Με δυο λόγια ο λογοθεραπευτής ασχολείται με τα προβλήματα της εκφοράς του   λόγου (γραπτού και προφορικού) ενώ ο εργοθεραπευτής με θέματα που αφορούν στην αποκάταστη λεπτών κινητικών λειτουργιών και στη βελτίωση της αυτοεξυπηρέτησης ανθρώπων με σχετικά προβλήματα (όχι φυσικοθεραπευτής).

ΤΕΙ Λογοθεραπείας
Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας έχουν δικαίωμα απασχόλησης στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα (οργανισμοί, σχολεία, νοσοκομεία, ιδρύματα, Κέντρα Ψυχικής Υγείας κ.ά.) και εξελίσσονται στη διοικητική ιεραρχία σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις. Επίσης μπορούν να απασχολούνται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Ακόμη, έχουν δικαίωμα παροχής κατ΄ οίκον θεραπείας σε ασθενείς. Μπορούν, τέλος, να ιδρύουν ιδιωτικά Κέντρα Λογοθεραπείας ή Κέντρα Αποκατάστασης που παρέχουν υπηρεσίες αποκατάστασης με υποχρεωτική απασχόληση των αρμοδίων επαγγελματιών, κατά τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.

ΤΕΙ Εργοθεραπείας
Οι πτυχιούχοι του τμήματος ΤΕΙ Εργοθεραπείας έχουν δικαίωμα απασχόλησης είτε ως στελέχη νοσοκομείων ή κέντρων αποκατάστασης ή ιδρυμάτων χρονίως πασχόντων είτε ως αυτοαπασχολούμενοι στα εξής αντικείμενα και δραστηριότητες: α) στα νοσοκομεία, β) στα γηροκομεία- ΚΑΠΗ και γ) στα Κέντρα (Αποκατάστασης- Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής- Αποτοξίνωσης- σωφρονιστικά καταστήματα- φυλακές). Ακόμη μπορούν να ασχοληθούν με τον προγραμματισμό δραστηριοτήτων σε εργαστήρια διδασκαλίας συνηθειών εργασίας και με την κοινωνικοποίηση ατόμων μέσω ομαδικών εκδηλώσεων.

Μπορείς να διαβάσεις αναλυτικές λεπτομέρειες για το καθένα από αυτά κάνοντας κλικ εδώ -> επιλέγεις δεξιά το επάγγελμα -> και στη συνέχεια αριστερά μονογραφία επαγγέλματος.

Δυό πολυ καλές προσεγγίσεις από το ΕΚΕΠ (Εθνικό Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού) μπορείς να διαβάσεις κάνοντας κλικ αντίστοιχα για τον λοθεραπευτή και τον εργοθεραπευτή

Απλά να τονίσουμε πως και τα δυο απαιτούν από τη μεριά σου αυξημένη κοινωνικότητα (με κάποιες επιπλέον πρακτικές δεξιότητες στον εργοθεραπευτή), ο λογοθεραπευτής κατά κανόνα θα έλθει σε επαφή με πιο μικρά σε ηλικία άτομα, ο εργοθεραπευτής έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα όσον αφορά τον αριθμό των διαθέσιμων επαγγελματιών (έχουμε μόνο ένα σχετικό ΤΕΙ) και θεωρούνται εξειδικευσεις με καλές προοτπικές χωρίς να επισκιάζονται από άλλες ειδικότητες πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Το  μέλλον και στα επαγγέλματα αυτά βρίσκεται στον ιδιωτικό τομέα και δη στην επιχειρηματικότητα και πως  μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, χρειάζεται αγώνας, επιμονή και συνεχή προσπάθεια, για ανάδειξη και τελειοποίηση της γνώσης και μη ξεχνάς πως τίποτε δεν χαρίζεται και πως όλα κατακτιούνται!

Παραθέτουμε συνοπτικά κάποιες πληροφορίες για τον λογοθεραπευτή και μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη ενός εροθεραπευτή που δίνει απαντήσεις σε  καίρια ερωτήματα.

ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ

Επαγγελματικά Δικαιώματα – Προοπτικές Απασχόλησης

1)Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (T.E.I.) φέρουν τον επαγγελματικό τίτλο «Λογοθεραπευτές ή Θεραπευτές του Λόγου» και απασχολούνται αυτοδύναμα ή σε συνεργασία στους τομείς του γνωστικού αντικειμένου της Λογοθεραπείας, δηλαδή της επιστήμης που έχει ως γνωστικό αντικείμενο τη μελέτη, έρευνα και εφαρμογή επιστημονικών γνώσεων γύρω από την Ανθρώπινη Επικοινωνία-Φωνή, Ομιλία, Λόγο (προφορικό, γραπτό), Μη λεκτική επικοινωνία – και τις διαταραχές αυτής καθώς και τις διαταραχές των καταποτικών κινήσεων του στοματοφάρυγγα.
Ειδικότερα οι Λογοθεραπευτές πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας απασχολούνται επαγγελματικά στους ακόλουθους τομείς:

