«Είμαι μόνιμη εκπαιδευτικός τα τελευταία 16 χρόνια και σκέφτομαι φέτος εκει κατα τον Φλεβαρη να υποβαλλω την παραιτηση μου. Δεν παει αλλο, η σχολικη πραγματικοτητα με εχει κουρελιασει. Το ψυχολογικο αντικτυπο ειναι μεγαλο. Απο που να το πιασεις...απο τα παιδια που καθε χρονο ειναι και πιο δυσκολα, την επιβαρυνση απο τα ολο και αυξανομενα καθηκοντα των πολλαπλων μας ρολων, την υποκρισια της διοικησης, τις αθλιες συνθηκες (27 παιδια, φασαρια εξω απο τη γυμναστικη, φασαρια μεσα, ο λαιμος στα ορια της εξαντλησης καθε μερα)....τελοσπαντων να μη σας κουραζω, τα ξερετε. Μιλαμε εχω σιχαθει τα παντα σχετικα με την εκπαιδευση, ουτε αδεια θελω ουτε αποσπαση, μου φαινονται ημιμετρα. Θελω να ξεκοψω οριστικα, εχω παθει burn out. Ειναι που ειμαι και ευσυνειδητη τρομαρα μου και θελω να τα κανω ολα παντα οπως πρεπει, να μαθαινουν τα παιδια, να κερδισω και τον αδιαφορο, να στεκομαι αξιοπρεπως στην ταξη...ουφ κουραστηκα. Οπως ολοι κι εγω διοριστηκα με κοπο, με ορεξη...με αλλα μυαλα...»

Τα παραπάνω σημειώνει μια εκπαιδευτικός για την κατάσταση όπως την βιώνει στο ελληνικό σχολείο. Δεν είναι η πρώτη/ος ούτε η μόνη/ος που βρίσκεται σε απόγνωση. Πολλοί εκπαιδευτικοί, έχουν υποστεί μια δραματική φθορά και βρίσκονται στα μονοπάτια μια σιωπηλής παραίτησης. Και όχι επειδή έχασαν το πάθος τους για τη δουλειά, αλλά επειδή δεν αντέχουν τη δουλειά υπό αυτές τις συνθήκες. 

«Ηθελα να φύγω τρέχοντας από το σχολείο»: Κραυγή απόγνωσης των εκπαιδευτικών

Τρέχουν και δεν προλαβαίνουν οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων καθώς οι ανάγκες, που δημιούργησαν και δημιουργούν οι απανωτές οδηγίες, αλλαγές, εγκύκλιοι και υπουργικές αποφάσεις, που στέλνει σχεδόν καθημερινά το υπουργείο Παιδείας στα σχολεία έχουν οδηγήσει σε πραγματική νευρική κρίση δασκάλους, νηπιαγωγούς και καθηγητές. Κάθε μέρα εκτός από τα διδακτικά τους καθήκοντα πρέπει ν΄ ανταποκριθούν σε δεκάδες γραφειοκρατικές διαδικασίες και ταυτόχρονα στις αυξημένες ανάγκες των μαθητών αλλά και των γονιών τους.

Οι εκπαιδευτικοί δηλώνουν… εξοντωμένοι και όπως χαρακτηριστικά είχε τονίσει ένας δάσκαλος σε σχολείο του Πειραιά «ξεκινάω για το σχολείο και δεν ξέρω τι καινούργια εγκύκλιο θα στείλουν και εμείς θα πρέπει να τρέχουμε να την εφαρμόσουμε. Και αυτό γίνεται σχεδόν κάθε μέρα. .. Λατρεύω το σχολείο μου, τους μαθητές μου και τη δουλειά μου, αλλά έχω φτάσει στο σημείο να θέλω να φύγω τρέχοντας!!!».

«Τις προηγούμενες μέρες μια νηπιαγωγός λιποθύμησε μέσα στην τάξη μπροστά στους μαθητές της. Την βρήκε στο έδαφος ένας γονιός που έφερε το παιδί του αργοπορημένα. Γύρω της τα παιδιά κλαίγανε. Δεν υπήρχε κανείς άλλος αφού εργάζεται μόνη της στο νηπιαγωγείο. Το υπουργείο δεν φαίνεται να το ενδιαφέρει ότι έχουμε γονατίσει από τις χιλιάδες εργασίες στις οποίες με υποχρεώνουν», υπογραμμίζει νηπιαγωγός από σχολείο της Νέας Σμύρνης.

