Κριτική για το Νέο Λύκειο Νο 6

Το "νέο Λύκειο" της κ. Διαμαντοπούλου και η "αποκατάσταση της ισορροπίας στη ζωή των εφήβων"

Αν συγκρίνει κανείς την «πρόταση για το νέο Λύκειο» με αντίστοιχα κείμενα που παρουσιάστηκαν και πολλά απʼ αυτά νομοθετήθηκαν με τις γνωστές σε όλους συνέπειες, θα παρατηρήσει ότι το σχέδιο της κ. Διαμαντοπούλου που εκπόνησαν οι «μάχιμοι εκπαιδευτικοί» του γραφείου της, αποτελεί πράγματι … «τομή».

Όλα τα προηγούμενα κείμενα διατύπωναν τη φιλοδοξία της πάταξης των φροντιστηρίων και της αυτονόμησης της λυκειακής βαθμίδας από το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου να ξαναβρεί το Λύκειο τον εαυτό του. Στην πρόταση της κ. Διαμαντοπούλου, η πρώτη φιλοδοξία μπαίνει για να μη λέμε ότι δεν μπήκε και η δεύτερη δεν διατυπώνεται καθόλου. Αντιθέτως, εμφανίζονται νέες επιδιώξεις -προϊόντα της «θεραπείας σοκ» που εφαρμόζει η κυβέρνηση σε συνεργασία με την τρόικα, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Τα παράπονα της υπουργού

Ποια είναι τα προβλήματα που θέλει πρωτίστως να αντιμετωπίσει η πρόταση της κ. Διαμαντοπούλου;

Πρώτον, την αναλογία μαθητών προς διδάσκοντες. Όπως μας πληροφορεί, ανάμεσα σε όλες τις χώρες μέλη της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, έχουμε την καλύτερη (8,5:1).

Το δεύτερο πρόβλημα που θέλει να αντιμετωπίσει η «πρόταση», είναι ο μεγάλος αριθμός σχολικών μονάδων. «Στην Ελλάδα», διαπιστώνουν με φρίκη οι συντάκτες του σχεδίου, «αναλογεί μία μονάδα ανά 8.700 κατοίκους», όταν «στη Φινλανδία η αναλογία είναι 1 ανά 11.900 και στην Πορτογαλία 1 ανά 12.900».

Τρίτο πρόβλημα - παράπονο είναι «σήμερα μόλις 1 στους 4 Έλληνες μαθητές κατευθύνεται στο τεχνικό-επαγγελματικό λύκειο» εν αντιθέσει «με ό,τι συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες όπου οι μισοί και πλέον μαθητές κατευθύνονται στον τεχνικό-επαγγελματικό κλάδο της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».

Τέταρτο πρόβλημα είναι «ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός μαθημάτων στο λύκειο (49 μαθήματα), όταν στη Γαλλία είναι 26, στην Ισπανία 24, στην Ιταλία 30 και -σύμφωνα πάντα με το κείμενο των μάχιμων εκπαιδευτικών- ξεχωρίζει η Κύπρος με 44.

Η «πρόταση για το νέο Λύκειο» έρχεται να αντιμετωπίσει το υψηλό κόστος του «μεγάλου αριθμού σχολικών μονάδων» που λειτουργούν με πρόγραμμα πολλών μαθημάτων και άρα με πολλές ειδικότητες και με την «καλύτερη αναλογία μαθητών προς διδάσκοντες». Οι συγχωνεύσεις έκαναν την πρώτη εκκαθάριση. Η τελική θα γίνει με την εφαρμογή του νέου συστήματος.

