Το υπουργείο Παιδείας εξετάζει την πιλοτική εφαρμογή του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μόνο σε ορισμένες σχολές και ΑΕΙ και όχι την καθολική εφαρμογή του σε όλη την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το νέο σύστημα, που θα εφαρμοσθεί από το 2014, προβλέπει την εισαγωγή των υποψηφίων σε σχολές ή πανεπιστήμια και όχι σε τμήματα, όπως ισχύει σήμερα. Ταυτόχρονα, «κλείδωσε» ότι οι Πανελλαδικές Eξετάσεις θα γίνονται σε τέσσερα μαθήματα σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να διασφαλισθεί το αδιάβλητο της διαδικασίας. Ειδικό βάρος θα έχει η άποψη των ιδρυμάτων για τους συντελεστές βαρύτητας κάθε μαθήματος.

Ειδικότερα, το υπουργείο αναμένει να εξελιχθεί ο διάλογος επί της πρότασης που κατέθεσε την προηγούμενη εβδομάδα για τη νέα δομή του λυκείου, που θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την Α΄ Λυκείου του επόμενου σχολικού έτους. Με βάση την πρόταση, η εξειδίκευση των μαθητών θα αυξάνεται όσο προχωρούν οι τάξεις. Eτσι, στην Α΄ Λυκείου θα υπάρχουν οκτώ υποχρεωτικά μαθήματα, στη Β΄ Λυκείου οι μαθητές θα επιλέγουν ανάμεσα στη θεωρητική και την πρακτική κατεύθυνση, ενώ στη Γ΄ Λυκείου θα χωρίζονται σε τρεις κατευθύνσεις για τις θετικές επιστήμες, τις οικονομικές επιστήμες και τις θεωρητικές επιστήμες. Εως τη λήξη της τρέχουσας σχολικής χρονιάς το υπουργείο αναμένεται να ανακοινώσει και το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Hδη έχει αποφασισθεί:

- Οι εξετάσεις θα διεξάγονται κεντρικά και με αδιάβλητες διαδικασίες.

- Ο αριθμός των πανελλαδικώς εξεταζομένων μαθημάτων μειώνεται σε 4 από 6 σήμερα.

- Τα ΑΕΙ θα καθορίζουν τον συντελεστή βαρύτητας των μαθημάτων.

- Στα μόρια εισαγωγής θα μετράει, κατά ένα μικρό ποσοστό, η συνολική επίδοση του υποψηφίου στο Λύκειο.

Από την άλλη, το μεγαλύτερο «αγκάθι» φαίνεται να είναι η υλοποίηση της εξαγγελίας για εισαγωγή σε σχολή ή ΑΕΙ και όχι σε τμήμα, όπως γίνεται με το ισχύον σύστημα. Και αυτό διότι η υλοποίηση του συστήματος αυτού θέλει καλή προετοιμασία, καθώς απαιτεί την οργάνωση των ΑΕΙ με νέα δομή και με βάση τις σχολές. Επίσης, προς το παρόν δεν μπορούν τα ΑΕΙ να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις που έχει η πρόταση για εισαγωγή σε σχολή ή πανεπιστήμιο (π. χ. οργάνωση των σπουδών, διασφάλιση του αδιάβλητου της διαδικασίας κατανομής των φοιτητών στα τμήματα.)

Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», εξετάζεται η πιλοτική εφαρμογή του συστήματος αυτού σε ορισμένα πανεπιστήμια ή σχολές όπου είναι δυνατή η υλοποίησή της. Τέτοια θα μπορούσαν να είναι το Πάντειο Πανεπιστήμιο ή οι παιδαγωγικές σχολές. Αντίθετα, το προτεινόμενο σύστημα είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί σε ιδρύματα όπως το ΕΜΠ ή οι ιατρικές σχολές. Ταυτόχρονα, τα στελέχη του υπουργείου Παιδείας εξετάζουν το σύστημα που θα προτείνουν να μην προσκρούει στην αρχή της ισότιμης πρόσβασης των υποψηφίων.