• Αξιολόγηση της ανθρώπινης Επικοινωνίας-Φωνής, Ομιλίας, Λόγου (προφορικού, γραπτού) και πρόληψη, διαγνωστική αξιολόγηση και θεραπεία των διαταραχών που συνδέονται με αυτήν καθώς και των διαταραχών που σχετίζονται με τις καταποτικές κινήσεις του στοματοφάρυγγα.
• Επιστημονική έρευνα και μελέτη στο εν λόγω γνωστικό αντικείμενο.
• Άσκηση κάθε άλλης επαγγελματικής και επιστημονικής δραστηριότητας που εμπίπτει στο αντικείμενο του κλάδου της Λογοθεραπείας σύμφωνα με την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας.

2)Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας επιλέγουν και εφαρμόζουν σε άτομα κάθε ηλικίας σύγχρονες επιστημονικές, κλινικές και τεχνολογικές μεθόδους για την αξιολόγηση της ανθρώπινης Επικοινωνίας – Φωνής, Ομιλίας, Λόγου (προφορικού, γραπτού), Μη λεκτικής επικοινωνίας – τη διαγνωστική αξιολόγηση, τη θεραπεία και την αντιμετώπιση των διαταραχών αυτής καθώς και των διαταραχών των καταποτικών κινήσεων του στοματοφάρυγγα, οι οποίες δύνανται να περιλάβουν:

• Χρήση τεχνολογικών, προσθετικών και τεχνικών μέσων, χρήση διαγνωστικών δοκιμασιών της ανθρώπινης Επικοινωνίας και άλλων επιστημονικών εργαλείων με στόχο τη βέλτιστη διαγνωστική αξιολόγηση, θεραπεία και αντιμετώπιση των διαταραχών της ανθρώπινης Επικοινωνίας και των διαταραχών των καταποτικών κινήσεων του στοματοφάρυγγα.
• Πρόληψη και θεραπευτικές μεθόδους (παρεμβατικές και συμβουλευτικές), άμεσες ή έμμεσες, ατομικές ή ομαδικές σε θέματα που αφορούν τη δυσλειτουργία της ανθρώπινης Επικοινωνίας και των καταποτικών κινήσεων του στοματοφάρυγγα.
• Συμμετοχή σε διεπιστημονικές ομάδες παρέμβασης.

3)Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας παρέχουν τις εξειδικευμένες κλινικές υπηρεσίες τους σε άτομα με κάθε διαταραχή η οποία επηρεάζει την ανθρώπινη Επικοινωνία – Φωνή, Ομιλία, Λόγο (προφορικό, γραπτό), μη λεκτική επικοινωνία – και τις καταποτικές κινήσεις του στοματοφάρυγγα.

4)Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας έχουν δικαίωμα απασχόλησης:

• Στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα (οργανισμοί, σχολεία, νοσοκομεία, ιδρύματα, κέντρα ψυχικής υγείας, κ.α.) και εξελίσσονται στη διοικητική ιεραρχία σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις. Επίσης μπορούν να απασχολούνται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
• Στον ιδιωτικό τομέα με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή άλλη μορφή εργασιακής σχέσης ή ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε Κέντρα Λογοθεραπείας και σε Κέντρα Αποκατάστασης. Έχουν επίσης δικαίωμα παροχής κατ’ οίκον θεραπείας σε ασθενείς.
• Μπορούν ακόμη να ιδρύουν ιδιωτικά Κέντρα Λογοθεραπείας ή Κέντρα Αποκατάστασης που παρέχουν υπηρεσίες αποκατάστασης με υποχρεωτική απασχόληση των αρμόδιων επαγγελματιών, κατά τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.

5)Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογοθεραπείας ασκούν το επάγγελμα στα πλαίσια των αναφερομένων επαγγελματικών δικαιωμάτων μετά την απόκτηση άδειας άσκησης επαγγέλματος που χορηγείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.

.........................................

 Συνέντευξη με τον εργοθεραπευτή Π. Μελαδάκη

Καθημερινά νέες εξειδικευμένες ιατρικές μέθοδοι  μπαίνουν στην υπηρεσία του ανθρώπου  βοηθώντας  στο να διατηρήσει την υγεία του ή και να την επανακτήσει.
Ιδιαίτερα,  τα τελευταία χρόνια πολλές ειδικότητες βοηθούν τους γονείς στην προσπάθειά τους για βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών  τους.  Σήμερα ο γονιός τις περισσότερες φορές δεν κρύβει το πρόβλημα του παιδιού του αλλά ψάχνει τρόπους και  προσπαθεί να το διορθώσει.

