Στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που ορίζουν οι κοινωνικές ανάγκες, που προτείνουν οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, που έχουν οραματιστεί οι μεγάλοι μας παιδαγωγοί οδηγεί το "νέο Λύκειο" η υπουργός των σχολικών συγχωνεύσεων, των οικονομικών περικοπών στην εκπαίδευση και των αναιτιολόγητων απολύσεων, κ. Άννα Διαμαντοπούλου.

Με άξονα την εξυπηρέτηση των εφήμερων αναγκών της οικονομικής ολιγαρχίας και της αγοράς εξοστρακίζει από το νέο Λύκειο τη γενική παιδεία και, επομένως, καταδικάζει τις επόμενες γενιές των μαθητών της πατρίδας μας στην απόλυτη εξειδίκευση, στην ημιμάθεια και τελικά στην εύκολη χειραγώγησή τους από την πολιτική και εργοδοτική εξουσία.

Τα τρία κρίσιμα χρόνια του Λυκείου ο έφηβος ωριμάζει ηλικιακά, σωρεύει γνώσεις, διαμορφώνει δεξιότητες και ενδιαφέροντα. Τότε και μόνο τότε, το αγαθό της γενικής παιδείας μπορεί να γίνει ο ώριμος καρπός μιας μακράς μαθητείας, άσκησης και προσωπικής αντίληψης ανεξάρτητα από τη μελλοντική επαγγελματική επιλογή.

Κατά τον Άγγελο Ελεφάντη, η γενική παιδεία «[...] Είναι το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο οιοσδήποτε πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκταμιεύει τα αγαθά της αποθησαυρισμένης ευαισθησίας και της συσσωρευμένης γνώσης». Είναι οι γνώσεις και οι μέθοδοι παραγωγής τους, αλλά και οι ηθικές, κοινωνικές και αισθητικές αξίες, που συνθέτουν εν τέλει τον καλλιεργημένο άνθρωπό και τον καθιστούν ικανό να «[...] μπορεί να γίνεται κοινωνός της ανθρώπινης δημιουργίας και της ανθρώπινης περιπέτειας» (Α. Ελεφάντης, "Αυγή", 13.10.2006).

Αυτή τη γενική παιδεία το Λύκειο οφείλει να σεβαστεί και να καλλιεργήσει ως την κύρια αποστολή του, γιατί ποτέ ξανά, συντεταγμένα και μεθοδικά, δεν θα δοθεί η δυνατότητα στον άνθρωπο να κατακτήσει αυτό το αγαθό.

Άμεσο μέτρο στην κατεύθυνση κατάκτησης της γενικής παιδείας είναι η κατάργηση των ποικίλων διαχωρισμών στο Λύκειο. «[...] Σκοπός της Μέσης Εκπαίδευσης δεν είναι να διαμορφώσει φυσικούς, βιολόγους, μαθηματικούς, γλωσσολόγους, ιστορικούς, μουσικούς, λογοτέχνες κ.λπ. Σκοπός της είναι οι απόφοιτοι του λυκείου να εγκολπωθούν στοιχεία της αποθησαυρισμένης γνώσης και ευαισθησίας ώστε οι μαθητές να κατανοούν το σώμα τους, να επικοινωνούν με τις τέχνες, να γνωρίζουν την ιστορία της χώρας τους και του κόσμου, να εγκολπωθούν βασικές έννοιες μαθηματικών, φυσικής, χημείας, να τους ανοίγεται με δυο λόγια ο κόσμος της κοινωνικής, της φυσικής και της καλλιτεχνικής πραγματικότητας.» (ό.π.)

Η γενική παιδεία, στο βαθμό που το Λύκειο ήταν πάντα εξαρτημένο από τις εισαγωγικές, τις Πανελλήνιες, τις Πανελλαδικές, τις γενικές -ή όπως και να βαπτισθούν- εξετάσεις εισόδου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, υπήρξε ο φτωχός συγγενής της επίσης φτωχής και μίζερης εκπαίδευσης των τελευταίων δεκαετιών. Οι κατευθύνσεις, οι δέσμες, ο διαχωρισμός πρακτικού και κλασικού αποτελούν εχθρούς της γενικής παιδείας και συμβάλλουν εκ των πραγμάτων στην υποτίμηση εκείνου ή του άλλου μαθήματος, οδηγώντας τους μαθητές σε έναν πρωτόγονο γνωστικό ρατσισμό. Η ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα απελευθέρωνε το Λύκειο, τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς από τα πολύμορφα βάρη αυτού του καθεστώτος, αλλά και θα έδινε τον απαιτούμενο εκπαιδευτικό χώρο για την ανάπτυξη του αγαθού της γενικής παιδείας.

Όμως, άλλες οι βουλές της αγοράς, του ΔΝΤ, του ΣΕΒ και της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας.

Το μέλλον αυτών των αλλαγών είναι σύντομο. Οι ανάλογες απόπειρες του κ. Γεράσιμου Αρσένη, που μετέτρεπαν το Λύκειο σε ένα απέραντο εξεταστικό κέντρο και αποτυχημένο φροντιστήριο, όχι μόνο απέτυχαν, αλλά και απετέλεσαν τον πολιτικό ενταφιασμό ενός φιλόδοξου πολιτικού. «Ιδού η Ρόδος...».

Του Γιώργου Κ. Μπουγελέκα*

* Ο Γιώργος Κ. Μπουγελέκας είναι εκπαιδευτικός.