Αρμοδιότητες και καθήκοντα υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών στα σχολεία για περιπτώσεις σχολικής βίας

Οι αρμοδιότητες και καθήκοντα υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών στη σχολική μονάδα και τετραμελών ομάδων δράσης στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, καθορίζονται με απόφαση της υφυπουργού Παιδείας Ζ. Μακρή, η οποία δημοσιεύθηκε σ΄ήμερα στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.

Ειδικότερα, η απόφαση ορίζει τα εξής:

Άρθρο 1 Ορισμοί

Ως ενδοσχολική βία και εκφοβισμός λογίζεται κάθε μορφή σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής, συναισθηματικής, κοινωνικής, ρατσιστικής, σεξουαλικής, ηλεκτρονικής, διαδικτυακής ή άλλης βίας και παραβατικής συμπεριφοράς, που πλήττει τη σχολική κοινότητα και διαταράσσει την εκπαιδευτική διαδικασία και ιδίως:

α) H προσβολή της αξιοπρέπειας, της τιμής και της υπόληψης μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και άλλων μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας,

β) η συστηματική ή σκόπιμη ή επαναλαμβανόμενη απειλή και προσβολή της προσωπικότητας, της σωματικής ακεραιότητας ή της ψυχικής ισορροπίας των μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και άλλων μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας,

γ) η ανεπιθύμητη, επιθετική συμπεριφορά που εκδηλώνεται μεταξύ παιδιών σχολικής ηλικίας και η ανάλογη συμπεριφορά εκπαιδευτικών που περιλαμβάνει πραγματική ή αντιληπτή ανισορροπία δύναμης,

δ) η παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των μαθημάτων και ο βίαιος αποκλεισμός μαθητών/τριων είτε από την εκπαιδευτική διαδικασία είτε από τη συμμετοχή τους στην καθημερινή σχολική ζωή, καθώς και ο εν γένει κοινωνικός αποκλεισμός, οι απειλές και η ψυχολογική βία στις επαφές των μαθητών/τριών με τους συμμαθητές/ τριες τους,

ε) η επιβολή με τη βία και ο εξαναγκασμός σε πράξεις ή παραλείψεις παρά τη θέληση των μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και άλλων μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας,

στ) οποιαδήποτε μορφή βίαιης ή απαξιωτικής συμπεριφοράς ή η ενθάρρυνση σε διάπραξη βίαιων εκδηλώσεων που διαταράσσουν τη σχολική γαλήνη και πλήττουν το κύρος της εκπαιδευτικής κοινότητας,

ζ) ο εκφοβισμός ή η εκδήλωση ρατσιστικών συμπεριφορών ικανών να διαταράξουν την ψυχική ισορροπία και να πλήξουν μαθητές/τριες, εκπαιδευτικούς και άλλα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,

η) η προσβολή, οι διακρίσεις ή οι παρενοχλήσεις στη βάση των θρησκευτικών πεποιθήσεων, της εθνοτικής καταγωγής, της φυλής, του φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου, της έκφρασης ή των χαρακτηριστικών φύλου, της αναπηρίας, της κατάστασης υγείας και της σωματικής ή άλλης πραγματικής κατάστασης μαθητών/τριών, εκπαιδευτικών και άλλων μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Άρθρο 2
Υπεύθυνοι αποδέκτες αναφορών και Ομάδες Δράσης για τη διαχείριση, αντιμετώπιση και πρόληψη ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού

1. Ως υπεύθυνοι αποδέκτες αναφορών για περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού σε επίπεδο σχολικής μονάδας είναι: α) για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ο Διευθυντής/Προϊστάμενος και ένας (1) εκπαιδευτικός που ορίζεται από εκείνον για τον σκοπό αυτόν και β) για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο Διευθυντής συνεπικουρούμενος από τον Σύμβουλο Σχολικής Ζωής. Σε περίπτωση όπου έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από περισσότερους/ες υποψήφιους/ες εκπαιδευτικούς ή Συμβούλους Σχολικής Ζωής αντίστοιχα, τότε επιλέγεται εκείνος/η που έχει τη μεγαλύτερη διδακτική εμπειρία.

2. Ως υπεύθυνοι αποδέκτες αναφορών για περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης είναι οι τετραμελείς ομάδες δράσης, οι οποίες αναπτύσσουν μαζί με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων και ειδικότερα ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, οι οποίοι υπηρετούν στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης, δράσεις υποστηρικτικές και επιμορφωτικές και ασκούν ταυτόχρονα εποπτεία ως προς τον χειρισμό των υποθέσεων σε επίπεδο σχολικής μονάδας.

Οι ως άνω τετραμελείς ομάδες δράσεις που συστήνονται ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης αποτελούνται από:

α) τον Διευθυντή Εκπαίδευσης και τον αναπληρωτή του, δηλαδή τον Προϊστάμενο του Τμήματος Εκπαιδευτικών Θεμάτων της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης,

β) έναν (1) Σύμβουλο Εκπαίδευσης της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης με τον αναπληρωτή του,

γ) έναν (1) ψυχολόγο σχολικής μονάδας ή Κέντρου Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.) με τον αναπληρωτή του και δ) έναν (1) κοινωνικό λειτουργό σχολικής μονάδας ή ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. με τον αναπληρωτή του.

Τα μέλη των περιπτώσεων β), γ) και δ) ορίζονται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης, κατόπιν σχετικής εισήγησης του οικείου Διευθυντή Εκπαίδευσης και του Προϊσταμένου του ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ., όταν πρόκειται για επιλογή ψυχολόγου ή κοινωνικού λειτουργού από ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Σε περιπτώσεις που οι υποψηφιότητες για τις θέσεις των περιπτώσεων β), γ) και δ) είναι περισσότερες της μίας, τότε επιλέγεται ο υποψήφιος με τη μεγαλύτερη, στον τομέα του, εμπειρία. Καθήκοντα Προέδρου ασκεί ο Διευθυντής Εκπαίδευσης και η θητεία του εκκινεί από την τοποθέτησή του και λήγει με τη λήξη της θητείας του. Δύναται να ορίζεται γραμματέας ένας εκπαιδευτικός ή διοικητικός υπάλληλος ο οποίος ορίζεται από τον πρόεδρο της ομάδας δράσης, δηλαδή τον Διευθυντή Εκπαίδευσης.

Άρθρο 3
Αρμοδιότητες και καθήκοντα υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών και ομάδων δράσης για τη διαχείριση, αντιμετώπιση και την πρόληψη της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

1. Οι υπεύθυνοι της παρ. 1 του άρθρου 2 της παρούσας: α) λειτουργούν ως σημείο αναφοράς, ενημέρωσης και υποστήριξης των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας για θέματα και περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, β) υλοποιούν εκπαιδευτικές δράσεις και προγράμματα, συναντήσεις και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης, αποσκοπώντας στην επίλυση διαφορών και στη διαφύλαξη της εύρυθμης λειτουργίας της σχολικής μονάδας, γ) επιλαμβάνονται περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού και βρίσκονται σε άμεση και διαρκή επικοινωνία με την τετραμελή ομάδα δράσης της παρ. 2 του άρθρου 2 και δ) είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση κρίσεων και την πρόληψη κάθε τύπου αντικοινωνικών συμπεριφορών που λαμβάνουν χώρα στην σχολική μονάδα.

2. Η τετραμελής ομάδα δράσης της παρ. 2 του άρθρου 2 παρακολουθεί, επιβλέπει και συνεπικουρεί τις σχολικές μονάδες στον χειρισμό των σχετικών κρίσεων, ιδιαίτερα σε σοβαρά περιστατικά που έχουν αντίκτυπο στη σχολική αλλά και στην κοινωνική ζωή. Επιλαμβάνεται, ιδίως, στις περιπτώσεις εκείνες που παρατηρείται καθυστέρηση στον χειρισμό και την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού ή σημειώνεται αδυναμία επίλυσης του περιστατικού, το οποίο περιγράφεται στην αναφορά. Επιπλέον, οι ομάδες δράσης για την υλοποίηση του σκοπού τους:

α) Συνεργάζονται με τους υπεύθυνους των σχολικών μονάδων, εκτός των αρμοδιοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 8 του ν. 5029/2023 (Α’ 55), ενημερώνουν και ευαισθητοποιούν την εκπαιδευτική κοινότητα και την τοπική κοινωνία σε θέματα αντιμετώπισης βίας και προ- ωθούν σχετικές δράσεις, προγράμματα και εκπαιδευτικό υλικό στις σχολικές μονάδες,

β) τελούν σε άμεση και διαρκή επικοινωνία με τους υπεύθυνους των σχολικών μονάδων, τους οποίους συνεπικουρούν στον χειρισμό περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, ιδίως αν το περιστατικό χρήζει αντιμετώπισης που υπερβαίνει τις δυνατότητες επίλυσης σε επίπεδο σχολικής μονάδας,

γ) διενεργούν, όποτε κρίνουν αναγκαίο, επιτόπιες επισκέψεις στις σχολικές μονάδες για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού,

δ) εποπτεύουν και συμβάλλουν στην ταχεία και αποτελεσματική επίλυση των περιστατικών που είτε παρακολουθούν είτε τους γνωστοποιούνται.

3. Οι ομάδες δράσης συντάσσουν σε ετήσια βάση εκθέσεις με τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά τους για το είδος και τον τρόπο αντιμετώπισης των περιστατικών που έλαβαν χώρα στις σχολικές μονάδες αρμοδιότητάς τους. Τις εκθέσεις αυτές υποβάλλουν τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες πριν τη λήξη του διδακτικού έτους στον/ στην Περιφερειακό/η Διευθυντή/ντρια Εκπαίδευσης και τον/την Προϊστάμενο/η του Κέντρου Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.) μαζί με τις προτάσεις τους χωρίς να γίνεται καταχώριση προσωπικών δεδομένων.

4. Τα μέλη των παραπάνω ομάδων δράσης επιμορφώνονται σε περιοδική βάση μέσω προγραμμάτων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) και του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ).

Άρθρο 4
Διαδικασία χειρισμού επώνυμων αναφορών από τους υπεύθυνους αποδέκτες αναφορών και από τις ομάδες δράσης