Η εργοθεραπεία είναι μια ειδικότητα που έχει έλθει  πριν τριάντα περίπου  χρόνια στην  Ελλάδα και πολλοί από εμάς την γνωρίζουμε μόνο σαν όνομα.
Ο Πέτρος Μελαδάκης  σπούδασε εργοθεραπεία στην Ελλάδα και πήρε μεταπτυχιακό στην Αγγλία  εξειδικεύοντας τις γνώσεις του στην αναπηρία και τις διαταραχές της παιδικής ηλικίας.
Δουλεύει στην Αθήνα αλλά θα του άρεσε να έρθει στην Κρήτη που αγαπά και που  οι ρυθμοί ζωής είναι πιο ανθρώπινοι.
Τον συνάντησα στις πασχαλινές του διακοπές και συζήτησα μαζί του,  για την εργοθεραπεία και  τις δυνατότητες που έχει, και την   μέχρι τώρα εμπειρία    του  στην εφαρμογή της σε παιδιά.
Μίλησε με πολύ αγάπη για τη δουλειά του  και τις χαρές που παίρνει βλέποντας παιδιά  με ειδικές ανάγκες να κατορθώνουν να πηγαίνουν σχολείο,  να τα βγάζουν πέρα με τις υποχρεώσεις τους εκεί,  αλλά  να γίνονται και λειτουργικά  στο σπίτι τους.
Καταλαβαίνει τους γονείς που δεν μπορούν εύκολα να παραδεχθούν  το πρόβλημα του παιδιού τους, αναγνωρίζει  ότι χρειάζονται βοήθεια και χρόνο  και  τους  προτρέπει με πάθος  να μην στερήσουν ευκαιρίες από τα παιδιά τους για καλύτερη εξέλιξη,  κρατώντας τα  στο σπίτι από το φόβο του κοινωνικού στίγματος.
Ο Πέτρος Μελαδάκης είναι ένας νέος με μόρφωση, εξειδικευμένη γνώση, ικανότητες, αγάπη για τα παιδιά,  και κοιτάζοντας τον στα μάτια  νιώθεις την εμπιστοσύνη που κάθε γονιός χρειάζεται για να εναποθέσει την ελπίδα  ότι τα παιδί  του θα βοηθηθεί. Είναι  από εκείνους που θα μπορούσε κάθε γονιός να εμπιστευτεί το πρόβλημα του παιδιού του.

Κύριε Μελαδάκη μια και η εργοθεραπεία δεν είναι ευρύτατα γνωστή ας αρχίσουμε τη συζήτησή μας με τον ορισμό της.

Εργοθεραπεία σημαίνει θεραπεία μέσω έργου  κι όταν λέμε έργο εννοούμε τη δραστηριότητα που χρησιμοποιούμε σαν μέσο για να αναπτύξουμε τις δεξιότητες των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες.  Κοινός παρανομαστής σ΄οτιδήποτε κάνει η εργοθεραπεία είναι η ανάπτυξη της λειτουργικότητας του ατόμου. Απευθύνεται  σε διαταραχές,  δυσκολίες ή κάποιες  παθήσεις που έχουν να κάνουν με το κινητικό, το γνωστικό-αντιληπτικό μέρος αλλά και με το ψυχικό. Η εργοθεραπεία  απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες  και στα παιδιά και στους ενήλικες και στην τρίτη ηλικία με διαφορετικό τρόπο αλλά πάντοτε με σκοπό να έχουμε άτομα λειτουργικά σε ότι αποφασίζουν να κάνουν στη ζωή τους,  στην οικογένεια,  στην εργασία,  στον ελεύθερο χρόνο τους .  

Πότε η εργοθεραπεία έγινε ιδιαίτερη ειδικότητα της Ιατρικής ; Ποιες ανάγκες την δημιούργησαν;

Η εργοθεραπεία ξεκίνησε από την Αμερική περίπου πενήντα χρόνια πριν.  Ήταν η ανάγκη
για μετατραυματική αποκατάσταση των βετεράνων του πολέμου μετά από τραύματα και  ακρωτηριασμούς. Ήταν μια ειδικότητα που αναπτύχθηκε όταν οι άνθρωποι αυτοί επέστρεψαν από τον πόλεμο  στην καθημερινότητα κι έπρεπε να είναι λειτουργικοί. 
Στην Ελλάδα ήρθε στις αρχές του 80’ όταν  Ελληνίδες εργοθεραπεύτριες επέστρεψαν από την Αμερική και δημιούργησαν τη σχολή εδώ.

Μέχρι τότε ποιες ειδικότητες της Ιατρικής κάλυπταν το έργο της Εργοθεραπείας;

Ιατρικές ειδικότητες δεν υπάρχουν που να την καλύπτουν. Είναι συνεργαζόμενες οι ειδικότητες αυτές. Υπάρχουν παραϊατρικές ειδικότητες που καλύπτουν κάποια κομμάτια της εργοθεραπείας όπως η φυσικοθεραπεία αλλά εξειδικεύεται στην αδρή κίνηση κι όχι στην λεπτή,  η ειδική αγωγή που  μερικές φορές έχει να κάνει με κάποια κομμάτια της εργοθεραπείας,  η ψυχολογία όταν έχουμε να κάνουμε με ψυχικές παθήσεις. Όλα αυτά όμως δεν καλύπτουν την εργοθεραπεία η οποία είναι μια ξεχωριστή ειδικότητα, αλλά μάλλον παίρνουν κάποια στοιχεία  ή αλληλοκαλύπτονται γιατί και η εργοθεραπεία παίρνει στοιχεία από άλλες ειδικότητες.  Θα  μπορούσαμε να πούμε ότι απλά συμπληρώνονται μεταξύ τους αυτές οι ειδικότητες.