Γενικότερα, πάντως, το σύστημα πρόσβασης θα επηρεάσει την επιτυχία της πρότασης που κατέθεσε το υπ. Παιδείας για τη νέα δομή του λυκείου, η οποία έχει καινοτόμα στοιχεία. Ενδεικτικά, εισάγεται η ερευνητική εργασία ως υποχρεωτικό μάθημα και στις τρεις τάξεις. Οι μαθητές θα κάνουν μία ανά τετράμηνο, ενώ μία από τις εργασίες μπορεί να γίνεται στα Αγγλικά. Επίσης, στη Β΄ και τη Γ΄ Λυκείου προβλέπονται τέσσερις ώρες την εβδομάδα για εμβάθυνση σε δύο μαθήματα επιλογής (π. χ. Μαθηματικά, Αρχαία, Φυσική). Είναι ένας τύπος φροντιστηριακών ωρών, στις οποίες οι μαθητές θα μπορούν να εμβαθύνουν στην ύλη με ασκήσεις, εργασίες κ. ά.

Η ερευνητική εργασία και οι ώρες εμβάθυνσης είναι τα δύο στοιχεία που κερδίζουν τις εντυπώσεις. Από την πλευρά του, πάντως, ο καθηγητής Παιδαγωγικών του Παν. Ιωαννίνων κ. Αθανάσιος Γκότοβος ανέφερε στην «Κ»  ότι «το πρόβλημα με το λύκειο και τη (δυσ) λειτουργία του έχει σχέση με την αποδιοργάνωση ενός εκπαιδευτικού χώρου, την αδυναμία παραγωγής μαθησιακού αποτελέσματος και τη σύγχυση προσανατολισμού».

Στην Ευρώπη, «ρυθμιστές» τα ΑΕΙ

Στην πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης τα ΑΕΙ έχουν κύριο ρόλο στον ορισμό του αριθμού των εισακτέων και στον τρόπο επιλογής τους. Ενδεικτικά, με βάση έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, τα συστήματα εισαγωγής στα ΑΕΙ σε χώρες της Ευρώπης είναι τα ακόλουθα:

- Στην Αγγλία, ο αριθμός των εισακτέων ορίζεται από το κάθε ίδρυμα, το οποίο κάνει και την επιλογή.

- Στη Γερμανία, δεν υπάρχει περιορισμένος αριθμός εισακτέων (numerus clausus). Ωστόσο, η πρόσβαση σε ορισμένες σχολές (όπως στην ιατρική, κτηνιατρική, οδοντιατρική, αρχιτεκτονική, διοίκηση επιχειρήσεων και ψυχολογία) γίνεται μέσα από μια υπερπεριφερειακή διαδικασία επιλογής, που βασίζεται σε διακρατική συμφωνία μεταξύ των κρατιδίων για την κατανομή των θέσεων.

- Στη Γαλλία, ο τρόπος επιλογής των εισακτέων ποικίλλει. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη στις γενικές πανεπιστημιακές σχολές, στην ιατρική οι υποψήφιοι δίνουν εξετάσεις που διεξάγει το ΑΕΙ, ενώ σε κάποια ινστιτούτα (IUT, CPGE κ. ά.) βασίζεται στις σχολικές επιδόσεις των υποψηφίων.

- Στην Ισπανία, η επιλογή γίνεται έπειτα από εισαγωγικές εθνικές εξετάσεις.

- Στη Φινλανδία, τα πανεπιστήμια καθορίζουν διαφορετικά κριτήρια εισαγωγής. Στα περισσότερα ΑΕΙ η επιλογή σπουδαστών βασίζεται στους βαθμούς των εθνικών απολυτηρίων εξετάσεων, στο απολυτήριο λυκείου και στα αποτελέσματα του τεστ εισαγωγής.

Του Αποστολου Λακασα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