Το προφίλ του νέου "Λυκείου"

Το προφίλ του λυκείου της κ.Διαμαντοπούλου είναι το εξής: φτηνό (με τριαντάρια τμήματα, τους απολύτως απαραίτητους καθηγητές και χωρίς νέα βιβλία), εξειδικευμένο, στεγνό, εξοντωτικό, ελιτίστικο και ταξικό. Εχθρικό για τα παιδιά που η εισαγωγή σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα δεν αποτελεί μέγιστη φιλοδοξία τους, αυστηρώς ακατάλληλο για οικογένειες που δεν μπορούν πλέον να θεωρήσουν ανελαστική τη δαπάνη της φροντιστηριακής εκπαίδευσης η οποία επεκτείνεται στα τέσσερα χρόνια. Για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια, θα συνυπολογίζονται, εκτός των πανελλαδικών εξετάσεων, πιθανότατα σε τέσσερα μαθήματα και οι επιδόσεις των μαθητών σε όλες τις τάξεις του Λυκείου.

Πρώτος κύκλος εργασιών

Επιπλέον, η υπουργός Παιδείας ανοίγει δύο νέους κύκλους κερδοφόρας δραστηριότητας της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο πρώτος κύκλος θα προκύψει από το μέτρο της εισαγωγής των παιδιών σε πανεπιστημιακή Σχολή και όχι σε Τμήμα. Η κατάταξη σε Τμήμα θα γίνεται μετά από αξιολογικές διαδικασίες στο τέλος του πρώτου έτους σπουδών. Η ρύθμιση αυτή, μετά βεβαιότητας, θα φτιάξει φροντιστήρια για πρωτοετείς φοιτητές που πλέον θα διαγκωνίζονται για την εισαγωγή τους στο δημοφιλές τμήμα της Σχολής.

Και δεύτερος

Ο δεύτερος κύκλος εργασιών θα προέλθει από την εισαγωγή του «μαθήματος» της Ερευνητικής Εργασίας που όπως μας πληροφορούν, λέγεται και project. Η ερευνητική εργασία θα διδάσκεται ως μάθημα από την Αʼ Λυκείου. Μάλιστα, θα καταλαμβάνει τρεις ώρες στο πρόγραμμα της Αʼ και από δύο στο πρόγραμμα της Βʼ και της Γʼ Λυκείου. Να σημειωθεί ότι για τις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, η Ερευνητική Εργασία είναι ένα από τα ελάχιστα υποχρεωτικά μαθήματα κοινής διδασκαλίας.

Τι θα διδάσκονται σʼ αυτό το μάθημα οι μαθητές; Ποια ειδικότητα εκπαιδευτικών θα το διδάσκει αφού η διδασκαλία του θα είναι κοινή για όλους; Μήπως όποια είναι διαθέσιμη στο πλαίσιο της αναδιάταξης και εξοικονόμησης προσωπικού; Ποιος θα ορίζει τα θέματα και πώς θα καθοδηγούνται οι μαθητές στην εργασία τους; Όλα αυτά είναι ... επουσιώδη για την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Αυτό που ενδιαφέρει είναι να σταλεί το μήνυμα ότι από του χρόνου οι μαθητές θα έχουν να φτιάχνουν ένα «project» ανά τετράμηνο που θα βαθμολογείται όπως κάθε υποχρεωτικό μάθημα και άρα θα έχει το δικό του κομμάτι συμμετοχής στη διαδικασία εισαγωγής. Δεν χρειάζεται μαντικές ικανότητες για να προβλέψει κανείς ότι μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα θα στηθεί μια μαύρη αγορά παραγωγής εργασιών στην οποία θα απευθύνονται οι έχοντες για να εξασφαλίσουν βαθμολογικό προβάδισμα. Το γεγονός δε ότι η μία εργασία μπορεί να είναι στα Αγγλικά θα δώσει «δουλειά» και σε πολλούς άνεργους απόφοιτους της Αγγλικής Φιλολογίας, καθώς η διδασκαλία της Αγγλικής στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου θα είναι προαιρετική.

