Πέντε λέξεις, πολλές έρευνες, ακόμα περισσότερες δηλώσεις, και ανακρίβειες. Καλώς ήλθατε στον απαράμιλλα μαγικό κόσμο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στον κόσμο αυτό, μια ερώτηση «αιωρείται»: «Πόσοι φοιτητές παίρνουν τελικώς πτυχίο;». Για να βρούμε την απάντηση, πρέπει να παίξουμε νοητά ένα φοιτητικό παιχνίδι, το «Παλέρμο», και να διαπιστώσουμε ποιος από τους παρακάτω λέει ψέματα.

Εν αρχή ην η εξής είδηση: «Ελληνικά Πανεπιστήμια: Μόνο ένας στους δύο φοιτητές παίρνει πτυχίο!» που κυκλοφόρησε σε πλήθος Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης πριν από λιγοστές εβδομάδες. Η είδηση επικαλείται την Ετήσια Έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) για την Ποιότητα της Ανώτατης Εκπαίδευσης για το 2020. Ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ και πρώην πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας, δήλωνε σχετικά, κατά τη διήμερη συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για τη διασύνδεση των Πανεπιστημίων με την οικονομία, πώς: «Στην ακαδημαϊκή χρονιά 2019-2020, ενώ εισήχθησαν περίπου 87.000 νέοι φοιτητές στο σύνολο των ελληνικών πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, αποφοίτησαν την ίδια χρονιά περίπου 44.000. Είναι κοντά στο 50% και δεν είναι ένα στιγμιότυπο ετήσιο», αλλά, αντίθετα, «τα τελευταία πέντε χρόνια που έχουμε στοιχεία στην ΕΘΑΑΕ, το ποσοστό είναι κοντά στο 50%».

Όμως, το υπουργείο Παιδείας, στην επίσημη ιστοσελίδα του, αναφέρει πώς ο αριθμός των εισακτέων για το έτος 2019-2020, είναι 78.335 και όχι «περίπου 87.000». Επομένως, ερώτημα νούμερο 1: Πως από τους 78.000 εισαχθέντες, φτάσαμε στους 87.000;

Ερώτημα νούμερο 2: Γιατί, ενώ, η ΕΛΣΤΑΤ, αναφέρει πώς οι πτυχιούχοι ανέρχονται σε 47.215, ο κ. Μήτκας αναφέρεται σε «περίπου 44.000;». Ας ξανακάνουμε λοιπόν τους υπολογισμούς: 47.215 απόφοιτοι στους 78.335 νεοεισαχθέντες, ποσοστό: 60.2%.

Μάλιστα, σε αυτό το ποσοστό, έχουν αναφερθεί σε δηλώσεις τους και κυβερνητικά στελέχη του υπουργείου Παιδείας: 

«Υπάρχει η θλιβερή διαπίστωση στην Ελλάδα να έχουμε το 40% και πλέον των εισερχομένων στα Πανεπιστήμια να μην τελειώνουν ποτέ!», υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για θέματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, Άγγελος Συρίγος, στη «Δημοκρατική», την 1η Αυγούστου του 2021. Αντίστοιχες δηλώσεις έχει πραγματοποιήσει και σε άλλες συνεντεύξεις του (αναφέρω ενδεικτικά, ΕΡΤ 12/1/2021), ενώ επίσης έχει αναφέρει στη Βουλή πώς «ένας σημαντικός αριθμός, περίπου το 1/3 όσων εισέρχονται στα πανεπιστήμια, δεν παρακολουθούν, φεύγουν, τα εγκαταλείπουν». Βέβαια, με βάση την τελευταία δήλωση του κ. Συρίγου, τα 2/3 όσων εισέρχονται στα πανεπιστήμια, παρακολουθούν κανονικά, δεν φεύγουν και δεν τα εγκαταλείπουν. Ποσοστό: 66.6%. Δεν χρειάζεται όμως να το πάμε δια της αφαιρετικής μεθόδου για να αυξηθεί το ποσοστό. Ας δούμε απλώς τις δηλώσεις της υπουργού, Νίκης Κεραμέως: «Σχεδόν το 30% των φοιτητών δεν αποφοιτά ποτέ» (2 Φλεβάρη, στη Βουλή). Άρα, υποθέτουμε, ότι το 70%, αποφοιτά.

Το «Παλέρμο» δεν τελειώνει εδώ. Ας εξετάσουμε και τη άλλη δήλωση του κ. Μήτκα: «Τα τελευταία πέντε χρόνια που έχουμε στοιχεία στην ΕΘΑΑΕ, το ποσοστό αποφοίτησης είναι κοντά στο 50%».

