Χιλιάδες νέοι, υπερδιπλάσιοι σε σχέση με το 2008, προσπαθούν να βγάλουν ναυτικό φυλλάδιο για να δουλέψουν ως κατώτατο πλήρωμα. Ανάμεσά τους και πτυχιούχοι που βρήκαν παντού τις πόρτες κλειστές...

Στη στεριά, η ανεργία τούς έχει κόψει τα φτερά. Στη θάλασσα, ο ανοικτός ορίζοντας μοιάζει γεμάτος προοπτικές... Εκεί ελπίζουν να βρουν τη διέξοδο στα προβλήματά τους. Χιλιάδες είναι οι νέοι, ακόμη και πτυχιούχοι, που αν και μέχρι πρόσφατα δεν είχαν καμία επαγγελματική σχέση με τη ναυτοσύνη, αποφασίζουν τώρα να μπαρκάρουν στα καράβια. Η οικονομική κρίση τούς έχει απελπίσει και το ενδεχόμενο μιας θέσης εργασίας, έστω και πάνω σε πλοίο, φαντάζει ως λύτρωση.

Oπως και στις δεκαετίες του '50 και του '60, όταν οι Eλληνες πρωταγωνιστούσαν αριθμητικά στα ποντοπόρα πλοία παγκοσμίως, οι νέοι του σήμερα βγάζουν ναυτικό φυλλάδιο για να αναζητήσουν την τύχη τους και στη θάλασσα.

Η αλματώδης αύξηση καταδεικνύεται και από τα επίσημα στοιχεία: το 2008 ο αριθμός των ναυτικών φυλλαδίων που εκδόθηκαν πανελλαδικά ήταν 2.200. Μέσα σε δύο χρόνια, το 2010, σχεδόν διπλασιάστηκαν, ενώ οι προβλέψεις για το 2011 κάνουν λόγο για περισσότερα από 5.000 φυλλάδια.

«Δουλεύω εδώ και 6 χρόνια ως υδραυλικός, αλλά τον τελευταίο καιρό δεν έχω δουλειά ή όταν έχω, παίρνω 3 ευρώ την ώρα. Αποφάσισα να φύγω, παρ' όλο που θα αφήσω πίσω την αρραβωνιαστικιά και την οικογένειά μου, γιατί σκέφτηκα πως προέχει να ζήσουμε...» λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Θεόδωρος Μπούκης, μόλις 20 ετών, από την Ελευσίνα.

Τον συναντήσαμε στη Σχολή Σωστικών και Πυροσβεστικών Μέσων στον Ασπρόπυργο. Το δίπλωμα αποφοίτησης από τη σχολή αποτελεί βασική προϋπόθεση για να πάρει κανείς ναυτικό φυλλάδιο. Τον τελευταίο καιρό, πλήθη νέων που θέλουν να μπαρκάρουν συρρέουν εκεί, με αποτέλεσμα -σε συνδυασμό και με τις ελλείψεις σε προσωπικό- να υπάρχει αναμονή ακόμη και 4 μήνες.

«Eρχονται εδώ άνθρωποι και κλαίνε. Είναι απελπισμένοι, γιατί τους απέλυσαν, εξάντλησαν όλες τις άλλες πιθανότητες που είχαν και κατέληξαν πως στη θάλασσα ίσως υπάρχει λύση» λέει ο διευθυντής της σχολής, πλοίαρχος Αθανάσιος Καρκούλιας.

«Φεύγω για τα λεφτά».

Χωρίς προηγούμενες σπουδές ή σχέση με τη θάλασσα, ο κάτοχος ναυτικού φυλλαδίου μπορεί να προσληφθεί ως κατώτατο πλήρωμα, όπως ναύτης ή θαλαμηπόλος. «Δεν με πειράζει που θα μείνω απλός ναύτης» λέει ο 22χρονος Χιώτης Ισίδωρος Παπαστάμου. «Πιο πολύ φεύγω για τα λεφτά, γιατί τα μεροκάματα στα πλοία είναι μεγαλύτερα. Ο μισθός είναι περίπου 2.000 ευρώ σε μια καλή εταιρεία».

Πέρα από τους ανειδίκευτους που θέλουν να μπαρκάρουν, αρκετοί είναι και οι πτυχιούχοι που το αποφασίζουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο 37χρονος Γιώργος Κονιδάρης, από τη Λευκάδα, που έχει σπουδάσει Οικονομικά στην Αγγλία, όπου και δούλεψε για λίγα χρόνια στον τραπεζικό τομέα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα βρήκε αντίστοιχη δουλειά στην Πάτρα. Ομως οι περικοπές τον άφησαν εκτός...

«Πέρυσι δούλεψα αναπληρωτής σε ένα σχολείο, αλλά φέτος δεν με πήραν. Ενας φίλος μου που δουλεύει σε θαλαμηγό μού είπε ότι ίσως μπορεί να μου βρει. Γι' αυτό αποφάσισα να εκδώσω ναυτικό φυλλάδιο» εξηγεί.

Σε περίπτωση που βρει δουλειά, θα απασχοληθεί ως κατώτατο πλήρωμα.

Σε καλύτερη μοίρα βρίσκονται όσοι έχουν πτυχίο από ειδικότητες που σχετίζονται -έστω και εμμέσως- με τη ναυτιλία. Oπως οι πολιτικοί μηχανικοί, που μπορούν με το φυλλάδιο και τη σχετική προϋπηρεσία να γίνουν δόκιμοι μηχανικοί σε πλοίο και στη συνέχεια να ενταχθούν στην ιεραρχία των μηχανικών του πληρώματος.