Σε ποια προβλήματα βοηθά η εργοθεραπεία;

Έχει να κάνει με τις παθήσεις ή τις διαταραχές και την ειδίκευση του κάθε εργοθεραπευτή
Υπάρχει παιδιατρική εργοθεραπεία που ασχολείται με τα παιδιά κι έχουμε να κάνουμε με διαταραχές αυτισμού και όλο το αυτιστικό φάσμα που χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες με νοητική  στέρηση,  με κινητικά προβλήματα,  με μαθησιακές δυσκολίες, με αισθητηριακές διαταραχές, με διαταραχές συμπεριφοράς.
Πιο αναλυτικά έχει να κάνει με τις αισθητηριακές ικανότητες του κάθε παιδιού,  δηλαδή πόσο τα αισθητηριακά του στοιχεία λειτουργούν,  πως και τι ακριβώς αντιλαμβάνεται με την όραση,  με την ακοή, το σώμα του, την αφή και την ισορροπία.  Έχει να κάνει με τα κινητικά του στοιχεία την λεπτή και αδρή κίνηση,  πόσο μπορεί να τρέξει να πιάσει,  να κλωτσήσει μια μπάλα,  να κάνει κάποιες συντονισμένες κινήσεις με όλο του το σώμα να γράψει ή να κόψει με το ψαλίδι, να κάνει λεπτούς χειρισμούς σε αντικείμενα κτλ. Έχει να κάνει με τις κοινωνικές του δεξιότητες,  αν μπορεί να έχει αυτοέλεγχο,  αν δεν έχει παρορμητικές αντιδράσεις,  αν ξέρει να συμμετάσχει σε μια συζήτηση και να  συμπεριφέρεται ανάλογα στο κοινωνικό περιβάλλον. Κι έχει να κάνει και με τις ψυχικές ή αλλιώς ενδοπροσωπικές του δεξιότητες δηλαδή πόσο ένα παιδί έχει αυτοεκτίμηση, ποια είναι η εικόνα του για τον εαυτό του, πόσο έχει άγχος ή όχι, πράγματα που ασχολούνται κυρίως οι παιδοψυχολόγοι  αλλά μπορούμε   κι εμείς να βοηθήσουμε σε κάποιο βαθμό.
Επίσης με τις γνωστικές δεξιότητες, που έχουν να κάνουν με τη συγκέντρωση του παιδιού  με τον προσανατολισμό του στο χρόνο και το χώρο, να καταλαβαίνει τι ώρα είναι,  που βρίσκεται με ποιους βρίσκεται,  να μπορεί να οργανώνει ένα παιχνίδι και να το ολοκληρώνει, να καθίσει να διαβάσει στο σπίτι ή στο σχολείο, να κάνει καλά γράμματα,  να θυμάται το μάθημά του. Εμείς προσπαθούμε να  ετοιμάσουμε  ένα παιδί  για να μπορέσει να είναι στο σπίτι και  στο σχολείο του λειτουργικό,   με τους φίλους του κοινωνικό και να βοηθήσουμε και τους εκπαιδευτικούς στο δύσκολο ρόλο τους.
Μετά είναι οι ενήλικες που η εργοθεραπεία έχει να κάνει με το κινητικό κομμάτι και με μετατραυματική αποκατάσταση όσον αφορά τη λεπτή  κίνηση και στη διαμόρφωση του χώρου,  βοηθώντας τους να γίνουν πιο λειτουργικοί εκεί που ζουν ή εργάζονται.
Έχει να κάνει και με τη γηριατρική που ασχολείται με τα άτομα της τρίτης ηλικίας προσπαθώντας να αναπτύξει κάποιες δεξιότητες ή να συντηρήσει κάποιες που φθίνουν όπως η μνήμη,  ο προσανατολισμός, η κινητικότητά τους κ.α.  Προσπαθούμε και πάλι να κάνουμε τους ανθρώπους αυτούς πιο λειτουργικούς στο χώρο που  ζουν,  στο χώρο που κινούνται.

Ένας γονιός πώς θα καταλάβει ότι το παιδί του έχει ανάγκη εργοθεραπείας;

Συνήθως οι γονείς συγκρίνουν τα παιδιά τους με άλλα παιδιά που βλέπουν γύρω τους ή υποψιάζονται απ΄αυτό που θα τους πει ο παιδίατρος,  ο οποίος είναι ο πρώτος που βλέπει το παιδί και παρακολουθεί  τα αναπτυξιακά του στάδια.  Όταν ένα παιδί έχει καθυστερήσει να κατακτήσει κάποια αναπτυξιακά στάδια όπως η κίνηση, η κατανόηση εντολών, η γραφή, η μάθηση, η κοινωνικοποίηση κτλ,  τότε ο γονιός πρέπει να ζητήσει μια αξιολόγηση από εργοθεραπευτή.

