σπουδών, και συγκεκριμένα:

Η οργάνωση των σπουδών: Σε ποιες κατηγορίες υπάγονται τα μαθήματα; Πώς κατανέμονται σε εξάμηνα; Ποια είναι η αντιστοιχία τους με το European Credit Transfer System (ECTS);
Μαθησιακή διαδικασία: Θα πρέπει να εξηγείται πώς διασφαλίζεται η φοιτητο-κεντρική προσέγγιση (τρόποι διδασκαλίας και αξιολόγησης των φοιτητών πέραν των παραδοσιακών μεθόδων).
Μαθησιακά αποτελέσματα: Θα πρέπει να αναφέρονται οι γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που αποκτούν οι απόφοιτοι και τα απονεμόμενα επαγγελματικά δικαιώματα.

ΑριθμόςΕισακτέων

Θα πρέπει να προσδιορίζεται ο προτεινόμενος αριθμός εισακτέων σε βάθος πενταετίας.

Θα πρέπει να αναφέρονται τυχόν αντίστοιχα Τμήματα σε άλλα ΑΕΙ με δικαίωμα μετεγγραφής από/προς το προτεινόμενο Τμήμα.

Έρευνα

Είναι αναγκαίο να αναφέρονται οι ερευνητικές προτεραιότητες στο επιστημονικό πεδίο, οι ευκαιρίες για διεπιστημονική έρευνα, η πρόκληση σε νέες γνώσεις, οι ενδεχόμενες ερευνητικές συνεργασίες, κ.λπ.

Διασφάλιση ποιότητας

Θα πρέπει να δηλώνεται η πολιτική και η στοχοθεσία διασφάλισης ποιότητας, όπως προκύπτει από τις εμπειρίες εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης του Ιδρύματος μέχρι σήμερα.

Μέρος Γ’ : Τεκμηρίωση αιτήματος

Η τεκμηρίωση του αιτήματος θα πρέπει να συνοδεύεται από τα εξής:

α. Συμπληρωμένο το παρόν ερωτηματολόγιο με τις αιτούμενες πληροφορίες

β. Αιτιολογημένη εισηγητική έκθεση της ΜΟΔΙΠ, η οποία θα λαμβάνει υπόψη της τα ανωτέρω «Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για τη δημιουργία νέου Τμήματος» και

γ. Επικαιροποιημένο Στρατηγικό Σχέδιο του Ιδρύματος που θα περιλαμβάνει την προτεινόμενη ακαδημαϊκή ανασυγκρότησή του, λόγω της σχεδιαζόμενης ίδρυσης νέου/ων Τμημάτων (επικαιροποιημένη SWOT ανάλυση σε επίπεδο Ιδρύματος).

Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για την κατάργηση Τμήματος

Οι προτάσεις για κατάργηση Τμήματος προέρχονται από προτάσεις για τον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη ή προτάσεις των ιδρυμάτων, στα οποία εντάσσονται τα Τμήματα αυτά.

Τα καταργούμενα Τμήματα υπόκεινται είτε σε διαδικασία συγχώνευσης είτε απορρόφησης από υφιστάμενα συναφή Τμήματα του ιδίου ή άλλου Ιδρύματος και εφαρμόζονται οι σχετικές μεταβατικές διατάξεις για τους φοιτητές, το προσωπικό και τις υποδομές.

Για τη θετική εισήγηση στην πρόταση κατάργησης Τμήματος θα πρέπει να συντρέχουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια.

Κριτήρια για την κατάργηση Τμήματος

1. Χαμηλή ελκυστικότητα ή προτίμηση υποψηφίων

2. Υψηλά ποσοστά διαρροής φοιτητών λόγω μετεγγραφών ή αποχωρήσεων

3. Χαμηλέςεπιδόσειςφοιτητώνκαιχαμηλόςρυθμόςαποφοίτησης

4. Επιστημονικόπεδίο,τοοποίο:

α. δεν οδηγεί σε σαφώς προσδιορισμένα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα των αποφοίτων

β. δεν προσδιορίζεται αυτοτελώς από τα αναγνωρισμένα επιστημονικά πεδία της κατάταξης UNESCO (ISCED 2013)

γ. είναι επικαλυπτόμενο από άλλα συναφή στο ίδιο, ή άλλα Ιδρύματα της ίδιας γεωγραφικής περιφέρειας

δ. αποτελεί επανάληψη του επιστημονικού πεδίου άλλων συναφών Τμημάτων σε έναν υπερκορεσμένο επιστημονικό κλάδο

ε. χαρακτηρίζεται από χαμηλή ζήτηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας και σημαντικά ποσοστά ανεργίας

5. Δεν διδακτικό προσωπικό καλύπτονται οι εκπαιδευτικές ανάγκες από επαρκές και συναφών ειδικοτήτων μόνιμο διδακτικό προσωπικό

