«Είναι αυτό ακριβώς που πρέπει να κάνουμε στο τέλος κάθε μαθήματος, δύο λεπτά, τρία λεπτά, στο τέλος μιας ενότητας, στο τέλος μιας σχολικής χρονιάς εντέλει».

Η ΟΜΙΛΙΑ

Ποια είναι η ευελιξία του ελληνικού σχολείου σήμερα; Μηδαμινή. Το ελληνικό σχολείο είναι άκαμπτο. Πνίγεται από ένα συγκεντρωτικό σύστημα με πέντε ολόκληρα επίπεδα διοίκησης πάνω από τη σχολική μονάδα. Η κάθε πρωτοβουλία στο σχολείο πρέπει να τύχει της έγκρισης κάποιων από «επάνω». Δρομολογούμε λοιπόν σοβαρές αλλαγές με κατεύθυνση την αυτονομία της σχολικής μονάδας.

Ωρολόγιο Πρόγραμμα:

Υπάρχει ένα άκαμπτο ωρολόγιο πρόγραμμα, στο οποίο στοιβάζονται γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις. Ένα πρόγραμμα που «δένει» το μυαλό, τα χέρια και την ύπαρξη των εκπαιδευτικών «εξαναγκάζοντας» τους να κάνουν από καθέδρας διδασκαλία, που από ό,τι ακούσαμε σήμερα από τον κύριο Ιlleris, δεν είναι καλό να γίνεται πάνω από 50%, το πολύ, της διδακτικής ώρας.

Το σχολείο γέμισε στην Ελλάδα πάρα πολλές ειδικότητες. Ιδιαίτερα το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Επικαλούμαι την επισήμανση του κυρίου Ιlleris, αναφερόμενος στη δική του χώρα, τη Δανία, λέγοντάς μας ότι: δεν χρειάζεται πληθώρα γνωσιακών ειδικοτήτων. Το μόνο πράγμα που θέλω να πω είναι ότι πρέπει να ξανασκεφτούμε την πληθώρα των ειδικοτήτων, των πολλαπλών ειδικοτήτων που κάνουν το Γυμνάσιο και το Λύκειο να ασφυκτιούν. Κάνουν τους εφήβους μας να στενάζουν. Κάνουν τους εκπαιδευτικούς παθητικούς και πολλές φορές αποστασιοποιημένους.

Αξιολόγηση

Έχουμε ένα εξαιρετικά αξιόμαχο εκπαιδευτικό δυναμικό στη χώρα το οποίο αποστασιοποιείται και πολλές φορές ένα τμήμα του παθητικοποιείται. Μήπως ακριβώς επειδή οι ενήλικες μαθαίνουμε με τρόπο εντελώς επιλεκτικό, θα πρέπει να δώσουμε κίνητρα στους εκπαιδευτικούς να αλλάξουν μαθαίνοντας;

Στο τέλος της κάθε ενότητας, στο τέλος κάθε ημέρας, στο τέλος κάθε μαθήματος είναι καλό να σκεφτόμαστε, τι πήραμε τελικά από αυτό; Αυτό που «μάθαμε» μας είναι χρήσιμο και γιατί;

Θα πω μια λέξη που έχει δαιμονοποιηθεί στην Ελλάδα. Αξιολόγηση. Αξιολόγηση στο σχολείο. Είναι αυτό ακριβώς που πρέπει να κάνουμε στο τέλος κάθε μαθήματος, δύο λεπτά, τρία λεπτά, στο τέλος μιας ενότητας, στο τέλος μιας σχολικής χρονιάς εντέλει.