«Τελείωσα πολιτικός μηχανικός στο ΕΜΠ και έκανα μεταπτυχιακό στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που νόμιζα ότι είχαν μέλλον. Λόγω περικοπών έμεινα κι εγώ χωρίς δουλειά και σκέφτηκα να μπαρκάρω» λέει ο 29χρονος Βασίλης Χατζηιωάννου.

«Μέχρι πριν από 5 χρόνια ήμουν στο εξωτερικό, δούλευα ως μηχανολόγος μηχανικός στο πανεπιστήμιο. Τώρα δουλεύω σε μια ναυτιλιακή και βλέπω ότι σε μηχανικούς υπάρχει ζήτηση. Το σκέφτομαι σοβαρά» λέει στο ίδιο μήκος κύματος ο 33χρονος Κώστας Παντελής.

Πολλές είναι και οι γυναίκες που αποφασίζουν να αφήσουν το σπίτι τους για μια δουλειά σε καράβι. Προορίζονται για βοηθητικό προσωπικό και μπορούν να απασχοληθούν από το σερβίρισμα μέχρι την καθαριότητα.

«Μου αρέσει η θάλασσα και θεωρώ, επειδή έχω τελειώσει και βοηθός νοσηλεύτρια, πως μπορώ να βρω μια δουλειά σε πλοίο» μας λέει η 19χρονη Φανή Μπρούμπαλη. «Δεν με νοιάζει, θα πάω και σε γκαζάδικο ακόμα» τονίζει.

Παλιός ναυτικός, που όμως η ζωή τον ξαναστέλνει στη θάλασσα, είναι ο 49χρονος Δαμιανός Παπαμώρος. «Δούλευα ως μάγειρας στα καράβια έως το 1992. Ξεμπάρκαρα, βρήκα δουλειά ως φούρναρης σε μεγάλη εταιρεία αλλαντικών και μετά έφτιαξα δική μου επιχείρηση» διηγείται. «Δυστυχώς δεν πήγε καλά. Μας έβαλε "μέσα" και τώρα χρωστάμε σε 5 τράπεζες... Η μόνη λύση είναι να βρω δουλειά σε παπόρι... Η μάνα θαλασσινή πάλι θα μας σώσει...» λέει χαρακτηριστικά.

Χιλιάδες ψάχνουν για μια θέση
51,7% αυξήθηκε η ανεργία στους ναυτικούς από πέρυσι

«Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, είμαι μέσα στην καμπίνα μου. Είναι περασμένες 4.00 π.μ., ένιωσα μοναξιά και είπα να γράψω... Αποφάσισα να μπαρκάρω μπας και δω άσπρη μέρα.

Μέλλον στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις σπουδές δεν είχα. Ετσι το αποφάσισα. Πήρα το ναυτικό μου φυλλάδιο, έκανα τα χαρτιά μου και στάθηκα τυχερός που βρήκα δουλειά σε μια εταιρεία. Οι δυσκολίες πολλές. Δεν είμαι έμπειρος ναυτικός και τα πράγματα είναι δύσκολα. Εγώ που ήμουν συνηθισμένος να βγαίνω κάθε μέρα, θα παραμείνω πάνω σε ένα καράβι για 6 μήνες...».

Παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες, ο Γιάννης που καταθέτει αυτή τη μαρτυρία στο Διαδίκτυο είναι από τους τυχερούς, που έχουν καταφέρει να ξεκινήσουν μια καινούργια καριέρα στη θάλασσα. Η ανεργία έχει «χτυπήσει» τους ναυτικούς και η απορρόφηση των ανθρώπων που θα εκδώσουν ναυτικό φυλλάδιο δεν είναι αυτονόητη.

Η κατάργηση ορισμένων οργανικών θέσεων στα πληρώματα, αλλά και η επιλογή... φθηνών εργατικών χεριών από χώρες του τρίτου κόσμου, έχουν μειώσει κατά πολύ την πιθανότητα ανεύρεσης εργασίας στα καράβια.

Σύμφωνα με το Γραφείο Εύρεσης Ναυτικής Εργασίας (ΓΕΝΕ), η ανεργία στον κλάδο κατέγραψε τον περασμένο Οκτώβριο αύξηση κατά 51,7% σε σύγκριση με τον περσινό αντίστοιχο μήνα.

«Εχουμε χιλιάδες ανέργους, αφού στην ποντοπόρο ναυτιλία δεν χρησιμοποιούν πια Ελληνες για μέλη του πληρώματος. Εκτός όμως από τα κατώτερα πληρώματα, η ανεργία πλήττει ακόμα και τους πλοιάρχους, καταρρίπτοντας τον μύθο περί έλλειψης αξιωματικών», λέει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας Γιάννης Χαλάς.

Ζητούν βοήθεια
Αντίστοιχη είναι η εικόνα και από τους προέδρους των σωματείων των ναυτών και των θαλαμηπόλων. «Παρατηρούμε κι εμείς αύξηση της έκδοσης ναυτικών φυλλαδίων. Ερχονται άνθρωποι στα γραφεία και ζητούν δουλειά, αλλά εμείς δεν μπορούμε να τους βοηθήσουμε. Δυστυχώς, θέσεις εργασίας δεν υπάρχουν», εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού, Αντώνης Νταλακογιώργος.

Τα στοιχεία του Οκτωβρίου δείχνουν πως οι άνεργοι στα κατώτερα πληρώματα καταστρώματος (ναύκληροι, ναύτες κ.ά.) ήταν 682, ενώ τον αντίστοιχο περσινό μήνα ανέρχονταν σε 457, υπήρξε δηλαδή αύξηση 49,2%. Στους θαλαμηπόλους (αρχιθαλαμηπόλοι, θαλαμηπόλοι, επίκουροι κ.ά.), οι άνεργοι ανέρχονταν τον περασμένο Οκτώβριο σε 578, ενώ πέρυσι ήταν 342 (αύξηση 69%).