Έχουμε και λέμε λοιπόν, πάντα βασιζόμενοι στα στοιχεία που δίνει το Υπουργείο Παιδείας για τους εισαχθέντες, και στα στοιχεία που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ (για τους απόφοιτους):

2015-2016: 68.330 εισαχθέντες, 53.123 απόφοιτοι. Ποσοστό: 77,7 %. Μπορείτε να δείτε τα στοιχεία εδώ  και εδώ.

2016-2017: 69.985 εισαχθέντες, 50.133 απόφοιτοι. Ποσοστό: 71,6%. Μπορείτε να δείτε τα στοιχεία εδώ και εδώ.

2017-2018: 70.726 εισαχθέντες, 48.177 απόφοιτοι. Ποσοστό: 68,5%. Μπορείτε να δείτε τα στοιχεία εδώ και εδώ.

2018-2019: 74.692 εισαχθέντες, 48.330 απόφοιτοι. Ποσοστό: 64,7%. Μπορείτε να δείτε τα στοιχεία εδώ.

Το 2019-2020, το αναλύσαμε παραπάνω. Θυμίζω το ποσοστό: 60,2%. Ο μέσος όρος των πέντε ποσοστών είναι 68,5%. Λίγο μακριά από το 50%.

Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά, που παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις. Το 2016, η είδηση πως «τρεις στους δέκα φοιτητές παίρνουν πτυχίο», εντοπίζεται σε πολλά μεγάλα Μέσα, τα οποία, επικαλούνται σχετική μελέτη της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ). Βέβαια, τα ΜΜΕ, αποφεύγουν να αναφέρουν σε ποια χρονική περίοδο αναφέρεται η έρευνα. Άρα ας υποθέσουμε ότι μιλάει για ένα από τα εξής έτη: 2010-2011,2011-12, 2012-13, 2013-14, 2014-15.Τα ποσοστά αποφοίτησης για τα εν λόγω έτη είναι αντίστοιχα:  59,8%, 68,2%, 67,2%, 74,3%, 75,9%. Επομένως, πέρα από την χρονιά 2010-2011, μάλλον τρεις στους δέκα ΔΕΝ παίρνουν πτυχίο, αντί για το αντίθετο. Μπορείτε να δείτε τα στοιχεία για τα προαναφερθέντα πέντε έτη εδώ , εδώ  και εδώ. Ο μέσος όρος του ποσοστού αποφοίτησης της τελευταίας δεκαετίας ανέρχεται σε 68,8%. Αυτή είναι η πραγματική πραγματικότητα.

Άρα, ανακεφαλαιώνοντας, η κυρία Κεραμέως (δυστυχώς για εκείνη), είχε απόλυτο δίκιο, όταν έλεγε πώς περίπου το 30% των φοιτητών δεν παίρνει πτυχίο. Το «Παλέρμο» έχει τελειώσει εδώ, τα στοιχεία, (τα οποία επικαλείται και ο πρώην πρόεδρος της ΑΔΙΠ, κ. Κυπριανός στο επιστημονικό άρθρο του «Πανεπιστήμια, απόφοιτοι, εγκατάλειψη σπουδών») είναι αδιάσειστα.

«Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού των νέων ηλικίας 18-24 ετών που δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους, από 14,2% το 2009 σε μόλις 4,7% το 2018», γράφει και κάποιος κύριος ονόματι Γιάννης Στουρνάρας, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, στην έκθεση του για το 2019, στη σελίδα 122.

Ίσως όμως έχει ενδιαφέρον να επεκταθούμε και σε κάτι ακόμα, αφότου το «παιχνίδι των ψεμάτων» ολοκληρώθηκε. Θα επιστρέψουμε στην Ετήσια Έκθεση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Σελίδα 14: «Ενώ ο φοιτητικός πληθυσμός στην Ελλάδα παραμένει μεταξύ των μεγαλύτερων στις χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ, ο αριθμός των αποφοίτων είναι ο χαμηλότερος. Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητών σε σχέση με τον πληθυσμό της… Το ποσοστό των αποφοίτων στο σύνολο των φοιτητών ετησίως (8,91)% παραμένει το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της Ευρώπης».

Το συγκεκριμένο επιχείρημα έχει χρησιμοποιηθεί ουκ ολίγες φορές από τα στελέχη της σημερινής κυβέρνησης για να δικαιολογήσουν πώς το κόψιμο δεκάδων χιλιάδων μαθητών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα «εξορθολογήσει» το σύστημα της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς πλέον, σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο αριθμός των απόφοιτων θα μεγαλώνει και ο αριθμός των φοιτητών, θα μειώνεται, εξ ου και η δήλωση της Νίκης Κεραμέως: «Θέλουμε απόφοιτους, όχι εισαχθέντες». Κρατάμε τη φράση «θέλουμε απόφοιτους» για λίγο πιο μετά, και πάμε στην ουσία.