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες δυσκολίες που έχει ένα παιδί και οι γονείς ζητούν  τη βοήθειά σας;

Οι πιο συνηθισμένες δυσκολίες έχουν να κάνουν με την αντίληψη των παιδιών. Όταν τους μιλούν,  όταν τους ζητούν να κάνουν κάποια πράγματα και δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι ακριβώς τους λένε ή πολλές φορές μια αστάθεια στην κίνησή τους,  ή δυσκολεύονται να πιάσουν ένα μαρκαδόρο να γράψουν,  να ζωγραφίσουν,  να κόψουν με ψαλίδι,  ή άλλες φορές να συγκεντρωθούν και να παίξουν κάτι οργανωμένο. Βλέποντας αυτά οι γονείς ζητούν την βοήθεια του εργοθεραπευτή. Όταν έρχονται μέσω γιατρού έρχονται με συγκεκριμένο αίτημα γιατί ο γιατρός έχει αξιολογήσει τις δεξιότητες του παιδιού.

Τα παιδιά συνεργάζονται με τον εργοθεραπευτή; Έχει ο εργοθεραπευτής δυσκολίες στην επαφή του με τα παιδιά όπως συμβαίνει με τους άλλους γιατρούς;

Ακριβώς επειδή το μέσον που χρησιμοποιείται  για την εργοθεραπεία είναι το παιχνίδι τα παιδιά συνεργάζονται πάντοτε πολύ αρμονικά κι είναι ευχάριστες οι ώρες της εργοθεραπείας.  Ζητούμε από ένα παιδί να παίξει με σκοπό να αναπτύξουμε πολύ συγκεκριμένες δεξιότητες του. Στην ουσία είναι σα να το ξεγελάμε με κάποιο τρόπο δίνοντάς του ένα παιχνίδι που εμείς το έχουμε προσαρμόσει ακριβώς έτσι ώστε να αναπτυχθεί κάθε φορά η δεξιότητα που υπολείπεται  στο παιδί. Γι΄ αυτό και η σχέση που αναπτύσσεται με τον εργοθεραπευτή είναι πολύ σημαντική και έτσι πολύ στενή με το παιδί.

Ποια είναι τα εργαλεία του εργοθεραπευτή;

Όπως είπα και πριν το παιχνίδι είναι το βασικό εργαλείο.  Μπορεί να είναι ένα συμβολικό παιχνίδι με κάποια αυτοκινητάκια, στρατιωτάκια,  μπορεί να είναι ζωγραφική,  μαρκαδόροι,  ξύλινες κατασκευές,  τουβλάκια,  παζλς, εικόνες, μπάλες, κούνιες, τραμπολίνο κτλ. Είναι παιχνίδια που χρησιμοποιούν όλα τα παιδιά. Δεν έχει σημασία τόσο πολύ αυτό καθαυτό το παιχνίδι όσο το πώς το οργανώνουμε κάθε φορά ώστε να έχει το αποτέλεσμα που θέλουμε για να κερδίζει το παιδί και να αναπτύσσεται σωστά σε όλους τους τομείς των δεξιοτήτων του. Για παράδειγμα, ζητάμε από ένα παιδί να γράψει με τα δάχτυλα πάνω σε άμμο ή σε αφρό, ή με μαρκαδόρο σε πίνακα προκειμένου να βελτιώσουμε την γραφοκινητικότητα του σε ένα αρχικό επίπεδο ή μπορεί να του ζητήσουμε να αναγνωρίσει διαφορές σε εικόνες προκειμένου να βελτιώσουμε την οπτική του αντιληπτικότητα ή τη συγκέντρωση της προσοχής του με τελικό πάντα στόχο τη βελτίωση των μαθησιακών του στοιχείων.

Η εργοθεραπεία χρειάζεται  ειδικό χώρο για να γίνει;

Η «κλασσική» εργοθεραπεία δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο από ένα δωμάτιο που θα έχουμε βάλει ανάλογα χρώματα και ανάλογα ερεθίσματα,  ένα τραπέζι κι ένα στρώμα για να μπορεί να κάθεται το παιδί να παίζει.
Υπάρχουν τεχνικές της εργοθεραπείας και εξειδικευμένες θεραπείες όπως είναι η αισθητηριακή ολοκλήρωση που απαιτούν προσαρμοσμένο δωμάτιο με ειδικό εξοπλισμό,  συνήθως αιωρούμενο,  κούνιες,  τραμπάλες,  προκειμένου να κάνουμε συγκεκριμένη δουλειά.

Πόσες συνεδρίες απαιτούνται για τη βελτίωση ενός προβλήματος;

Εξαρτάται από την βαρύτητα του προβλήματος, την ηλικία που θα ξεκινήσει το παιδί την εργοθεραπεία αλλά και  την πρόγνωση που θα έχει το κάθε παιδί,  πόσο θα πάει καλά ή όχι. Συνήθως είναι δυο φορές την εβδομάδα περίπου. Μπορεί να ολοκληρώνεται σε έξι μήνες για τα παιδιά που έχουν  κάτι αρκετά ελαφρύ και να φθάνει αρκετά χρόνια στα παιδιά που έχουν βαρύτερες παθήσεις,

Μπορούν οι γονείς να συνεργαστούν με τον εργοθεραπευτή για να βοηθήσουν  το παιδί τους;

Το δύσκολο με τους γονείς είναι η αποδοχή του προβλήματος του παιδιού. Κι αυτό είναι απόλυτα λογικό,  φυσιολογικό,  διότι είναι πραγματικά δύσκολο να αποδεχθούν ότι το παιδί τους έχει κάποιο πρόβλημα.  Τις περισσότερες φορές και αφού περάσει κάποιος χρόνος που απαιτείται για να καταλάβουν  την ύπαρξη του προβλήματος είναι υποστηριχτικοί.  Βοηθούν παρά πολύ και καταλαβαίνουν ότι καμιά θεραπεία δεν θα αποδώσει αν δεν βοηθήσουν οι ίδιοι στο σπίτι με τις οδηγίες του εργοθεραπευτή.

Τα αποτελέσματα της δουλειάς του εργοθεραπευτή  είναι άμεσα εμφανή;

Εξαρτάται και πάλι από την πάθηση.  Όταν ένα παιδί έχει μια απλή μαθησιακή δυσκολία,  τότε τα αποτελέσματα μπορεί να είναι εμφανή και στον πρώτο μήνα.  Όταν όμως έχει βαρύτερες διαταραχές όπως βαρύ αυτισμό ή βαριά νοητική υστέρηση τότε τα αποτελέσματα θα φανούν μετά από αρκετό χρονικό διάστημα αλλά και πάλι έχει να κάνει με το πόσο προσαρμόζεται γρήγορα η οικογένεια και πόσο το παιδί ανταποκρίνεται στη θεραπεία. 

Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν τις δαπάνες του εργοθεραπευτή;

Τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν ένα μέρος των δαπανών. Δυστυχώς για την εργοθεραπεία δεν δίνουν αρκετά χρήματα κι αυτό όχι γιατί θεωρούν ότι δεν είναι σημαντική αλλά εξ αιτίας της οικονομικής πολιτικής που προσπαθούν να επιβάλλουν,  κόβουν όσο περισσότερα χρήματα γίνεται από τους ασφαλισμένους. Πάντως παρόλα αυτά καλύπτει ένα σημαντικό ποσό.

Ένα υγιές παιδί θα μπορούσε να βοηθηθεί από εργοθεραπευτή για καλύτερη ανάπτυξη των δεξιοτήτων του;

Νομίζω ότι τα υγιή παιδιά δεν χρειάζονται τίποτα  περισσότερο από το παιχνίδι,  την ελευθερία και τις ασφαλείς σχέσεις με τους γονείς τους. Δεν νομίζω ότι χρειάζονται την ειδικότητα  του εργοθεραπευτή για να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους.  Κάποιες συμβουλές για ένα παιχνίδι θα ήταν θετικές αλλά τα παιδιά νομίζω ότι θα πρέπει να έχουν ποικίλα ερεθίσματα, ευκαιρίες για παιχνίδι και ασφαλείς και σταθερές σχέσεις με τους γονείς τους. Αυτό το περιβάλλον είναι αρκετό για να αναπτυχθούν επαρκώς.

Υπάρχουν πολλά παιδιά στην Ελλάδα που έχουν ανάγκη από εργοθεραπευτή;

Ναι, υπάρχουν παρά πολλά παιδιά στην Ελλάδα που έχουν ανάγκη από εργοθεραπευτή.  Σε κάποια μελέτη του Υπουργείου Παιδείας μιλούν για 180.000  παιδιά που έχουν ανάγκη από ειδική αγωγή και ειδικές υπηρεσίες.  Η ανάγκη για εργοθεραπευτή φαίνεται από το ότι η απορρόφησή τους είναι άμεση μετά την αποφοίτησή τους και ο δείκτης ανεργίας  τους είναι μηδενικός.

