ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ*
Μία ακόμη ρύθμιση του νομοσχεδίου Διαμαντοπούλου που, ενώ
προετοιμάζει την επιβολή διδάκτρων και υπονομεύει το μέλλον των
αποφοίτων, μεταμφιέζεται σε φιλολαϊκή καινοτομία είναι η παροχή
φοιτητικών δανείων.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο τα φοιτητικά δάνεια θα είναι άτοκα και υπό
την εγγύηση του δημοσίου, ενώ οι λεπτομέρειες θα ορισθούν αργότερα με
υπουργικές αποφάσεις. Βέβαια, η διεθνής εμπειρία από τις περισσότερες
χώρες μας διδάσκει ότι τα φοιτητικά δάνεια προορίζονται για την κάλυψη
του κόστους των διδάκτρων (…) και είναι έντοκα. Η ίδια εμπειρία δείχνει
ότι μετά την αρχική επιβολή διδάκτρων σχετικά περιορισμένου ύψους, σε
λίγα χρόνια πολλαπλασιάζονται (βλ. πρόσφατη εμπειρία στη Μ. Βρετανία)
ενώ παράλληλα η κρατική επιχορήγηση των ΑΕΙ μειώνεται. Είναι μάλλον
απίθανο, μια κυβέρνηση που γοητεύεται από τα ξένα πρότυπα, να
παρεκκλίνει στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Η επιβολή διδάκτρων, και συνεπώς η «διευκόλυνση» με
τη χορήγηση φοιτητικών δανείων, είναι λογικό επακόλουθο της
νεοφιλελεύθερης αντίληψης για την παιδεία, ότι δηλαδή η
παιδεία δεν συνιστά δημόσιο αγαθό, αλλά ατομική επένδυση. Συνεπώς, ο
ίδιος ο ενδιαφερόμενος οφείλει να χρηματοδοτεί τις σπουδές του και όχι
το κράτος. Στους φοιτητές που δεν διαθέτουν την απαιτούμενη αγοραστική
δύναμη για να αγοράσουν τοις μετρητοίς τις «υπηρεσίες εκπαίδευσης»,
χορηγείται δάνειο το οποίο αποπληρώνουν μετά την αποφοίτησή τους.
Η θεσμοθέτηση των φοιτητικών δανείων, με το
νομοσχέδιο Διαμαντοπούλου, συνιστά, εμμέσως πλην σαφώς, τον προάγγελο
της επιβολής διδάκτρων και στα ελληνικά ΑΕΙ. Βέβαια, το σχέδιο είναι τα
δίδακτρα να μην επιβληθούν άμεσα από την κυβέρνηση, αλλά από τα
«αυτοδιοικούμενα» πανεπιστήμια. Η συστηματική περικοπή της
χρηματοδότησης των ΑΕΙ κατά 50% το 2011, μετά από σημαντική μείωση και
το 2010, (παραβιάζοντας κάθε έννοια νομιμότητας με την αθέτηση των
συμφωνηθέντων στους περιβόητους τετραετείς προγραμματισμούς της κ.
Γιαννάκου), αποβλέπει στο να εξαναγκάσει τα ίδια τα ΑΕΙ να ζητήσουν την
οικονομική συμμετοχή των φοιτητών. Βέβαια τα Συμβούλια Διοίκησης, που
θεσπίζει το νομοσχέδιο Διαμαντοπούλου, θα είναι πολύ πρόθυμα για κάτι
τέτοιο. Η επιβολή διδάκτρων, σε συνδυασμό με την ανεργία, τη μείωση των
μισθών και την αύξηση του κόστους ζωής θα εξαναγκάσει τους φοιτητές να
προσφύγουν στον δανεισμό. «Ανοίξαμε και σας περιμένουμε…» κατά τη γνωστή
διαφήμιση.
Η σπουδή της κυβέρνησης να ξεφορτωθεί τη συνταγματική υποχρέωση για
παροχή δωρεάν παιδείας συμπίπτει με την ανάγκη πιστωτικής επέκτασης των
τραπεζών. Ο δανεισμός δεν διασφαλίζει, αλλά υποθηκεύει το μέλλον των
φοιτητών, αυτό που διασφαλίζει είναι περισσότεροι πελάτες στο τραπεζικό
σύστημα. Επιπλέον σε μια αστεία προσπάθεια να καλλωπιστεί η ανάγκη
προσφυγής των φοιτητών στον δανεισμό, εμφανίζεται ως παροχή! Αυτό
γίνεται με τη δημιουργία εντυπώσεων για τις «καλές προθέσεις»
κατασκευάζοντας ένα επίπλαστο «δικαίωμα», μέσω της σύνδεσης του
δανεισμού με τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του φοιτητή!
Έως τώρα οι τράπεζες «έβαζαν χέρι» στο εισόδημα των
γονέων, που δανείζονταν για να τα βγάλουν πέρα με τα έξοδα σπουδών των
παιδιών τους, τώρα, με την «ευγενική χορηγία» των περίφημων πλέον «155»
βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και των συνοδοιπόρων τους ετοιμάζονται να βάλουν
χέρι και στα μελλοντικά εισοδήματα των φοιτητών. Τα λεφτά είναι πολλά.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στις ΗΠΑ κάθε φοιτητής που προσέφυγε στον
δανεισμό αποφοιτεί, κατά μέσο όρο, με δάνειο 24.000 δολαρίων. Μπορεί να
φανταστεί κανείς πώς οι πτυχιούχοι των ελληνικών πανεπιστημίων, με την
ανεργία στα ύψη και τους μισθούς πείνας, θα αποπληρώσουν τα δάνεια που
θα πάρουν; Η κυβέρνηση δεν αρκείται στην υποθήκευση της χώρας συνολικά,
προωθεί και πολιτικές υποθήκευσης του μέλλοντος καθενός ξεχωριστά.
*Ο Ευάγγελος Νικολαϊδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης
