Οι υποψήφιοι θα εισάγονται στο Πανεπιστήμιο και μετά την παρακο­λού­θηση ενός προπαρασκευστικού έτους σπουδών και ανάλογα με τις επιδόσεις τους θα μεταβαίνουν στο Τμήμα που τους ενδιαφέρει

Με τρία ιδιαίτερης βαρύτητας πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα (συν ένα επιλογής), με μία πρώτη «επιβεβλημένη στάση» στο προπαρασκευαστικό έτος σπουδών, με την κατανομή στα τμήματα να γίνεται βάσει των επιδόσεων των φοιτητών, αλλά και με ελεύθερη πρόσβαση σε σχολές χαμηλής ζήτησης, έρχεται το νέο μοντέλο εισαγωγής στα ΑΕΙ-ΤΕΙ, που θα αντικαταστήσει τις πανελλαδικές εξετάσεις το 2014.

Το νέο σύστημα πρόσβασης στα πανεπιστήμια και τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας έχει «πάρει σάρκα και οστά», βρίσκεται ήδη στο συρτάρι της υπουργού Παιδείας, Αννας Διαμαντοπούλου, και αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου. Θα προηγηθεί η ανακοίνωση όλων των παραμέτρων του «Νέου Λυκείου», που θα οδηγεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με καινούργιους όρους και προϋποθέσεις.

Ακόμη και τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας έδωσαν ήδη τη συγκατάθεσή τους στον καινούργιο τρόπο κατάκτησης της πανεπιστημιακής θέσης, με προκαταρκτικό έτος, αρκεί να διασφαλιστεί το αδιάβλητο των εξετάσεων μετάβασης από το Α΄ έτος στο επόμενο.

Σε έρευνα κοινής γνώμης για το «Νέο Λύκειο» που διεξήγαγε το υπ. Παιδείας, στην ερώτηση για τα κριτήρια εισαγωγής των μαθητών στα πανεπιστήμια, το 55% των ερωτηθέντων απάντησε ότι «η εισαγωγή πρέπει να γίνει με μεικτό σύστημα, που θα περιλαμβάνει και τον βαθμό των πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά θα σέβεται και τους συντελεστές επιλογής που θα βάζει η κάθε σχολή».

Αυτός είναι και ο βασικός προσανατολισμός της κυβέρνησης, δηλαδή να βάλει τα πιο σημαντικά για την κάθε κατεύθυνση σπουδών τέσσερα μαθήματα που θα εξετάζονται σε πανελλαδικό επίπεδο, κι ύστερα, ανάλογα με τη σχολή, το κάθε μάθημα θα έχει τη βαρύτητά του.

Η «επανάσταση»

Με το νέο σύστημα οι υποψήφιοι θα μπαίνουν σε Σχολή και όχι σε τμήμα. Η μονάδα υποδοχής του φοιτητή θα είναι η Σχολή. Βασική, λοιπόν, Ακαδημαϊκή Μονάδα πλέον στο Πανεπιστήμιο θα είναι η Σχολή, που θα έχει την ευθύνη για τα προγράμματα σπουδών που προσφέρει, θα απονέμει πτυχία και μπορεί να αποτελείται από εξειδικεύσεις με συγγενή επιστημονικά πεδία.

Η Σχολή έχει την ευθύνη για την ανάπτυξη του ενιαίου προγράμματος σπουδών του πρώτου ακαδημαϊκού έτους (απαιτήσεις, κατανομή της ύλης σε γενικής διδασκαλίας μαθήματα). Με λίγα λόγια, οι τελειόφοιτοι του λυκείου θα εισάγονται στις νέες σχολές, θα παρακολουθούν κύκλους μαθημάτων κι ύστερα από εξετάσεις θα κατευθύνονται στην εξειδίκευση που επιθυμούν!

Οι φοιτητές εντάσσονται στα επιμέρους προγράμματα σπουδών της Σχολής, μετά το τέλος του πρώτου έτους, ανάλογα με τις επιδόσεις και τις προτιμήσεις τους.

Η αναδιάρθρωση του πανεπιστημίου είναι προϋπόθεση για τις ριζικές αυτές αλλαγές. Η ανομοιομορφία των Σχολών και τα απομονωμένα Τμήματα με τα ποικίλα γνωστικά αντικείμενα θα είναι οι εχθροί του εγχειρήματος, εάν δεν αντιμετωπιστούν.

«Μπαίνοντας στη Σχολή, ο φοιτητής θα μπορεί να έχει πολύ περισσότερο χρόνο, σε σχέση με το σημερινό σύστημα, για να σκεφθεί τι ακριβώς θέλει να σπουδάσει. Απλώς σήμερα πολλές σχολές δεν έχουν γνωστική ενότητα για να μπορούν να δημιουργήσουν κοινό έτος. Αυτή η αλλαγή, λοιπόν, προϋποθέτει και την αναδιάρθρωση μεγάλους μέρους των Σχολών. Θα πρέπει να φτιαχτούν κοινά προγράμματα και τα ΑΕΙ να δημιουργήσουν συγγενή τμήματα. Γιατί, τελικά, η Σχολή θα είναι σύνολο συγγενών τμημάτων», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) κ. Αλέξης Λυκουργιώτης.

Στο νέο σχέδιο θα υπάρχει διαφορετικός τρόπος εισαγωγής σε σχολές χαμηλής ζήτησης (για συνθήκες ελεύθερης πρόσβασης έχει ήδη μιλήσει η υπουργός Παιδείας), αλλά και σύνδεση προγραμμάτων των Ανώτατων Ιδρυμάτων και της Διά Βίου μάθησης (ΙΕΚ, κολέγια), με στόχο να δοθούν πολλές δυνατότητες διαδρομών στον φοιτητή.

Οι 5 άξονες

• Τέσσερα θα είναι τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα (3 βαρύτητας συν 1 επιλογής).
• Η εισαγωγή θα γίνεται σε Σχολή και όχι σε Τμήμα, όπως είναι σήμερα
• Θα μεσολαβεί ένα προπαρασκευαστικό έτος σπουδών, πριν από την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
• Οι φοιτητές θα δίνουν νέες εξετάσεις για να περάσουν από το Α΄ στο Β΄ έτος του Τμήματος.
• Θα υπάρχουν προαπαιτούμενα και συντελεστές από τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.

Στη Β' και Γ' Λυκείου

O μαθητής θα επιλέγει μαθήματα «συμβατά» με τη Σχολή που τον ενδιαφέρει

Βασική Ακαδημαϊκή Μονάδα θα είναι Σχολή που θα απονέμει και τα Κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στις τάξεις Β' και Γ' λυκείου οι μαθητές θα παρακολουθούν υποχρεωτικά μαθήματα, μαθήματα επιλογής και δραστηριότητες, με βάση τα οποία θα οδηγούνται στην ομάδα σχολών της επιλογής τους. Στη Γ΄ τάξη του Λυκείου, οι τομείς σπουδών που έχουν προταθεί θα είναι: Ανθρωπιστικές επιστήμες (Νομική, Φιλοσοφία, Κοινωνιολογία, Ψυχολογία), Επιστήμες Υγείας - Φύσης (Ιατρική, Βιολογία, Φυσική, Χημεία, Γεωλογία, Γεωπονία, Δασολογία), Επιστήμες Δ/νσης και Οικονομίας (Οικονομία, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Μαθηματικές) και Τεχνολογικές σπουδές (Πολυτεχνικές Σχολές, Πληροφορική, Μαθηματικά).

Οι Σχολές στη συνέχεια θα είναι αυτές που καθορίσουν συντελεστές βαρύτητας στα μαθήματα (για παράδειγμα, ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Φιλοσοφική Σχολή θα έχει μάθημα αυξημένης βαρύτητας τα Αρχαία Ελληνικά, ενώ ένας υποψήφιος που ενδιαφέρεται για τη Σχολή Θετικών Επιστημών, τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία). Με τον τρόπο αυτό ο μαθητής ουσιαστικά θα είναι αναγκασμένος να επιλέγει τα μαθήματα που είναι «συμβατά» με τη σχολή ή το πανεπιστήμιο που τον ενδιαφέρει.

ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟ ΕΤΟΣ

Κριτήριο οι επιδόσεις για την κατανομή των υποψηφίων

Οι νέοι φοιτητές θα εισάγονται Σε σχολή, σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ. Μετά το τέλος του πρώτου έτους σπουδών οι φοιτητές θα εντάσσονται στα επί μέρους προγράμματα σπουδών της σχολής, ύστερα από αξιολογικές διαδικασίες (εξετάσεις) ανάλογα με τις επιδόσεις και τις προτιμήσεις τους.

Με το σημερινό σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, ο υποψήφιος στο μηχανογραφικό δελτίο δηλώνει το Τμήμα στο οποίο θέλει να σπουδάσει (π.χ. Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής Αθηνών). Με το καινούργιο σύστημα η εισαγωγή θα γίνεται στην ίδια τη Νομική Σχολή, θα ακολουθεί το προπαρασκευαστικό έτος και ύστερα, με τις επιδόσεις του στα μαθήματα ή με ένα είδος εξετάσεων που θα αποφασιστεί πώς θα είναι, θα μπαίνει στο τμήμα που επιθυμεί.

Ετσι ύστερα από το πρώτο -ουσιαστικά προπαρασκευαστικό- έτος, η κατανομή σε συγκεκριμένα Τμήματα θα γίνεται βάσει των προτιμήσεων και φυσικά των επιδόσεων των φοιτητών.