Γενική παιδεία μέχρι την Α'

Από το Λύκειο της κ. Διαμαντοπούλου εξαφανίζονται τα μαθήματα επιλογής, μειώνονται τα μαθήματα γενικής παιδείας και συγκροτείται ένα σκληρό πρόγραμμα αποτελούμενο από λίγα μαθήματα σε κάθε κατεύθυνση που εξυπηρετεί μόνο τις ανάγκες των εισαγωγικών εξετάσεων.

Η Αʼ Λυκείου είναι η τελευταία τάξη γενικής παιδείας και τάξη-γέφυρα, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό της υπουργού Παιδείας. Όμως παρʼ ότι τάξη-γέφυρα για την εξειδίκευση που θα ακολουθήσει, καταργούνται μαθήματα κρίσιμα για τις επιλογές των μαθητών τις επόμενες χρονιές. Εκτός προγράμματος βγαίνουν οι Αρχές Οικονομίας και η Τεχνολογία, ενώ καταργείται μέχρι και ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Επιπλέον, κόβονται και τα πέντε μαθήματα επιλογής (δεύτερη ξένη γλώσσα, Ευρωπαϊκός Πολιτισμός και οι Ρίζες του, Εφαρμογές Πληροφορικής, Αισθητική Αγωγή και Ψυχολογία) από τα οποία οι μαθητές μπορούσαν να διαλέξουν ένα. Στο φτηνό λύκειο ενοποιούνται και ολόκληρες επιστημονικοί κλάδοι για να διευκολυνθεί ο στόχος της εξοικονόμησης προσωπικού μέσω των διπλών και τριπλών αναθέσεων μαθημάτων. Το πιο ακραίο παράδειγμα είναι οι Φυσικές Επιστήμες που ενοποιούνται σε ένα μάθημα με τρεις κλάδους, τη Φυσική, τη Χημεία και τη Βιολογία. Τι άλλο νόημα έχει αυτή η ενοποίηση αν όχι ότι ένας Φυσικός μπορεί να κάνει και τη Χημεία ή αντίστροφα;

Μετά εξειδίκευση

Από τη Βʼ Λυκείου ξεκινά η εξειδίκευση που κορυφώνεται στην τελευταία τάξη. Στη Βʼ Λυκείου τα παιδιά καλούνται να επιλέξουν μεταξύ δύο κατευθύνσεων που σε γενικές γραμμές αντιστοιχούν σε θεωρητικές και θετικές επιστήμες. Τα μαθήματα συνδιδασκαλίας είναι Νέα Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Αρχές Οικονομίας και Διοίκησης, Ερευνητική Εργασία, Θρησκευτικά και Φυσική Αγωγή. Σε διαφορετικό «βάθος εξειδίκευσης» ανάλογα την κατεύθυνση, θα διδάσκονται η Ιστορία, τα Μαθηματικά και οι Φυσικές Επιστήμες. Η Βιολογία και η Χημεία είναι περιττά μαθήματα για τους μαθητές της Θεωρητικής κατεύθυνσης, τα Αρχαία και η Φιλοσοφία δεν χρειάζονται για τους «πρακτικούς». Επίσης, είναι περιττή για όλους η ξένη γλώσσα και η Εισαγωγή στο Δίκαιο και τους Πολιτικούς Θεσμούς. Τα μαθήματα επιλογής πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (π.χ. Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία και Τέχνη και Πολιτισμός) καταργούνται και το πρόγραμμα συμπληρώνεται από μαθήματα εμβάθυνσης (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία ή Αρχαία και Ιστορία) από τα οποία επιλέγονται μέχρι δύο.

Ακόμη χειρότερος είναι ο σχεδιασμός για τη Γʼ Λυκείου που θα λειτουργεί με τρεις κατευθύνσεις (προστίθεται η κατεύθυνση που οδηγεί στις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες). Τα μαθήματα συνδιδασκαλίας περιορίζονται σε δύο (Γλώσσα και Ερευνητική Εργασία) και μπαίνουν προχωρημένα μαθήματα ειδικά για κάθε κατεύθυνση (π.χ. Μικροοικονομική και Μακροοικονομική).