Μια νηπιαγωγός, προϊσταμένη σε ένα νηπιαγωγείο της Μαγνησίας λέει:

«Πάω στο σχολείο στις 8 το πρωί και τελειώνω τα διδακτικά καθήκοντα στις 1.15. Μετά αρχίζει ένας τεράστιος αγώνας για θέματα του σχολείου, όπως οικονομικά, τεχνικά, συζητήσεις με γονείς, απαντήσεις σε email, έγγραφα που πρέπει  να συνταχτούν και να σταλούν... Υπάρχουν εκπαιδευτικοί, που λένε δεν αντέχω θέλω να φύγω τώρα. Πρέπει να κάνουμε τον δάσκαλο, τον τραπεζοκόμο για τα παιδιά και τον ψυχολόγο για τους γονείς και τους μαθητές μας. Τρέχουμε από το πρωί μέχρι το βράδυ και η διοίκηση δίνει μόνο εντολές. Έχουμε εξοντωθεί. Μόνο οι γονείς είναι δίπλα μας αυτό το διάστημα γιατί καταλαβαίνουν τον αγώνα και την αγωνία μας. 

«Δεν αντέχουμε άλλο. Μας "καίνε" εργασιακά και μας οδηγούν σε παραίτηση»

Σε πρόσφατη ενημέρωση αιρετών του ΑΠΥΣΠΕ Αττικής σημειώνονται τα εξής:  «Εχοντας σε κάθε συνεδρίαση του ΑΠΥΣΠΕ, μονίμως, παραιτήσεις στελεχών εκπαίδευσης και φθάνοντας στον απίστευτο αριθμό των 113 παραιτήσεων στελεχών εκπαίδευσης μέσα στη φετινή χρονιά, σε συνδυασμό με τις 95 άδειες άνευ αποδοχών που πήραν συνάδελφοι αναζητώντας εργασιακή στέγη σε άλλους επαγγελματικούς χώρους (ακόμα και στο εξωτερικό),αναρωτιόμαστε τι άλλο πρέπει να συμβεί για να αντιληφθεί το Υ.ΠΑΙ.ΘΑ την κατάσταση που έχει δημιουργήσει με την εφαρμοζόμενη πολιτική του στην εκπαίδευση!».

Αποκαλυπτικές περιγραφές

Σε άρθρο του στην εφημερίδα “Η Καθημερινή”  με τίτλο “Κύμα παραιτήσεων από τους διευθυντές των σχολείων” ο Απόστολος Λακασάς σημειώνει ότι η καθημερινότητα των διευθυντών σχολείων και των υποδιευθυντών τους είναι βουτηγμένη στη γραφειοκρατία και στις διοικητικές αρμοδιότητες. Οι περιγραφές δασκάλων που έχουν έως και 15 χρόνια εμπειρία σε διευθυντική θέση είναι αποκαλυπτικές:

• Η αποτύπωση των τμημάτων ανά τάξη κάθε σχολείου στο πληροφοριακό σύστημα MySchool του υπουργείου Παιδείας δημιούργησε διπλή δουλειά. Και αυτό διότι υπάρχουν διαφόρων ειδών τμήματα: τα γενικά, τα ολοήμερα, τα της ένταξης, των ξένων γλωσσών. Eπίσης, πρέπει να καταχωρισθεί ποια ώρα αποχωρεί από το σχολείο κάθε μαθητής, για να φαίνεται σε ποιο τμήμα είναι ενταγμένος και άρα να προκύπτουν οι ανάγκες κάθε σχολείου σε εκπαιδευτικούς.

• Στην αρχή της σχολικής χρονιάς γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων των μαθητών. Kάποιος μπορεί να αναλογιστεί τον φόρτο εργασίας των διευθύνσεων, όταν πρόκειται για μεγάλες σχολικές μονάδες.

• Για την πρόσληψη των αναπληρωτών κάθε σχολείου είναι αρμόδιος ο διευθυντής του. Αρα πρέπει να ελέγξει τα δικαιολογητικά κάθε εκπαιδευτικού και να δημιουργήσει τον φάκελό του προς της Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

• Κάθε μήνα ο διευθυντής ενημερώνει τα παρουσιολόγια των αναπληρωτών εκπαιδευτικών του σχολείου του, τα οποία σκανάρονται και αναρτώνται σε σχετική ψηφιακή πλατφόρμα, ώστε να πληρώνονται οι αναπληρωτές.

• Κάθε σχολείο πρέπει να διαθέτει Εσωτερικό Κανονισμό, απαραίτητο για τη λειτουργία του και τη ρύθμιση των σχέσεων των εκπαιδευτικών μεταξύ τους αλλά και με τους γονείς και τους μαθητές. Ο Εσωτερικός Κανονισμός πρέπει να εγκριθεί από τους συλλόγους διδασκόντων και γονέων, τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης, τον διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και την αρμόδια επιτροπή του δήμου! Το ίδιο συμβαίνει με την κατάρτιση σχεδίων πυρασφάλειας και κινδύνου. “Και για όλα αυτά χρειάζονται συνεδριάσεις. και καθώς δεν έχουμε δικαίωμα να υπερβαίνουμε το ωράριο των εκπαιδευτικών, διακόπτουμε τη συνεδρίαση για την επομένη”, παρατηρεί διευθυντής.