Πηγαίνουν  πολλοί γονείς τα παιδιά τους στον εργοθεραπευτή;

Οι γονείς δύσκολα ξεκινούν μόνοι τους να έρθουν. Συνήθως τους παραπέμπει κάποιος γιατρός ή εκπαιδευτικός υποψιασμένος, που καταλαβαίνει ότι το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες.  Αλλά κι επειδή η εργοθεραπεία δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή  και πολλοί δεν γνωρίζουν πως θα βοηθηθούν.  Γίνονται κάποιες προσπάθειες ενημέρωσης αλλά ακόμη είμαστε πίσω σ΄αυτό τον τομέα. Δυστυχώς οι γονείς βλέπουν ένα παιδί να μη μιλάει κι ο φόβος τους είναι μήπως  το παιδί τους δεν θα μιλήσει. Σίγουρα δεν είναι μόνο αυτό που έχει να κάνει με τη ζωή του και την εξέλιξή του σαν άνθρωπος. Υπάρχουν παιδιά που δεν μιλούν ή χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας και παρόλα αυτά καταφέρνουν πολλά πράγματα στο σχολείο και στη ζωή τους γενικά.  Υπάρχουν παιδιά που μιλούν αλλά το γνωστικό τους δυναμικό είναι τόσο χαμηλό που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Είναι κρίμα να στερούμε ευκαιρίες από ένα παιδί ενώ μπορεί να εξελιχθεί πολύ καλύτερα. Είναι κρίμα να του στερούμε ευκαιρίες στο να μπορεί να κάνει φίλους,  να μπορεί να πάει σχολείο και αργότερα να εργαστεί έστω και σε κάτι με χαμηλές απαιτήσεις. Δυστυχώς πολλοί γονείς λένε: «Εγώ θέλω να μιλήσει για να μην ξέρουν οι άλλοι το πρόβλημα του παιδιού μου και τα αλλά δε με πειράζουν».

Ο εργοθεραπευτής χρησιμοποιείται μόνο για θεραπεία ή και για πρόληψη;

Ασφαλώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για πρόληψη στο επίπεδο του σχολείου  ή νηπιαγωγείου κάνοντας τεστ  σε μικρή ηλικία ώστε να δούμε ποια παιδιά πιθανόν στο μέλλον αντιμετωπίσουν κάποιες δυσκολίες.  Αυτά τα παιδιά θα τα έχουμε υπό παρακολούθηση και όταν και εάν χρειαστεί στο μέλλον θα παρέμβουμε.

Αφού πήρες το πτυχίο σου έκανες μεταπτυχιακό.  Σε τι εξειδικεύτηκες;

Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που ολοκλήρωσα έχει να κάνει με τη διαχείριση της αναπηρίας και των διαταραχών της παιδικής ηλικίας.

Το μεταπτυχιακό το πήρες στην Αγγλία. Τι εμπειρίες είχες από εκεί και πως βλέπεις συγκριτικά την εργοθεραπεία στην Ελλάδα και στην  Αγγλία;

Αυτό που είδα στην Αγγλία και μου ταιριάζει σα φιλοσοφία είναι ότι πλέον προσπαθούν να ξεφύγουν από το μοντέλο που λέει ότι ένας άνθρωπος κατατάσσεται ανάλογα με τις δεξιότητες του ή ανάλογα με τις αναπηρίες του. Έχουν προχωρήσει πλέον στο λειτουργικό μοντέλο.  Λένε ότι αυτός ο άνθρωπος έχει αυτές τις λειτουργικές δυσκολίες κι ένας άλλος άνθρωπος  δεν τις έχει. Δεν μιλάμε για αναπηρία. Μιλάμε για ένα άνθρωπο που δεν έχει τα μέσα ή το κατάλληλο περιβάλλον για να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα της ζωής.
Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει δυσκολίες  ανά πάσα στιγμή. Μπορούμε να χτυπήσουμε το πόδι ή το χέρι και για κάποιο διάστημα να είμαστε στην ίδια κατάσταση  με ένα άνθρωπο  που αντιμετωπίζει κινητικά προβλήματα.  Οπότε έχει να κάνει με το πόσο το περιβάλλον και η κοινωνία μας δίνει την δυνατότητα ακόμη και με αυτές τις δυσκολίες να μπορέσουμε να ανταπεξέλθομε σε οτιδήποτε  χρειάζεται να κάνουμε.

Γι΄’ αυτό και το κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας στην Ευρώπη λέει ότι αν δώσουμε  σε ένα άνθρωπο τα κατάλληλα εφόδια τότε δεν έχει καμιά διαφορά από ένα άτομο που είναι αρτιμελές κι έχει τις δεξιότητες του στο μέγιστο βαθμό.
Οι τεχνικές της εργοθεραπείας είναι παρόμοιες και στην Αγγλία,  αλλά ο τρόπος αντιμετώπισης των εργοθεραπευτών και ο τρόπος  χρήσης της υπηρεσίας αυτής από τους γονείς και από τους πολίτες γενικά  είναι πολύ διαφορετικός. Είναι ένα τελείως διαφορετικό σύστημα υγείας που προωθεί παρά πολύ την ανάπτυξη των παιδιών και την προστασία της οικογένειας και βοηθά όσο περισσότερο γίνεται για να αναπτυχθεί και η εργοθεραπεία.