Δεν είναι τίποτα παραπάνω από αυτό που ήδη ξεκινήσαμε σε 600 σχολεία, εθελοντικά και θα επεκταθεί σε όλα τα σχολεία της χώρας. Το αυτονόητο. Να καθίσουν οι εκπαιδευτικοί με τον διευθυντή να βάλουν τους στόχους, στην αρχή της σχολικής χρονιάς, να σκεφτούν τι θέλουν να πετύχουν και να έρθουν στο τέλος της χρονιάς, αφού υπάρχουν διαδικασίες- διαβούλευση, διάλογος, συζήτηση και νέος σχεδιασμός κατά τη διάρκεια της χρονιάς- να δουν τι πέτυχαν όλοι μαζί. Πόσο συνέβαλε ο καθένας; Πόσο οι διαδικασίες που μαζί συμφωνήσαν και πόσο οι δραστηριότητες που ακολουθήσουν. Η αξιολόγηση ξεκίνησε και θα επεκταθεί πολύ γοργά. Η εκπαιδευτική κοινότητα είναι έτοιμη.

Αλλαγή Προγραμμάτων Σπουδών

Ξεκίνησε με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και τις ομάδες των εμπειρογνωμόνων. Πρέπει να δούμε πόσο σημαντικό είναι αυτά τα προγράμματα σπουδών να μην μοιάζουν καθόλου με τα σημερινά προγράμματα που έχουμε, τα οποία είναι άκαμπτα και τα οποία βασίζονται σε μία και μόνο, διδακτική προσέγγιση (αν εξαιρέσει κανείς την ευέλικτη ζώνη). Αυτή της από καθ’ έδρας διδασκαλία.

Αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών, που σημαίνει περισσότερες πηγές γνώσης, περισσότερο υλικό. Η ψηφιακή τεχνολογία μας βοηθάει. Δεν είναι πανάκεια, είναι όμως σημαντικό εργαλείο. Περισσότερη έμφαση στη δυνατότητα να βρίσκουμε τη γνώση μέσα από διαφορετικούς τρόπους, μαθαίνοντας ο ένας από τον άλλον.

Άρα τα προγράμματα σπουδών που αυτή τη στιγμή επεξεργάζονται τα στελέχη, οι πανεπιστημιακοί, οι εκπαιδευτικοί της πράξης και τα έμπειρα στελέχη της διοίκησης της εκπαίδευσης, έχει πολύ μεγάλη σημασία να δούμε τι ανάγκες έχουν οι νέοι και πώς καλύτερα θα μάθουν.

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών

Το μεγαλύτερο ίσως εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας για να αλλάξουμε το σχολείο, και αυτό δεν είναι άλλο από την επιμόρφωση. Το μείζον πρόγραμμα επιμόρφωσης δεν είναι παρά η αρχή για ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο για την επιμόρφωση στη χώρα μας.

Έχουν απόλυτο δίκιο οι εκπαιδευτικοί χρόνια τώρα που διαμαρτύρονται γιατί η επιμόρφωσή τους δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η επανάληψη των όσων βιώνουν στο σχολείο και των όσων οι ίδιοι πράττουν. Άρα δεν αλλάζει τίποτα. Κι όμως θα αλλάξουν όλα, γιατί είμαστε έτοιμοι να αλλάξουν όλα. Το ζητάει πάνω από όλα η νεολαία μας, τα παιδιά μας, το μέλλον της χώρας. Αν δεν αλλάξουμε την παιδεία μας δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη χώρα σε αυτή τη σημαντικά κρίσιμη περίοδο για μας, για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη στο σύνολό της.

Έχουμε το ψυχικό σθένος, τις αξίες και το μεγάλο κίνητρο, που είναι η ουσιαστική μάθηση για τα παιδιά μας. Μάθηση ουσιαστική για τα παιδιά μας σημαίνει ένα τελείως διαφορετικό σχολείο, ένα ευέλικτο σχολείο, ένα σχολείο με αξίες. Ένα σχολείο ανοιχτό, το απόγευμα ώστε το σχολείο να μην είναι μόνο χώρος μάθησης (με διαφορετικούς τρόπους ομαδικής, συνεργατικής, βιωματικής μάθησης), αλλά να είναι και ένας χώρος όπου για αθλητικές δραστηριότητες, πολιτισμό και Διά Βίου Μάθηση και το απόγευμα. Ένα σχολείο ανοιχτό όλη την ημέρα. Ένα σχολείο κύτταρο πολιτισμού και ζωής για κάθε κοινότητα.