Η ίδια η έκθεση της ΕΘΑΑΕ, αναφέρει: «Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επειδή η μέτρηση (του συνόλου των φοιτητών) γίνεται επί των εγγεγραμμένων φοιτητών και ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς θεωρούνται μη ενεργοί, η σύγκριση δεν αποτυπώνει ακριβώς την πραγματικότητα. Για τους ίδιους λόγους, το ποσοστό των αποφοίτων στο σύνολο των φοιτητών ετησίως (8,91)% παραμένει το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της Ευρώπης». Άρα, το εν λόγω ποσοστό, «δεν αποτυπώνει ακριβώς την πραγματικότητα», καθώς, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες δηλώσεις του κ. Συρίγου στην ΕΡΤ στις 12 Ιανουαρίου, οι μη ενεργοί φοιτητές, ανέρχονται σε περίπου 40%. Άρα, εάν αυτό το ποσοστό ευσταθεί, τότε, επί των ενεργών φοιτητών, το ποσοστό των απόφοιτων στην Ελλάδα, είναι πάρα πολύ μεγαλύτερο από σχεδόν 9%. Άλλωστε, στις χώρες της Ευρώπης, ως «εγγεγραμμένοι φοιτητές» νοούνται ως επί το πλείστον οι «ενεργοί φοιτητές». Άρα, το εν λόγω ποσοστό, είναι πολύ απλά πλασματικό, ιδίως όταν συγκρίνεται με ποσοστά χωρών τα οποία προκύπτουν με εντελώς διαφορετική μέθοδο.

Έχουμε και λέμε λοιπόν: Το ποσοστό αποφοίτησης ΔΕΝ είναι 50%, ούτε ήταν 50% την τελευταία δεκαετία, ενώ φυσικά και δεν ισχύει πώς «3 στους 10 φοιτητές παίρνουν πτυχίο». Επιπλέον, το ποσοστό των απόφοιτων επί του συνόλου των εγγεγραμμένων φοιτητών, είναι εντελώς πλασματικό και δεν βοηθά επ’ ουδενί σε οποιαδήποτε επιστημονική προσέγγιση, πόσο μάλλον, ως βάση ενός νομοσχεδίου που (υποτίθεται) ότι, αποβλέπει στον εξορθολογισμό της ανώτατης εκπαίδευσης.

Αντί βέβαια να λειτουργήσουμε με τη λογική, του να καταγγείλουμε όλους αυτούς που υποστηρίζουν τέτοια στοιχεία, ή όλους εκείνους που βιάζονται να υποστηρίξουν πώς «οι έλληνες φοιτητές είναι τεμπέληδες» θα προχωρήσουμε σε κάτι πιο εποικοδομητικό. Θα αναφέρουμε μερικά ενδιαφέροντα ευρήματα από τις έρευνες που παραθέσαμε, και θα σκεφτούμε πώς «θα έχουμε απόφοιτους», αφού και εγώ, και η κυρία Κεραμέως το θέλουμε πολύ.

Η μελέτη της ΑΔΙΠ, του 2016, υπογραμμίζει πώς η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, πάσχει από υποχρηματοδότηση. Η έρευνα της ΕΘΑΑΕ, επισημαίνει ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό είναι ιδιαίτερα ολιγάριθμο, ότι οι «διδάκτορες-νέοι ερευνητές στην Ελλάδα μεταναστεύουν προς αναζήτηση σταθερής απασχόλησης στο αντικείμενό τους», και ότι «η Ελλάδα στις τελευταίες θέσεις για την απασχόληση των πτυχιούχων». Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη επίσης πώς από το 2016 και μετά το ποσοστό αποφοίτησης μειώνεται, μήπως θα είχε ενδιαφέρον να ερευνήσουμε τις οικονομικές και εργασιακές αιτίες που συμβάλλουν στο να μην παίρνουν οι φοιτητές πτυχίο, καθότι όσοι αποφοίτησαν το 2016, εισήχθησαν περίπου το 2010, μέσα στην κρίση; Κάτι τέτοιο, υποστηρίζεται από την εξαιρετική έρευνα «Ερευνα για τους λόγους καθυστέρησης της έγκαιρης ολοκλήρωσης των σπουδών» η οποία πραγματοποιήθηκε από τη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μήπως θα είχε ενδιαφέρον να ερευνήσουμε τις επιπτώσεις της χρόνιας υποχρηματοδότησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των κομματικών-γραφειοκρατικών-καθηγητικών προβλημάτων της;

Βέβαια μπορούμε και να δείξουμε αδιαφορία για όλα τα προαναφερθέντα, και να υποστηρίξουμε το κόμμα του Μητσοτάκη που, όπως έδειξε το VouliWatch, διέθεσε 350 χιλιάδες ευρώ που προορίζονταν για έρευνες, προς εξόφληση χρεών του κόμματος. Εάν αυτό δεν είναι έμπρακτη στήριξη της τριτοβάθμιας  δημόσιας εκπαίδευσης, τότε τι είναι;

Πηγή: alfavita.gr