Δυστυχώς όσο περνούν τα χρόνια, όλο και πιο συχνά εμφανίζεται σε αρκετά παιδιά η δυσορθογραφία. Πολλοί θεωρούν ότι εμφανίζεται μόνο σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.

Επιπλέον, αρκετές φορές ο δάσκαλος ή ο γονιός μπορεί να θεωρεί ότι το παιδί είναι απλώς «λίγο απρόσεχτο ή τεμπέλικο» και έτσι δυστυχώς δε δίνεται η απαραίτητη προσοχή, με αποτέλεσμα το πρόβλημα της δυσορθογραφίας να μην αντιμετωπίζεται όσο γίνεται πιο νωρίς.

Είναι πολύ βασικό, λοιπόν, να γνωρίζουμε ποιος είναι ο ορισμός, τα αίτια και η αντιμετώπιση της δυσορθογραφίας για να καταλάβουμε πότε και αν χρειάζεται παρέμβαση.

Δυσορθογραφία: Ορισμός, αίτια και αντιμετώπιση

Τι είναι η δυσορθογραφία;

Ως Δυσορθογραφία ορίζεται η δυσκολία που παρουσιάζει ένα παιδί στο να ακολουθήσει τους κανόνες, ώστε να γράψει σωστά μία λέξη, με αποτέλεσμα να είναι ανορθόγραφο και να κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη στο γραπτό λόγο. Επομένως, μιλάμε για δυσκολία στην ορθογραφία.

Μπορεί, επίσης, να δυσκολεύεται όχι μόνο στους κανόνες γραμματικής, δηλαδή αν για παράδειγμα στο τέλος των ρημάτων θα πρέπει να βάλει –ω και όχι –ο (π.χ. παίζ-ω και όχι παίζ-ο), αλλά και στους κανόνες του συντακτικού, δηλαδή να γράφει βάζοντας τις λέξεις σε λανθασμένη σειρά με αποτέλεσμα να μη βγαίνει νόημα σε αυτά που γράφει.

Η Δυσορθογραφία ανήκει στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Μπορεί να συνυπάρχει με τη δυσλεξία και οποιαδήποτε άλλη μαθησιακή δυσκολία ή να εμφανίζεται αυτόνομα.

Όταν ένα παιδί έχει δυσορθογραφία μπορεί να έχει γενικά ακατάστατη γραφή ή και δυσκολία στην ανάγνωση, αλλά χωρίς αυτό να είναι και απαραίτητο.

Τα είδη της δυσορθογραφίας

Η δυσορθογραφία χωρίζεται σε θεματική και καταληκτική:

Θεματική δυσορθογραφία: το παιδί έχει δυσκολίες που αφορούν την ορθογραφημένη απόδοση των θεμάτων των λέξεων

Καταληκτική δυσορθογραφία: το παιδί έχει δυσκολίες που αφορούν την ορθογραφημένη απόδοση της κατάληξης των λέξεων

Αίτια δυσορθογραφίας

• διαταραχές της ανάπτυξης του προφορικού λόγου

• δυσκολία στην οργάνωση του χώρου και του χρόνου

• δυσλειτουργία στον μηχανισμό της οπτικής μνήμης

• έλλειψη παγιωμένου ορθογραφικού συστήματος

• τα πολλά και συχνά ταυτόχρονα ερεθίσματα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

• τα ενδοοικογενειακά προβλήματα

• η πίεση του χρόνου και το άγχος

• οι απαιτήσεις για επιδόσεις στο σχολείο που συνεχώς ανεβαίνουν, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συναισθηματικές και βιολογικές ανάγκες των μαθητών

• η έλλειψη υποδομής και ενός σταθερού και μακροχρόνιου εκπαιδευτικού συστήματος

• οι πολυάριθμες σχολικές τάξεις

• η έλλειψη υποστηρικτικής τεχνολογίας και οι ελλιπείς γνώσεις

Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα πολλά παιδιά να παραμένουν χωρίς διάγνωση ή με τη λανθασμένη «ταμπέλα του απρόσεκτου και αφηρημένου μαθητή».

Δυσορθογραφία ή απροσεξία; Πώς θα το καταλάβουμε;

Ένα παιδί με δυσκολία στην ορθογραφία (δυσορθογραφία) δεν μπορεί να μάθει τους γραμματικούς κανόνες της γλώσσας και να τους αυτοματοποιήσει στην αυθόρμητη γραφή.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να γράφει την ίδια λέξη με πολλούς διαφορετικούς τρόπους μέσα στην ίδια παράγραφο και ενώ μπορεί προφορικά να ανακαλέσει τον γραμματικό κανόνα να μην μπορεί να τον εφαρμόσει όταν γράφει.

Η δυσκολία αφορά την απόσταση ανάμεσα στη σωστή «μετάφραση» των ήχων που αποτελούν τις λέξεις και την αποτύπωσή τους σε γραφικά σύμβολα (γράμματα).

Αυτό ίσως εξηγεί γιατί, συχνά, παιδιά με νοητική υστέρηση που όμως έχουν καλή οπτική μνήμη, γράφουν πιο ορθογραφημένα από μαθητές με δυσλεξία που συνήθως συνυπάρχει με τη δυσορθογραφία.

Μέχρι την ηλικία των 7- 8 ετών, είναι φυσιολογικό ένα παιδί να κάνει λάθη σε κάποιες δύσκολες λέξεις. Μετά τα 8 θα αρχίσει να γνωρίζει τους βασικούς κανόνες ορθογραφίας και να γράφει σωστά.

Αν δούμε ότι και μετά από αυτή την ηλικία συνεχίζει να δυσκολεύεται, τότε η δυσκολία αυτή δεν οφείλεται σε άγνοια, αλλά σε ανικανότητα κατανόησης των γραμματικών χαρακτηριστικών.