Θυμάσαι κάποιες περιπτώσεις από τη δουλειά σου που σε συγκίνησαν ιδιαίτερα;

Λίγο μετά το ξεκίνημά μου στη δουλειά  ήρθε ένα παιδί για θεραπεία.  Ήταν στο φάσμα του αυτισμού που σημαίνει ότι μιλούσε ελάχιστα, η επικοινωνία του ήταν πολύ χαμηλή ακόμη και η βλεμματική του επαφή ήταν πολύ χαμηλή όπως και οι γνωστικές και αντιληπτικές του  δεξιότητες. Η πρώτη μας εκτίμηση ήταν ότι αυτό το παιδί δυστυχώς δεν θα μπορούσε να σταθεί στο σχολείο ,  δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στις ανάγκες ενός σχολικού προγράμματος.  Μιλούσαμε για ένα αυτιστικό παιδί. Ίσως κι εμείς να κάναμε λάθος στην αρχική εκτίμηση μας αλλά τελικά μετά από ενάμιση χρόνο αυτό το παιδί κατάφερε να πάει σχολείο.  Σίγουρα φαίνεται στους ξένους ένα ιδιόρρυθμο παιδί αλλά παρόλα αυτά στέκεται πολύ καλά στην τάξη του. Για όλη την ομάδα του κέντρου που εργάστηκε  με αυτό το παιδί, ήταν μια εντυπωσιακή εξέλιξη και μια μεγάλη ικανοποίηση.

Παίρνετε συχνά  τέτοιες χαρές;

Σε ποσοστό περισσότερο από 50 % των παιδιών  θα αλλάξουν σημαντικά μέσα από τα ειδικά προγράμματα όχι μόνο της εργοθεραπείας αλλά και της ειδικής αγωγής,  της λογοθεραπείας και της ψυχολογίας. Υπάρχει κι ένα ποσοστό που ναι μεν  θα αλλάξει αλλά σίγουρα οι προσδοκίες θα παραμείνουν χαμηλά γιατί ασχολούμαστε και με παιδιά με βαρύτατες διαταραχές. Είμαστε ικανοποιημένοι έστω και τα μισά παιδιά να καταφέρουμε να τα εντάξουμε σε κανονικά σχολεία και σχεδόν σε μια φυσιολογική ζωή.

Μιλήσαμε κυρίως για την εφαρμογή της εργοθεραπείας στα παιδιά.  Στην γεροντική άνοια βοηθά η εργοθεραπεία;

Ναι βοηθά,  ανάλογα σε ποιο στάδιο βρίσκεται. Όσο πιο νωρίς παρέμβουμε τόσο το καλύτερο.  Αλλά εκεί κάνουμε συντήρηση δεν μπορούμε να επανακτήσουμε πράγματα εύκολα. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε τη μνήμη σε σταθερό επίπεδο με κάποιες δραστηριότητες ή να εκπαιδεύσουμε τους υπερήλικες στην εκτέλεση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής.
 
Κύριε Μελαδάκη δουλεύετε στην Αθήνα. Σκέφτεστε να έρθετε να εργαστείτε στο Ρέθυμνο;

Η πραγματικότητα είναι ότι η επαρχία και συγκεκριμένα το Ρέθυμνο έχουν αρκετές προοπτικές για την ανάπτυξη τέτοιων υπηρεσιών. Οπότε υπάρχει η σκέψη να έρθω Ρέθυμνο. Βέβαια αυτό που πρέπει να αντιμετωπίσουμε οι εργοθεραπευτές και νομίζω όλοι όσοι ασχολούνται με την ειδική  αγωγή στην επαρχία είναι ότι πρέπει να καταπολεμήσουμε την προκατάληψη και τον στιγματισμό που υπάρχει στις μικρότερες κοινωνίες  για τα άτομα που έχουν κάποιες δυσκολίες.
Αυτό που θέλω εγώ να πω στους γονείς είναι ότι πρέπει να ξέρουν ότι για να χαρακτηριστεί ένα άτομο ότι έχει κάποια αναπηρία ή κάποια δυσκολία, δεν έχει να κάνει με αυτή τη δυσκολία αλλά με το κατά πόσο οι γύρω του το βλέπουν έτσι.
Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν καλύτερες προοπτικές για το παιδί τους αν απευθυνθούν σε μια ομάδα ειδικών ανθρώπων. Σίγουρα μπορούν να βοηθήσουν το παιδί τους περισσότερο από το να το κρατούν στο σπίτι προσπαθώντας να κρυφτούν ή να κάνουν τα στραβά μάτια κατά κάποιο τρόπο. Η ικανοποίηση που και οι ίδιοι θα πάρουν από τα επιτεύγματα των παιδιών τους σίγουρα θα είναι σημαντική.
Ελπίζω ότι και στην Κρήτη αφενός επειδή υπάρχουν πολλές επιρροές από ξένους αλλά και επειδή οι γονείς άρχισαν να ενδιαφέρονται περισσότερο για το παιδί τους παρά για το κοινωνικό στίγμα νομίζω ότι τα πράγματα θα πηγαίνουν καλύτερα για τα παιδιά με δυσκολίες στο μέλλον.

Σας ευχαριστώ πολύ

Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Κατερίνα Λαμπρινού