1. Μετά την υποβολή επώνυμης αναφοράς στην ψηφιακή πλατφόρμα του άρθρου 1 της υπό στοιχεία 35692/ ΓΔ4/08-04-2024 (Β’ 2176) κοινής υπουργικής απόφασης ο/η Διευθυντής/ντρια- Προϊστάμενος/η των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή ο/η Διευθυντής/ντρια των σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οφείλει να πρωτοκολλεί κάθε αναφορά που έχει λάβει Μοναδικό Αριθμό Υποβολής (Μ.Α.Υ.) με Εμπιστευτικό Πρωτόκολλο Αλληλογραφίας του άρθρου 20 του π.δ. 79/2017 (Α’ 109) ή με τον τρόπο που ορίζεται στο άρθρο 3 της υπό στοιχεία 79942/ΓΔ4/21-05-2019 (Β’ 2005) υπουργικής απόφασης αντίστοιχα. Στην περίπτωση που ο αριθμός των αναφορών είναι μεγάλος, τότε θα πρέπει, σε συνεννόηση με τον/την εκπαιδευτικό που ορίζεται από αυτόν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ή με τη συνδρομή του Συμβούλου Σχολικής Ζωής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, να ιεραρχήσει τις αναφορές και να εξετάσει, κατά προτεραιότητα, εκείνες που έχουν αντικειμενικά μεγαλύτερο αντίκτυπο στο σχολικό ή κοινωνικό περιβάλλον. Ο/Η Διευθυντής/ντρια-Προϊστάμενος/η των σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή ο/η Διευθυντής/ντρια των σχολικών μονάδων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καλείται να εξακριβώσει αν η αναφορά που έχει υποβληθεί και έχει έρθει σε γνώση της σχολικής μονάδας εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 της παρούσας. Αν κριθεί ότι το περιστατικό που περιγράφεται στην αναφορά δεν συνιστά ενδοσχολική βία και εκφοβισμό, τότε επιλέγει το πεδίο της παραπάνω πλατφόρμας, που τιτλοφορείται «εκτός αρμοδιότητας πλατφόρμας», αιτιολογώντας επαρκώς την επιλογή αυτή και η υποβληθείσα αναφορά δεν εξετάζεται. Σε αντίθετη περίπτωση, εφόσον κριθεί ότι το περιεχόμενο της αναφοράς εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 1 της παρούσας, επιλέγεται το πεδίο που τιτλοφορείται «εντός αρμοδιότητας πλατφόρμας». Κατόπιν, ελέγχεται η βασιμότητα ή μη της αναφοράς και ο/η Διευθυντής/ντρια-Προϊστάμενος/η των σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ή ο/η Διευθυντής/ντρια των σχολικών μονάδων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης επιλέγει το πεδίο που τιτλοφορείται «Αβάσιμη» αν η αναφορά αξιολογηθεί ως ανυποστήρικτη ή ακατάληπτη ή αναπόδεικτη αιτιολογώντας την επιλογή αυτή και η αναφορά δεν εξετάζεται περαιτέρω. Αντίθετα, εφόσον κριθεί ότι η υπό εξέταση αναφορά είναι βάσιμη, τότε επιλέγει το πεδίο που τιτλοφορείται «Βάσιμη» και ύστερα καταγράφει διαδοχικά στην ψηφιακή πλατφόρμα όλες τις μεμονωμένες ενέργειες, στις οποίες προβαίνει η σχολική μονάδα για τη διερεύνησή της, δη- λαδή τη διαδικασία που ακολουθήθηκε σταδιακά για την εξέταση του περιεχομένου της αναφοράς και τον τρόπο διαχείρισης, ενώ τέλος καταγράφεται και η παιδαγωγική αντιμετώπιση που έτυχαν τόσο ο/η μαθητής/τρια που δέχθηκε τη βία/τον εκφοβισμό όσο και εκείνος/η που την/τον άσκησε.

2. Εάν διαπιστωθεί αδυναμία, εκ μέρους των αποδεκτών αναφορών, διαχείρισης και επίλυσης των υπό διερεύνηση περιστατικών ή υπάρξει αίτημα εκ μέρους τους για τη συνδρομή της τετραμελούς ομάδας δράσης της παρ. 2 του άρθρου 2 της παρούσας, το οποίο υποβάλλεται, μέσω της πλατφόρμας, και συγκεκριμένα επιλέγοντας το πεδίο που τιτλοφορείται «Αποστολή μηνύματος στον/στην πρόεδρο της Τετραμελούς Ομάδας Δράσης της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης», τότε, αν και εφόσον κριθεί αναγκαίο λόγω της αντικειμενικά αποδεικνυόμενης σοβαρής διατάραξης ή τρώσης της σχολικής και κοινωνικής ζωής ένεκα του υπό κρίση, κάθε φορά, περιστατικού, επιλαμβάνεται η παραπάνω τετραμελής ομάδα δράσης, η οποία και χειρίζεται τα περιστατικά βίας είτε κατ’ αποκλειστικότητα η ίδια είτε σε συνεργασία με τους/τις υπευθύνους/ες των σχολικών μονάδων είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς ή αρχές.