• Ο διευθυντής εγκρίνει τις άδειες των εκπαιδευτικών, ενημερώνει τη αρμόδια Διεύθυνση Εκπαίδευσης και τις καταχωρίζει στο MySchool. Ο μπελάς από αυτή την αρμοδιότητα γίνεται κατανοητός από το γεγονός ότι στα μεγάλα σχολεία της Αττικής σχεδόν καθημερινά λείπει τουλάχιστον ένας εκπαιδευτικός, και ιδίως tous χειμερινούς μήνες λόγω έξαρσης των ιώσεων.

• Η οργάνωση των εκδρομών είναι βαρύ φορτίο, καθώς απαιτούνται η λήψη συναίνεσης από τους γονείς των μαθητών, ο έλεγχος των σχολικών λεωφορείων, η ενημέρωση των τόπων επίσκεψης κ.α. “Φανταστείτε ότι στο δικό μου σχολείο κάνουμε κατά μέσο όρο 7 επισκέψεις το μήνα” τονίζει διευθυντής δημοτικού.

• Ο διευθυντής είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της καθαριότητας του σχολείου, την τήρηση των ωραρίων των καθαριστριών, την ύπαρξη φύλακα και σχολικού τροχονόμου, για την ενημέρωση του δήμου για τα μικροπροβλήματα (απώλεια κλειδιών, υδραυλικά, ζημιές σε πίνακες κ.ά.).

• Μεγάλο βάρος για τη διεύθυνση του σχολείου είναι και η διαχείριση των οικονομικών του. Ενδεικτικά οι διευθυντές είναι υπεύθυνοι για τη συγκέντρωση των τιμολογίων αγορών και την αποστολή τους στον δήμο, ενώ για ακριβές αγορές (π.χ. ψυγείο) χρειάζεται η έγκριση του δήμου.

• Eπίσης, ο διευθυντής καλείται να οργανώσει τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών του σε επιμορφώσεις, καθώς και να συμμετάσχει σε διάφορες δημοτικές επιτροπές, σε σχολικά συμβούλια, σε δράσεις που γίνονται από την τοπική κοινότητα. Οι διευθυντές έχουν βέβαια τη βοήθεια των υποδιευθυντών τους, ενώ και οι εκπαιδευτικοί σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αναλάβουν διοικητικό έργο. «Δεν είναι σωστό να αναθέσεις διοικητικό έργο σε εκπαιδευτικούς. Και όχι μόνο διότι είναι αναρμόδιοι αλλά και για έναν άλλο λόγο: τις ώρες των κενών τους κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου, τις αξιοποιούν για τη διόρθωση των γραπτών, αξιολόγηση εργασιών και οργάνωση του εκπαιδευτικού έργου αλλά και την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας», αναφέρει στην «Κ» διευθυντής.

«Το φορτίο για ένα διευθυντή σχολικής μονάδας είναι πολύ μεγαλύτερο από παλιά. Είναι δυσβάσταχτη η καθημερινότητα του, ιδίως με τις αρμοδιότητες λόγω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης», τονίζει, μιλώντας στην «Κ», ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) Θανάσης Κικινής.

Μετασχηματισμός της ταυτότητας των εκπαιδευτικών: Από τον εκπαιδευτικό στον τεχνικό και από τον διευθυντή στον μάνατζερ

Σύμφωνα με την Έκθεση του Stephen Ball και της Deborah Youdell του Ινστιτούτου της Εκπαίδευσης του Πανεπιστήμιο του Λονδίνου ("Η Κρυφή Ιδιωτικοποίηση στη Δημόσια Εκπαίδευση") το μάνατζμεντ απόδοσης και ο ανταγωνισμός μεταξύ ιδρυμάτων έχουν πολλών ειδών επιπτώσεις στις σχέσεις, τόσο τις διαπροσωπικές όσο και μεταξύ των ρόλων (κάθετων και οριζόντιων), των εκπαιδευτικών στα σχολεία: πιο συγκεκριμένα, αύξηση των συναισθηματικών πιέσεων και εργασιακό στρες· αυξημένο ρυθμό και εντατικοποίηση της εργασίας· και μεταβολές στις κοινωνικές σχέσεις.