Χαρακτηριστικά της δυσορθογραφίας

Κάποια από τα χαρακτηριστικά δυσορθογραφίας που μπορεί να παρουσιάζουν τα παιδιά είναι ότι:

• Δεν μπορούν να κατατάξουν τις λέξεις σε κατηγορίες, όπως για παράδειγμα τα γένη (αρσενικό-θηλυκό-ουδέτερο) Για παράδειγμα: Η λέξη «φακή» είναι θηλυκού γένους. Η κατάληξη -η δηλώνει τα θηλυκά ονόματα. Ο κανόνας λέει ότι «Τα θηλυκά σε (ι) γράφονται με -η». Παρόλο που γνωρίζουν τους γραμματικούς κανόνες δεν μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν.

• ‘Εχουν δυσκολία με τα γραφικά σύμβολα που έχουν ίδιο ήχο (η-ι-υ-ει-οι)

• Μπερδεύουν τις ομόηχες λέξεις: φύλο-φύλλο

• Τοποθετούν αντίστροφα κάποια γράμματα είτε στην αρχή είτε στη μέση της λέξης π.χ. πορσπάθησα αντί για προσπάθησα

• Αντικαθιστούν κάποια γράμματα με άλλα γράμματα ή σύμβολα που τους μοιάζουν π.χ. 3νας, αντί ένας (3 αντί για ε)

• Παράλειψη γραμμάτων ή συλλαβών

• Πρόσθεση γραμμάτων ή συλλαβών

• Γραφή των λέξεων χωρίς κενό διάστημα ανάμεσά τους π.χ. στοσπίτι αντί στο σπίτι

Η Δυσορθογραφία στην εκμάθηση των Αγγλικών

Μπορεί ένα παιδί με δυσορθογραφία στη μητρική του γλώσσα που είναι τα Ελληνικά, να μάθει εύκολα μία ξένη γλώσσα, όπως είναι τα Αγγλικά;

Η αγγλική γλώσσα έχει ορθογραφία η οποία είναι άκρως μη φωνημική, έχει δηλαδή μεγάλο ορθογραφικό βάθος. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη απόκλιση του πώς ακούγονται οι λέξεις (φωνήματα) με το πώς γράφονται (γραφήματα), ειδικά σε σχέση με άλλες γλώσσες, όπως τα Ιταλικά, τα Φινλανδικά, ακόμα και τα Ελληνικά.

Η κατάκτηση του γραπτού λόγου, δηλαδή της ανάγνωσης και της γραφής της αγγλικής γλώσσας από κάποιον που έχει ως μητρική γλώσσα μία γλώσσα με «ρηχό» ορθογραφικό βάθος, όπως τα Ελληνικά, είναι ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία.

Η Δυσορθογραφία είναι μία Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά για να οδηγήσει στην επιτυχή κατάκτηση της αγγλικής γλώσσας.

Αντιμετώπιση δυσορθογραφίας

Η διδασκαλία των κανόνων συχνά δεν έχει θετικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στις κατηγορίες που έχουν πολλές εξαιρέσεις, ενώ η γραπτή επανάληψη της λέξης πολλές φορές αποδεικνύεται καταναγκασμός χωρίς αποτέλεσμα.

• εξατομικευμένο πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε μαθητή

• επανάληψη των κανόνων και των τεχνικών για εμπέδωση

• δημιουργία ισχυρών συνειρμών και νοητών εικόνων αλλά και συγκεκριμένων πολυαισθητηριακών μνημονικών τεχνικών που θα οδηγήσουν στη αυτοματοποίηση και τη σωστή γραφή της λέξης.

Δυσορθογραφία και ψυχολογία παιδιού

Ένα παιδί με δυσορθογραφία εκτός από το γεγονός ότι δε μπορεί να γράψει σωστά τη γλώσσα του, που είναι και το προφανές πρόβλημα, έχει να αντιμετωπίσει και κάτι ακόμη που είναι πολύ περισσότερο σημαντικό για το ίδιο.

• τη μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή του

• την αμηχανία που ίσως νιώθει την ώρα του μαθήματος, όταν βλέπει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει όσο κι αν προσπαθεί

• την ενδεχόμενη αδιαφορία ενός εκπαιδευτικού, που έχει βάλει την εύκολη ταμπέλα του «απρόσεκτου ή τεμπέλη μαθητή» και δεν δίνει την απαραίτητη προσοχή που θα έπρεπε

• τον φόβο του σχολικού εκφοβισμού λόγω αυτής του της αδυναμίας σε σχέση με τους συμμαθητές του

Αυτό στο οποίο πρέπει να εστιάσουν γονείς και εκπαιδευτικοί είναι η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και η ενδυνάμωση της ψυχολογίας ενός παιδιού με δυσορθογραφία ακολουθώντας απλές ασκήσεις ορθογραφίας σε μορφή παιχνιδιού, που δεν θα το κουράσουν και κυρίως δε θα το πιέσουν ψυχολογικά

Πώς μπορούμε να διευκολύνουμε τα παιδιά με προβλήματα στην ορθογραφία;

Ένας τρόπος να βοηθήσουμε τα παιδιά, είναι με τα βιβλία ορθογραφίας.Τα βιβλία ορθογραφίας είναι σχεδιασμένα αποκλειστικά για την εκμάθηση της ορθογραφίας και κατάλληλα σχεδιασμένα για να κάνει το παιδί εξάσκηση στην ορθογραφία αλλά πάντα με ευχάριστο και όχι καταναγκαστικό τρόπο.

Πηγή: e-schooling.gr