3. Η τετραμελής ομάδα δράσης δύναται σε σοβαρά περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού να παρέχει οδηγίες/κατευθύνσεις προς τους/τις υπεύθυ- νους/ες αποδέκτες αναφορών για τον τρόπο χειρισμού, αντιμετώπισης και πρόληψης των περιστατικών που αναφέρονται, επιλέγοντας το πεδίο που τιτλοφορείται «Αποστολή μηνύματος στον/στη διευθυντή/ντρια του σχολείου», ενώ σε εξαιρετικές, κατά την κρίση της, περιπτώσεις δύναται,επιλέγοντας το πεδίο που τιτλοφορείται «Δέσμευση αναφοράς», είτε να αναλάβει, αντί των υπεύθυνων αποδεκτών αναφορών στη σχολική μονάδα, εξ ολοκλήρου και κατ’ αποκλειστικότητα τον χειρισμό των παραπάνω περιστατικών, καταγράφοντας διαδοχικά στην ψηφιακή πλατφόρμα όλες τις μεμονωμένες ενέργειες, που έλαβαν χώρα για τη διερεύνησή της, δηλαδή τη διαδικασία που ακολουθήθηκε σταδιακά για την εξέταση του περιεχομένου της αναφοράς και τον τρόπο διαχείρισης, καταγράφοντας και την παιδαγωγική αντιμετώπιση που έτυχαν τόσο ο/η μαθητής/τρια που δέχθηκε τη βία/ τον εκφοβισμό όσο και εκείνος/η που την/τον άσκησε, είτε να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες και επιλέγοντας το πεδίο που τιτλοφορείται «Αποδέσμευση αναφοράς» να αναθέσει τον περαιτέρω χειρισμό της υπόθεσης στους/στις υπεύθυνους/ες αποδέκτες αυτής.

4. Στην περίπτωση που επιληφθεί η ως άνω ομάδα, ο/η Πρόεδρος αυτής, ο/η Διευθυντής/ντρια Εκπαίδευσης, οφείλει να πρωτοκολλήσει την αναφορά με Μ.Α.Υ. στο Εμπιστευτικό Πρωτόκολλο που τηρείται στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης, και σε συνεργασία με τα άλλα μέλη να διερευνήσουν το περιεχόμενο της αναφοράς. Δύναται η διερεύνηση των περιστατικών να ανατίθεται σε κάποιο από τα μέλη της προαναφερόμενης ομάδας στην περίπτωση που πρέπει να διερευνηθούν ταυτόχρονα πολλές αναφορές βίας και σχολικού εκφοβισμού.

Άρθρο 5
Αρμοδιότητες και καθήκοντα Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης για θέματα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού

Ο/Η Περιφερειακός/η Διευθυντής/ντρια Εκπαίδευσης ενημερώνει για θέματα ενδοσχολικής βίας και εκ- φοβισμού, εντός τριμήνου από τη λήξη κάθε σχολικού έτους, τον/την Γενικό/η Γραμματέα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού (Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.), και του/της προωθεί μετά από επεξεργασία τις ετήσιες εκθέσεις των ομάδων δράσης που του/της υποβλήθηκαν, και ταυτόχρονα καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού που αντιμετωπίζει στην περιοχή ευθύνης του/της. Παράλληλα, διατυπώνει τα συμπεράσματά του/της για την λειτουργία της ψηφιακής πλατφόρμας της υπό στοιχεία 35692/ΓΔ4/08-04-2024 (Β’ 2176) κοινής υπουργικής απόφασης και υποβάλλει προτάσεις για την αρτιότερη λειτουργία της. Επίσης, οφείλει να αποστείλει τις προαναφερόμενες εκθέσεις μαζί με τις προτάσεις του/της τόσο στη Γενική Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για θέματα εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής φύσης, όσο και στη Διεύθυνση Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και Καινοτομίας της Γενικής Διεύθυνσης Ψηφιακών Συστημάτων, Υποδομών και Εξετάσεων για τεχνικά θέματα. Τόσο η Γενική Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, όσο και η Διεύθυνση Εκ- παιδευτικής Τεχνολογίας ενημερώνουν για τις προτάσεις του/της κάθε Περιφερειακού/ης Διευθυντή/ντριας Εκπαίδευσης την Επιστημονική Επιτροπή αξιολόγησης και εκπόνησης πρωτοκόλλων χειρισμού και αντιμετώπισης περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού της υπό στοιχεία 123399/ΓΔ4/30.10.2023 (Β’ 6311) υπουργικής απόφασης, μέσω του/της Προέδρου της, προκειμένου να ληφθούν υπόψη κατά την ανάπτυξη των επιστημονικών πρωτοκόλλων.

ΠΗΓΗ:www.esos.gr