6. Δεν καλύπτονται οι βασικές ανάγκες υποδομών και μαθησιακού περιβάλλοντος σε κτίρια, αίθουσες, εργαστήρια, εξοπλισμό και υποστηρικτικές υπηρεσίες για φοιτητές

7. Δεν καλύπτονται οι ανάγκες σε διοικητικές υπηρεσίες και προσωπικό και η πρόσβαση σε κεντρικές πανεπιστημιακές δομές

8. Χαρακτηρίζεται από γεωγραφική απομόνωση ή απόσταση από τις κεντρικές πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις ή από άλλα Τμήματα της Σχολής

9. Δεν έχει πραγματοποιηθεί πιστοποίηση του προγράμματος σπουδών

10. Το αποτέλεσμα της εξωτερικής αξιολόγησης έχει χαρακτηριστεί με μερική συμμόρφωση προς το πρότυπο.

Κριτήρια αξιολόγησης πρότασης για την ίδρυση νέου Τμήματος

1. Ακαδημαϊκή φυσιογνωμία και αποστολή

Θα πρέπει να προσδιορίζονται η φυσιογνωμία και η αποστολή του νέου Τμήματος.

2. Στρατηγικήακαδημαϊκήςανάπτυξης

3. Θεμελίωση της σκοπιμότητας ίδρυσης

Η σκοπιμότητα της ίδρυσης του νέου τμήματος θα πρέπει να αιτιολογείται:

με βάση τις ανάγκες της Οικονομίας, εθνικής και περιφερειακής (οικονομικοί κλάδοι, απασχόληση, προσφορά-ζήτηση, προσδοκώμενα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά προσόντα)·
με βάση τη σύγκριση με άλλα εθνικά και διεθνή προγράμματα σπουδών στο ίδιο επιστημονικό πεδίο·
με βάση τις εξελίξεις της επιστήμης (state-of-the-art)
με βάση τον υφιστάμενο ακαδημαϊκό χάρτη. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να εξηγείται σε τί διαφοροποιείται το προτεινόμενο από τα υφιστάμενα Τμήματα και πώς επηρεάζεται από τη σημερινή κατάσταση του ακαδημαϊκού χάρτη στο εν λόγω επιστημονικό πεδίο.

4. Θεμελίωση της βιωσιμότητας του νέου Τμήματος

σε εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές (κτίρια, αίθουσες, εργαστήρια, εξοπλισμός, κ.λπ.)· o σε προσωπικό (υφιστάμενο και νέο, ανά κατηγορία, ειδικότητα, βαθμίδα και εργαστήριο). Ειδικά για το ακαδημαϊκό προσωπικό, θα πρέπει να δίνονται συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα πλήρωσης των απαραίτητων θέσεων ΔΕΠ και η δέσμευση της Σχολής και του Ιδρύματος για την παραχώρησή τους σε βάθος πενταετίας·
σε χρηματοδότηση (δυνατότητα χρηματοδότησης από δημόσιους και μη πόρους)·
σε υπηρεσίες (κεντρικές, Τμήματος/ φοιτητικής στήριξης, ψηφιακές, διοικητικές, κ.λπ.).

5. Διάρθρωση Σπουδών

Θα πρέπει να παρουσιάζεται η διάρθρωση των σπουδών, και συγκεκριμένα:

Η οργάνωση των σπουδών: Σε ποιες κατηγορίες υπάγονται τα μαθήματα; Πως κατανέμονται σε εξάμηνα; Ποια είναι η αντιστοιχία τους με το European Credit Transfer System (ECTS);
Μαθησιακή διαδικασία: Θα πρέπει να εξηγείται πώς διασφαλίζεται η φοιτητο-κεντρική προσέγγιση (τρόποι διδασκαλίας και αξιολόγησης των φοιτητών πέραν των παραδοσιακών μεθόδων).
Μαθησιακά αποτελέσματα: Θα πρέπει να αναφέρονται οι γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που αποκτούν οι απόφοιτοι και τα απονεμόμενα επαγγελματικά δικαιώματα.

6. ΑριθμόςΕισακτέων

Θα πρέπει να προσδιορίζεται ο προτεινόμενος αριθμός εισακτέων σε βάθος πενταετίας.

7. Έρευνα

8. Διασφάλιση ποιότητας

Τεκμηρίωση αιτήματος

Η τεκμηρίωση του αιτήματος θα πρέπει να συνοδεύεται από τα εξής:

α. Συμπληρωμένο το παρόν ερωτηματολόγιο με τις αιτούμενες πληροφορίες

Πηγή: esos.g

Σχόλια ( 0 )

Υποβλήθηκε πριν από 470 ημέρες