Υπάρχουν στοιχεία της αυξανόμενης, σε ορισμένες περιπτώσεις σκόπιμα προκαλούμενης, εσωτερικής αντιπαράθεσης μεταξύ των εκπαιδευτικών και της διοίκησης της εκπαίδευσης. Παράλληλα, σημειώνεται πτώση στην κοινωνικότητα της σχολικής ζωής. Οι επαγγελματικές σχέσεις εξατομικεύονται, καθώς μειώνονται οι ευκαιρίες συγκρότησης συναδελφικών κοινοτήτων και επαγγελματικού λόγου.· 

Η αντικατάσταση της ηθικής των υπηρεσιών από την ηθική του ανταγωνισμού αφορά εκείνο που ο Richard Sennett αποκαλεί «διάβρωση του χαρακτήρα» (Sennett 1998). 

Το νέο δημόσιο μάνατζμεντ και οι πρακτικές οι οποίες το συγκροτούν, προκαλούν αύξηση της παραγωγής διοικητικών εγγράφων και εκθέσεων και των υπηρεσιών υποστήριξης συστημάτων, καθώς και της χρήσης των συγκεκριμένων εργαλείων για τη δημιουργία αποδοτικών και συγκρίσιμων συστημάτων πληροφόρησης. Αυτό έχει ως συνέπεια τόσο την αύξηση της επιτήρησης του έργου και των αποτελεσμάτων των εκπαιδευτικών όσο και ένα διευρυνόμενο χάσμα που αφορά τις αξίες, τους σκοπούς και τις οπτικές μεταξύ του ανώτερου διοικητικού προσωπικού, από τη μια πλευρά, το οποίο ενδιαφέρεται πρωταρχικά για τον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, την πρόσληψη προσωπικού, τις δημόσιες σχέσεις και τη διαχείριση των εντυπώσεων και, από την άλλη πλευρά, του διδακτικού προσωπικού, που ενδιαφέρεται πρωταρχικά για την υλοποίηση του αναλυτικού προγράμματος, τον έλεγχο της σχολικής τάξης, τις ανάγκες των μαθητών και την τήρηση αρχείων.

Οι πιέσεις του ανταγωνισμού μπορούν, επίσης, να επηρεάσουν τις μορφές της παιδαγωγικής οι οποίες χρησιμοποιούνται στην τάξη, δίνοντας όλο και μεγαλύτερη έμφαση στη «διδασκαλία για τις εξετάσεις» μέσω της μηχανικής απομνημόνευσης και της επανάληψης. Τα σχολεία ωθούνται να εισαγάγουν την προπαρασκευή των μαθητών σε δεξιότητες γραπτών διαγωνισμάτων και εξετάσεων, καθώς και μαθήματα εξάσκησης σε εξετάσεις. Η εμπειρία της σχολικής τάξης που βιώνει ο μαθητής στενεύει και μειώνεται, ενώ ο εκπαιδευτικός γίνεται όλο και πιο εξαρτημένος από προσχεδιασμένα υλικά «στεγανά από τον εκπαιδευτικό», προκατασκευασμένα κρατικά προγράμματα, σχέδια αναλυτικών προγραμμάτων τα οποία ελέγχουν τον ρυθμό της διδασκαλίας και κατευθυντικές διδακτικές μεθόδους. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι λιγότερο έμπειροι εκπαιδευτικοί έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να υιοθετήσουν τέτοια προσχεδιασμένα σχήματα εργασίας και, επομένως, οι μαθητές σε σχολεία «χαμηλών εισοδημάτων» είναι εκείνοι που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να βρεθούν αντιμέτωποι με τέτοια καθεστώτα σχολικής τάξης.

Η εξαγωγή συμπερασμάτων από στοιχεία ερευνών σχετικά με την ικανοποίηση και το ηθικό των εκπαιδευτικών, θα έδειχνε ότι οι επιπτώσεις και οι αλλαγές οι οποίες περιγράφονται εδώ πρόκειται να έχουν αρνητικές συνέπειες. Μια πτώση στα επίπεδα ικανοποίησης και ηθικού των εκπαιδευτικών έχει, με τη σειρά της, συνέπειες για την πρόσληψη και τη συγκράτησή τους στο σχολείο. 

Έρευνες πάνω στην ικανοποίηση των εκπαιδευτικών έχουν επανειλημμένα βρει ότι ενώ ο μισθός δεν είναι μεγάλης σημασίας παράγοντας για την παραγωγή υψηλών επιπέδων ικανοποίησης, οι συνθήκες εργασίας, η εμπλοκή στη λήψη αποφάσεων, οι καλές σχέσεις με τη «διοίκηση» και η αυτονομία στην τάξη είναι. Όλοι αυτοί οι παράγοντες απειλούνται ή μειώνεται η σημασία τους από τα αποτελέσματα του συνδυασμού του ανταγωνισμού, του νέου διοικητισμού και της λογοδοσίας σε κρίσιμα ζητήματα.

πηγη:www.alfavita.gr