Σε αυτό το πρώτο και καθοριστικό για το μέλλον του φοιτητή έτος, ο ίδιος θα παρακολουθεί μια σειρά υποχρεωτικών μαθημάτων, καθώς και μαθημάτων επιλογής. Τα επιλογής θα οδηγούν στην εξειδίκευση. Οι εξετάσεις στο τέλος του έτους θα δίδονται στο σύνολο των μαθημάτων.

Σε ό,τι αφορά την ακαδημαϊκή οργάνωση, η Σχολή θα είναι η διοικητική μονάδα του Ιδρύματος και το Τμήμα η ακαδημαϊκή του μονάδα.

Η μετάβαση

Το κάθε Πανεπιστήμιο/Σχολή θα καθορίζει και τα λεπτομερή κριτήρια και τις προϋποθέσεις μετάβασης από το πρώτο έτος στο Τμήμα. Το Ιδρυμα υποχρεούται στον Εσωτερικό Κανονισμό του να ορίσει και να δημοσιοποιήσει τις λεπτομερείς απαιτήσεις και διαδικασίες για την ένταξη των φοιτητών σε προγράμματα σπουδών, μετά το πρώτο ακαδημαϊκό έτος.

Οι διαδικασίες πρέπει να είναι απολύτως διαφανείς και αξιοκρατικές και να πιστοποιούνται από αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή (για το αδιάβλητο των εξετάσεων μετάβασης, που απασχόλησε και το ΕΣΥΠ, προτείνεται αυτές να διενεργούνται από την Ανεξάρτητη Αρχή).

Τέλος στα αμφιθέατρα

Υποχρεωτικά μαθήματα, σε μικρά ακροατήρια

Οι «τυχεροί» πρώτοι φοιτητές του νέου συστήματος θα σπουδάσουν σε ένα διαφορετικό από το σημερινό πανεπιστήμιο. Σε αυτό δεν θα υπάρχει η διδασκαλία από καθέδρας στα πολυπληθή αμφιθέατρα, σταματά η μεταφορά μαθημάτων, οι παραδόσεις θα γίνονται σε μικρά ακροατήρια, η παρακολούθηση θα είναι υποχρεωτική και θα υπάρχουν προαπαιτούμενα για τη μετάβαση από το ένα έτος στο άλλο.

Τα μέλη του ΕΣΥΠ, στο πόρισμά τους, επεσήμαναν μεγάλες αδυναμίες στο κλασικό μοντέλο διδασκαλίας, που όσοι φοίτησαν σε πανεπιστήμια γνωρίζουν. Υποστηρίχθηκε η ανάγκη του εκσυγχρονισμού του τρόπου παράδοσης των μαθημάτων.

Οι αδυναμίες

Η κυριαρχία της διάλεξης -σε συνήθως μεγάλα ακροατήρια- ως τεχνικής μετάδοσης της γνώσης, οι συχνά διακεκομμένες ώρες παρακολούθησης, η εξαμηνιαία εξέταση -που ελέγχει συχνά μόνο την απομνημονευτική ικανότητα του φοιτητή-, η προσφυγή στη χρήση ενός βιβλίου κατά μάθημα, η πληθωρικότητα πολλών προγραμμάτων σπουδών, ο υπερβολικά μεγάλος χρόνος επαφής «διδάσκοντα - διδασκόμενου» και η περιορισμένη χρήση των πληροφορικών τεχνολογιών κατεγράφησαν ως τα «τρωτά» του ακαδημαϊκού έργου.

Αναφέρθηκαν, επιπλέον, ελλείψεις υποδομών και διδασκόντων, το πρόβλημα των ιπτάμενων καθηγητών, ο μεγάλος αριθμός φοιτητών ανά διδάσκοντα σε βασικά υποχρεωτικά μαθήματα, καθώς και ο μεγάλος αριθμός εξεταστικών περιόδων.

Οι προτάσεις

• Στο πόρισμα του ΕΣΥΠ για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση προτείνονται:
• Η διαίρεση των μεγάλων ακροατηρίων σε μικρότερα για τα βασικά μαθήματα.
• Η φροντιστηριακή και η εργαστηριακή άσκηση σε μικρές ομάδες φοιτητών.
• Οι εργασίες, τα σεμινάρια, οι συχνές επισκέψεις σε χώρους όπου παράγεται ή εφαρμόζεται η επιστήμη/τεχνολογία.
• Η αξιολόγηση και ο εξορθολογισμός αρκετών προγραμμάτων σπουδών.
• Υποχρεωτική παρακολούθηση των μαθημάτων.
• Να υπάρχουν προαπαιτούμενα για τη μετάβαση από το ένα έτος στο άλλο.
• Περιορισμός των μεταφερόμενων μαθημάτων.
• Εισαγωγή του ηλεκτρονικού βιβλίου.

ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ (εφημερίδα ΕΘΝΟΣ)